Thời gian qua, câu chuyện về trách nhiệm của diễn viên đối với việc quảng bá phim là chủ đề được giới làm phim, khán giả bàn luận.
Trước đây, trong các hợp đồng, không có những điều khoản yêu cầu diễn viên phải có trách nhiệm quảng bá phim, thông qua hình thức đăng tải poster, trailer, ost… hoặc sắp xếp lịch phỏng vấn, tham gia cinetour. Bản thân diễn viên muốn hỗ trợ sẽ tự nguyện hợp tác với nhà sản xuất (NSX).
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của mạng xã hội, tiếng nói của người nổi tiếng càng có sức ảnh hưởng rộng lớn đối với công chúng. Sự thành công của một bộ phim cần sự đóng góp không nhỏ từ diễn viên sau khi khâu hậu kỳ kết thúc và chuẩn bị ra mắt khán giả. Mọi thứ đặt NSX vào tình huống phải yêu cầu diễn viên thỏa thuận trong hợp đồng về việc tham gia các khâu truyền thông bộ phim.
"NSX phải gặp gỡ diễn viên để giải quyết nếu không hợp tác"
Trao đổi với Zing, Trương Ngọc Ánh - diễn viên chuyên đóng vai chính nhiều phim điện ảnh kiêm nhà sản xuất - cho biết tùy theo từng bộ phim mà NSX và diễn viên có những yêu cầu, thỏa thuận khác nhau. Tuy nhiên, có những điều khoản, quy định ràng buộc giữa NSX và diễn viên khá giống nhau, đặc biệt là khâu quảng bá phim.
“Vai trò của diễn viên trong việc quảng bá phim vô cùng quan trọng. Vì thế, NSX, đạo diễn sẽ yêu cầu ký hợp đồng bao gồm điều khoản này. Trong trường hợp diễn viên không hợp tác, có nhiều trường hợp xảy ra. Lúc ấy, phải tìm hiểu nguyên nhân sâu xa là như thế nào, do diễn viên hay NSX”, cô cho biết.
 |
| Theo Trương Ngọc Ánh, vai trò của diễn viên chính đối với việc quảng bá phim là vô cùng quan trọng. |
Theo Trương Ngọc Ánh, để giải quyết vấn đề trên, hai bên cần phải tiến hành gặp gỡ, phân tích các khúc mắc.
“Thông thường, diễn viên rất hào hứng trong việc quảng bá phim, phỏng vấn báo chí và không ngại đi cinetour… Vì đó là công sức, thành quả của họ sau bao ngày làm việc cực nhọc. Họ luôn mong chờ ngày phim ra mắt. Mục đích cuối cùng của NSX hay diễn viên đều hướng đến bộ phim. Vì thế, nếu có sự việc không hay xảy đến, hai bên đều cố gắng giải quyết êm đẹp để tác phẩm được trình làng một cách trọn vẹn”, NSX Trương Ngọc Ánh chia sẻ.
NSX sinh năm 1976 thông tin thêm trong hợp đồng ký kết giữa NSX và diễn viên đã có những điều khoản quy định rõ ràng về thưởng, phạt. Trong trường hợp nếu hai bên không thương lượng được để giải quyết, phải nhờ sự can thiệp của luật sư hoặc tòa án.
"Diễn viên bị xử lý nếu vi phạm hợp đồng"
Chia sẻ với Zing, đại diện công ty quản lý Jun Vũ cho biết những vấn đề liên quan đến hợp đồng, thỏa thuận với NSX đều do công ty quyết định. Cô không được quyền thỏa thuận hay nhận công việc riêng từ bất kỳ cá nhân nào khác ngoài công ty và quản lý trực tiếp.
“Công ty là đơn vị đại diện quyết định việc tôi có được phép nhận dự án hay không, thời gian quay, lịch trình, chi phí cũng như mọi hoạt động quảng bá đi kèm. Trong quá trình thương lượng hợp đồng, tất cả hạng mục bao gồm cả công tác hỗ trợ quảng bá, đi cinetour, đăng thông tin tuyên truyền cho đoàn phim trên mạng xã hội… đều được công ty đưa vào cụ thể trong hợp đồng đối với đơn vị sản xuất".
Hợp đồng sẽ giúp hai bên có thể thực hiện tốt nhất mọi quyền lợi và trách nhiệm của nghệ sĩ lẫn ê-kíp làm phim. Sau khi ký kết, cả hai cứ bám theo hợp đồng để thực hiện và tránh rắc rối về sau”, phía Jun Vũ cho biết.
 |
| Jun Vũ cho biết cô chưa gặp rắc rối với NSX trong quá trình thực hiện bộ phim. |
Đại diện công ty Jun Vũ cho biết trong ba năm làm việc, cô chưa gặp bất cứ rắc rối nào liên quan đến hợp đồng với NSX. Cô luôn ý thức được vai trò của diễn viên chính trong khâu quảng bá phim.
“Đôi khi cũng xảy ra một số trường hợp bất khả kháng như bộ phim quay đã lâu mới được ra mắt. Thông thường, khi phim đóng máy, nghệ sĩ sẽ luôn ưu tiên lịch trình quảng bá cho tác phẩm trong khoảng một năm. Nếu phim ra mắt lâu hơn một năm thường dễ bị đụng lịch với các dự án mới".
Dễ gặp nhất là lịch trình được thông báo quá cận ngày trong khi nghệ sĩ đã có lịch làm việc từ trước đối với đoàn phim khác nên khó thu xếp được. Tuy nhiên, đối với các bộ phim được ra mắt trong khoảng một năm kể từ khi đóng máy, việc thu xếp lịch trình để hỗ trợ đoàn phim hầu như không gặp khó khăn nào”, cô bày tỏ.
Theo nhà quay phim, diễn viên chuyên vai phản diện Huỳnh Kiến An, nếu trong trường hợp diễn viên không thực hiện nghiêm túc các điều khoản của hợp đồng, sẽ bị xử lý theo quy định.
“Bộ phim gần nhất mà tôi tham gia là Lật mặt. Trong hợp đồng, tôi ký kết với NSX phim là thực hiện những nghĩa vụ của quá trình sản xuất cũng như quảng bá để phù hợp với việc truyền thông phim. Các diễn viên đều đăng tải poster, ost, trailer… Đến khi phim công chiếu thì đồng hành cùng ê-kíp trong việc đi cinetour, trả lời phỏng vấn báo chí, giao lưu với người hâm mộ. Nếu là diễn viên chính, càng có những yêu cầu gắt gao hơn”, anh chia sẻ.
 |
| Lý Hải và dàn diễn viên liên tục đi tới nhiều nơi, tham gia các hoạt động để quảng bá phim. Ảnh: Bá Ngọc. |
“Cụ thể, nếu diễn viên đi trễ, bỏ ngày quay phải bồi thường về mặt tài chính. Vì đoàn phim phải bỏ tiền thuê bối cảnh, set up địa điểm, chuẩn bị nhiều loại máy móc… chi phí đầu tư rất lớn, có thể tính theo giờ. Diễn viên không chuyên nghiệp trong quá trình sản xuất, ảnh hưởng rất lớn đến ê-kíp. Vì thế, theo hợp đồng, NSX sẽ tính toán thiệt hại và bắt buộc diễn viên phải thực hiện”, nam diễn viên tiết lộ.
Tuy nhiên, diễn viên Lật mặt cho biết ở Việt Nam, mối quan hệ giữa đạo diễn, NSX và diễn viên ngoài mặt pháp lý, phần lớn là tình nghĩa, hỗ trợ nhau vì tác phẩm chung. Nếu diễn viên có việc cá nhân, trùng lịch quay sẽ thông báo trước cho đoàn phim để được sắp xếp.
Trong trường hợp diễn viên gặp sự cố ngoài mong muốn, ê-kíp cũng tìm cách để hỗ trợ, dời lịch quay.
“Tất nhiên, diễn viên phải luôn là người thông báo trước và sớm để đoàn phim sắp xếp kịp thời” Huỳnh Kiến An nhấn mạnh.
Chuyên gia truyền thông: ''Quảng bá phim là trách nhiệm và niềm tự hào của diễn viên''
Đối với công tác quảng bá, truyền thông cho tác phẩm, nghệ sĩ Huỳnh Kiến An đánh giá đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là niềm tự hào của mỗi diễn viên. Bản thân anh từ những ngày quay đầu đến khi phim ra rạp đều liên tục chia sẻ thông tin, hình ảnh của tác phẩm.
“Khi đặt bút ký vào hợp đồng nghĩa là mình trở thành con chung của cả một tập thể. Là diễn viên, ai cũng muốn bộ phim thắng lợi, NSX có lãi thì hình ảnh, cát-xê của mỗi người sẽ tăng lên. Vì thế, việc quảng bá tác phẩm của mình rộng rãi đến công chúng là có lợi cho đôi bên. Không ai bị thiệt thòi trong trường hợp này”, nam diễn viên nhìn nhận.
Cùng quan điểm, nhà thơ Nguyễn Phong Việt - người làm việc trong lĩnh vực truyền thông phim chiếu rạp hơn 10 năm - nhận định sự hỗ trợ cần thiết trong khâu truyền thông cùng đoàn phim mang lại nhiều lợi ích cho đôi bên, không chỉ riêng NSX.
"Bản thân diễn viên phải hiểu thành công của phim sẽ kéo tên tuổi họ đi lên trong thị trường, kể cả về mức độ ảnh hưởng cũng như khả năng nhận thêm nhiều dự án mới, hợp đồng quảng cáo nhãn hàng... Từ đó, thu nhập của diễn viên sẽ tăng cao. Chưa kể với một thị trường nhỏ bé như Việt Nam, thái độ hợp tác tốt hay xấu của một diễn viên dễ lan truyền, dẫn đến hệ quả về sau", anh đánh giá.
 |
| Tuấn Trần và Trấn Thành liên tục đồng hành cùng nhau trong thời gian bộ phim Bố già công chiếu. Ảnh: NVCC. |
Chuyên gia truyền thông Nguyễn Phong Việt viện dẫn thành công của Bố già phụ thuộc một phần lớn vào sức ảnh hưởng của Trấn Thành.
"Trấn Thành có công cụ cực kỳ đắc lực và chủ động trong mọi tình huống quảng bá, kêu gọi khán giả đến rạp xem phim bất cứ lúc nào. Theo một số thông tin bên lề, mỗi post PR cho nhãn hàng trên fanpage của Trấn Thành có giá khoảng 100 triệu đồng. Nhìn vào đó, chúng ta sẽ thấy hiệu quả trong từng lượt share (chia sẻ) của anh", Nguyễn Phong Việt cho biết.
Tuy nhiên, trên thực tế, lịch phát hành của mỗi bộ phim phụ thuộc vào nhiều thứ như xem xét có trùng với bom tấn Hollywood, phim của các NSX khác trong nước, để tìm thời điểm ra mắt phù hợp... Từ đó, các điều khoản trong hợp đồng buộc phải là quy định mang tính chất mở, không cố định về thời gian, địa điểm.
Các diễn viên đã lợi dụng khe hở này để tìm cách từ chối hợp tác trong khâu quảng bá khi phát hành phim với đủ mọi lý do.
"Ngay cả khi hợp đồng thể hiện rõ điều khoản hỗ trợ PR phim trước, trong và sau thời điểm ra mắt, nếu diễn viên cảm thấy phiền phức, tốn thời gian, họ sẽ tìm mọi cách để từ chối".
"Đến lúc này sẽ nhận ra, việc một diễn viên chính không tham gia hỗ trợ quảng bá phim, vẫn xoay quanh câu chuyện cá nhân, rằng họ có cảm thấy nghĩa vụ thật sự khi đồng hành cùng hàng trăm người trong một dự án có kinh phí vài chục tỷ đồng. Nếu có mang hợp đồng ra tòa kiện cáo, cũng là câu chuyện dài tập và kết quả bên nào đúng, sai cũng không hoàn toàn đơn giản", anh đánh giá.
