Hành tinh khỉ qua 10 phần phim (tính cả Kingdom of the Planet of the Apes) đã trải qua hành trình kéo dài gần 6 thập kỷ trên màn ảnh rộng. Tổng doanh các phần đã ra mắt tính đến nay vượt mốc 2 tỷ USD, chưa tính yếu tố lạm phát. Thành tích phòng vé này chỉ thua kém một vài ông lớn như Star Wars, Jurassic Park hay Avatar... giữa cả rừng phim cùng thể loại.
Sức hấp dẫn của thương hiệu điện ảnh này là điều không thể chối cãi, bởi toàn bộ phần phim trước nay chưa từng nếm mùi thất bại ngoài phòng vé. Thậm chí, có những dự án gặt hái khoản lời khổng lồ, gấp nhiều lần so với số vốn bỏ ra. Thế nhưng, cái hay của Hành tinh khỉ nằm ở việc theo đuổi dòng phim thương mại/giải trí, song hiếm khi bị giới phê bình phàn nàn về nội dung, chất lượng.
Vị thế vững chắc giữa dòng phim sci-fi
Hơn nửa thế kỷ trước, lần đầu đặt chân lên màn ảnh rộng, Hành tinh khỉ dưới bàn tay đạo diễn huyền thoại Franklin J. Schaffner đã hiện thực hóa thành công một thế giới giả tưởng sống động trong tiểu thuyết đình đám của nhà văn Pháp Pierre Boulle.
Thời điểm đó, việc làm một bộ phim sci-fi truyền tải nội dung cuốn sách này là cả một công trình khổng lồ. Thế nhưng, sự cố gắng có chút liều lĩnh của ê-kíp đã biến Planet of the Apes trở thành hiện tượng đúng nghĩa, đặt nền móng cho sự xuất hiện của một franchise đình đám tới tận ngày nay.
Câu chuyện về hành tinh được cai quản bởi loài khỉ thổi một làn gió mới tới thị trường điện ảnh những năm cuối thập niên 1960. Vượt ngoài dự đoán, tác phẩm chinh phục đông đảo khán giả và các nhà phê bình, dắt túi hơn 33 triệu USD - khoản doanh thu khổng lồ ở thời điểm đó.
Giới hàn lâm không tiếc lời khen ngợi đứa con tinh thần của Franklin J. Schaffner, nhận xét đây là dấu mốc đáng nhớ trên dòng chảy lịch sử của dòng phim khoa học viễn tưởng.
 |
| Trilogy Hành tinh khỉ (2011 - 2017) thu về 1,7 tỷ USD. |
Thành công rực rỡ của Planet of the Apes (1968) tạo điều kiện cho sự xuất hiện của 4 dự án hậu truyện, liên tiếp được trình làng từ Beneath the Planet of the Apes (1970) cho tới Battle for the Planet of the Apes (1973).
Khác biệt với những câu chuyện sci-fi thường thấy, bộ 5 phim Planet of the Apes vẽ nên bức tranh viễn tưởng độc đáo, với cái nhìn sâu sắc về xã hội, nhân loại. Sức hút kỳ lạ của franchise nằm ở cách chúng đi sâu khám phá mối quan hệ giữa con người và loài khỉ. Nó được đặt trong một thế giới khi con người trở thành người nô lệ, còn loài khỉ lại là chủ nhân của hành tinh.
Nghịch lý này tạo ra điểm nhấn khác biệt, khiến cho người ta phải suy ngẫm về bản chất của hiện sinh và quyền lực.
Một nét nổi bật khác của loạt phim là việc sử dụng trí tưởng tượng để thách thức, khám phá những vấn đề xã hội và tri thức của thời đại. Cốt truyện thú vị, giàu trí tưởng tượng nhưng lại đậm chất thời đại trở thành sợi dây kết nối với khán giả, khiến họ không chỉ đắm chìm trong thế giới giả tưởng mà còn được chiêm nghiệm về chính bản thân mình.
Không ngạc nhiên khi Planet of the Apes nhận nhiều lời khen, đặc biệt là về câu chuyện lớp lang, sâu sắc, cùng nét sáng tạo trong việc khám phá các chủ đề triết học, nhân loại và xã hội. Đồng thời, những tác phẩm này cũng để lại tác động mạnh mẽ tới dòng phim sci-fi, mở ra hướng đi mới và mở rộng ranh giới của thể loại phim chưa khi nào vơi sức hấp dẫn này.
Kết hợp hài hòa giữa giải trí và nghệ thuật
Từ 5 phần phim gốc ra mắt ở thế kỷ trước, cho đến bản remake năm 2001 của Tim Burton, và cuối cùng là chuỗi phim tái khởi động (reboot) bắt đầu với Rise of the Planet of the Apes (2011), franchise Hành tinh khỉ tới nay đã trình làng tròn 10 tác phẩm.
 |
| Kingdom of the Planet of the Apes có ngân sách không dưới 120 triệu USD. |
Qua từng ấy phần, loạt phim sci-fi dường như vẫn chưa có dấu hiệu đuối sức, mặc cho sự cạnh tranh của hàng loạt dự án mới cùng thể loại mọc lên như nấm sau mưa. Dưới bàn tay của mỗi đạo diễn, Hành tinh khỉ sẽ có những câu chuyện riêng, nhưng nét đặc trưng của thương hiệu vẫn được giữ nguyên vẹn.
Giữa dòng chảy không ngừng của ngành công nghiệp điện ảnh, Planet of the Apes vẫn mang đến những câu chuyện đầy tính phê phán với xã hội Mỹ, xới tung các chủ đề về thuyết sáng thế, tiến hóa, về quyền lực hay các chế độ xã hội, về vấn nạn nô lệ hay chủ nghĩa phân biệt sắc tộc...
Thế nhưng, nội dung phim không hề cứng nhắc hay khô khan mà vẫn giàu tính giải trí. Đó giờ, bối cảnh hùng vỹ, kỳ công, âm thanh cùng hiệu ứng kỹ xảo đẹp mắt của chuỗi phim Hành tinh khỉ vẫn làm choáng ngợp thượng đế của rạp chiếu bóng.
Cũng vì lẽ đó, các tác phẩm thuộc thương hiệu này là sự kết hợp vừa vặn giữa tính thị trường và nghệ thuật, vừa hấp dẫn, dễ xem lại có chiều sâu, ý nghĩa giá trị.
Phần phim mới nhất, Kingdom of the Planet of the Apes (tựa Việt: Hành tinh khỉ: Vương quốc mới) dưới bàn tay đạo diễn Wes Ball, chính thức công chiếu trên toàn cầu từ 10/5. Sau buổi chiếu sớm, phim nhận về nhiều lời tán dương từ giới phê bình, chứng minh cho chất lượng không suy chuyển của franchise đã có tuổi đời gần 6 thập kỷ.
Thách thức mà đứa con tinh thần của Wes Ball gặp phải là việc tiếp nối câu chuyện thành công từ bộ ba phim trước đó, nhất là khi hiện tại đã không còn thủ lĩnh loài khỉ Caesar - vốn được coi là linh hồn của thương hiệu. Nhân vật này đã khép lại hành trình với sự ra đi gây xúc động mạnh trong hồi kết War for the Planet of the Apes (2017).
 |
| Phần phim mới nhận điểm "cà chua tươi" lên tới 86% trên Rotten Tomatoes. |
Phần phim mới lấy bối cảnh vài trăm năm sau triều đại của Ceasar, khi loài khỉ trở thành kẻ thống trị hành tinh còn con người phải nép mình trong bóng tối. Chuyện phim theo chân Noa, một chú khỉ trẻ tuổi là con của tộc trưởng tộc khỉ Đại Bàng. Ngày nọ, tộc của cậu bị tấn công, bị ép nô dịch dưới trướng Proximus - một kẻ “nhân danh Caesar”. May mắn trốn thoát, Noa quyết tâm tìm cách giải cứu tộc, chống lại gã bạo chúa cùng chung giống loài với mình.
Kingdom of the Planet of the Apes lần đầu tiên lựa chọn cuộc nội chiến của loài khỉ làm trung tâm, thay vì xung đột giữa con người và loài khỉ như các phần trước đó. Đội ngũ sáng tạo phim rõ ràng đã chơi một ván cờ đầy rủi ro khi tạo nên một tác phẩm quá khác biệt, tờ Screen Rant nhận xét.
Một mặt, đây có thể là lựa chọn đúng đắn vì tạo cơ hội thu hút cả những đối tượng khán giả quen thuộc lẫn chưa quen thuộc với loạt phim, đồng thời mở rộng franchise. Mặt khác, phim chịu “thiệt thòi” vì không được hưởng lợi từ câu chuyện hay dàn nhân vật được yêu thích của những phần tiền truyện.
Tuy nhiên, điểm thú vị là bối cảnh phản địa đàng được phát triển rõ nét và mới mẻ hơn trong phần phim này. Đây được đánh giá là thỏi nam châm hấp dẫn khán giả, nhất là các fan của dòng phim khoa học viễn tưởng.
Tủ sách Điện ảnh - Truyền hình giới thiệu những cuốn sách hay và mới nhất về nền công nghiệp điện ảnh, công nghệ truyền hình của Việt Nam cũng như thế giới. Ngoài ra, tủ sách còn giới thiệu các tác phẩm đáng đọc về các bộ phim, diễn viên, MC... nổi tiếng ở Việt Nam và thế giới.
