Quân bài khác thường của ông Trump ở Ukraine

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bắt tay Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll tại Kyiv hôm 20/11. Ảnh: Văn phòng Báo chí tổng thống Ukraine.

Khi đàm phán Nga - Ukraine có bước ngoặt bất ngờ vào tuần trước với đề xuất hòa bình từ Mỹ, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã cử một nhân vật không ai ngờ tới tham dự một loạt cuộc họp ở nước ngoài.

Đầu tháng 11, Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll có mặt tại Nhà Trắng chuẩn bị cho chuyến đi tới thủ đô Ukraine thảo luận về công nghệ máy bay không người lái. Ông bất ngờ nhận được một nhiệm vụ khác từ tổng thống Mỹ: Thúc đẩy Ukraine quay lại bàn đàm phán hòa bình với Nga, một cách nhanh chóng.

Là bộ trưởng Lục quân trẻ nhất trong lịch sử Mỹ ở tuổi 38, ông Driscoll gần đây được biết đến với các cuộc hảo luận về ngân sách, vật tư và nhân sự, theo BBC. Ông chưa từng có kinh nghiệm ngoại giao quốc tế, chưa bao giờ giữ chức vụ công, cũng như không có nhiều kinh nghiệm xử lý vấn đề Nga - Ukraine.

Tuy nhiên, cuộc thảo luận có vẻ đầy hứa hẹn, khi người Ukraine biết và tin tưởng Lục quân Mỹ, những người đã huấn luyện và trang bị cho lực lượng Ukraine trong hơn một thập niên.

Một số nguồn tin tiết lộ với CNN rằng ông Trump cũng thích ông Driscoll và gọi ông là “chàng trai chuyên về máy bay không người lái” (drone guy), ám chỉ tới nỗ lực sâu rộng của ông Driscoll trong phát triển công nghệ máy bay không người lái thế hệ mới cho Lục quân Mỹ. Ngoài ra, ông Trump cũng hỏi “chúng ta cần làm gì với Ukraine” bất cứ khi nào ông Driscoll có mặt tại Nhà Trắng.

Móc nối từ "phó tướng" của ông Trump

Ông Driscoll là bạn thân của Phó tổng thống JD Vance. Giống với phó tổng thống, ông Driscoll theo học tại đại học công lập, sau đó gia nhập quân đội và lấy bằng luật tại Đại học Yale danh tiếng. Cả hai làm việc trong lĩnh vực tài chính sau tốt nghiệp. Trong sự nghiệp quân sự, ông Driscoll trở thành sĩ quan năm 2007, chỉ huy một trung đội kỵ binh và tới Iraq năm 2009.

Ông JD Vance và Driscill là bạn thân. Ảnh: White House.

Mùa hè năm 2024, ông Driscoll đang đi nghỉ cùng gia đình ở Thụy Sĩ thì nhận cuộc gọi từ bạn thân. Ông Vance thông báo mình sẽ là ứng viên phó tổng thống và mời bạn thân tham gia chiến dịch. Ngày hôm sau, ông Driscoll bay về Mỹ, mua một bộ vest mới ở trung tâm thương mại và đi Uber đến Đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa.

Sau khi ông Trump trở lại nắm quyền, ông Driscoll nhanh chóng được Thượng viện Mỹ phê chuẩn làm bộ trưởng Lục quân. Sức ảnh hưởng của ông ngày càng mở rộng khi trở thành nhân vật chủ chốt trong chiến dịch triển khai Vệ binh Quốc gia đến các thành phố của Mỹ. Sau đó, ông cũng đảm nhiệm vai trò quyền giám đốc Cục Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ.

Ngôi sao đang lên

Ông Driscoll rất hào hứng đảm nhận thử thách mới. Sau một tuần vận động ngoại giao rầm rộ tại 3 quốc gia, ông dường như trở về với thắng lợi bước đầu. Kyiv đồng ý với "các điều khoản then chốt" trong thỏa thuận hòa bình mà ông và Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã thảo luận với các quan chức Ukraine tại Geneva cuối tuần qua.

Vai trò của ông Driscoll minh họa cho cách tiếp cận phi truyền thống với các cuộc khủng hoảng quốc tế của chính quyền Trump, khi tổng thống Mỹ giao nhiệm vụ cho những nhân vật có quan hệ kinh doanh hoặc thân thiết cá nhân dẫn dắt đàm phán, thay vì các nhà ngoại giao kỳ cựu. Con rể tổng thống Jared Kushner từ lâu đóng vai trò quan trọng trong ngoại giao Trung Đông, trong khi Steve Witkoff - cộng sự kinh doanh lâu năm của ông Trump - là đặc phái viên trong xung đột Ukraine và Gaza.

Một nguồn tin thân cận cho biết ông Driscoll liên tục liên lạc với Nhà Trắng trong quá trình này, còn ông Trump ban hành chỉ thị thông qua ông Vance và ông Witkoff. “Mọi chuyện diễn ra rất nhanh, và họ làm điều này dựa trên sự tin tưởng tuyệt đối”, người này nói về mối quan hệ giữa ông Driscoll, Vance và Witkoff.

Ông Driscoll đã gặp đại diện Nga hôm 24/11 và 25/11 tại Abu Dhabi. Tuy nhiên, Moscow vẫn chưa đồng ý với đề xuất của Mỹ.

Nhiều nguồn tin tiết lộ ông chủ Nhà Trắng hài lòng với ông Driscoll. Ảnh: Reuters.

Các nguồn tin nhận định việc ông Driscoll được giao nhiệm vụ quan trọng này nhấn mạnh vị thế của ông trong chính quyền Trump.

“Driscoll thực sự là ngôi sao đang lên. Trump đẩy tất cả người giỏi nhất vào cuộc để xem ai đạt được thỏa thuận tốt nhất, ai tạo ra tác động tốt nhất. Ông ấy không muốn cứ phải đưa người này người kia ra hết lần này đến lần khác khi đàm phán bế tắc kéo dài”, Leslie Shedd - cựu Cố vấn cấp cao của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện - nhận định.

Dẫu vậy, đáng chú ý, Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth không phải một trong những "người giỏi nhất" đi đàm phán. Vai trò khác thường của ông Driscoll làm dấy lên suy đoán rằng ông có khả năng ngồi vào ghế bộ trưởng Chiến tranh, một thông tin âm thầm lan truyền giữa các quan chức suốt nhiều tháng qua.

Trong khi ông Driscoll tham gia các hoạt động ngoại giao quốc tế quan trọng, ông Hegseth lại ở trong nước, dẫn đầu một cuộc điều tra nhằm vào Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Mark Kelly. Một nguồn tin cho biết ông Driscoll vẫn cập nhật tiến độ các cuộc đàm phán cho ông Hegseth.

Ngoài ra, việc giao cho ông Driscoll phụ trách ngoại giao cũng thể hiện mối quan hệ đi xuống giữa ông Hegseth và Ukraine ngay từ đầu nhiệm kỳ. Người đứng đầu Lầu Năm Góc nhiều lần tạm dừng các chuyến hàng vũ khí tới Ukraine nhưng không thông báo trước cho Kyiv hoặc Nhà Trắng. Ông Hegseth cũng vội vàng loại trừ khả năng Ukraine gia nhập NATO tại cuộc họp với các đồng minh châu Âu hồi đầu năm.

Tuy nhiên, ông Driscoll vẫn còn thiếu kinh nghiệm ngoại giao, đặc biệt khi đối phó với Nga.

“Việc Driscoll - một người ông Trump tin cậy - hiện diện ở đó là rất quan trọng. Tuy nhiên, cũng cần một chuyên gia bên cạnh ông ấy, nhận diện những cú đòn bất ngờ từ người Nga”, Daniel Fried - cựu Đại sứ Mỹ tại Ba Lan - nói.