Nỗ lực cứu vớt khối tài sản 15 tỷ USD của tỷ phú Abramovich

Tỷ phú Abramovich. Ảnh: Reuters.

Sự biến đổi của ông Abramovich, từ tỷ phú thành người hòa giải, được thể hiện rõ ràng trong cuộc trao đổi tù nhân vào tháng 9/2022, khi ông giúp đưa 10 người đàn ông trùm đầu, bao gồm các công dân Anh và Mỹ bị bắt ở Ukraine, lên chiếc máy bay riêng tại nhà ga sân bay vắng vẻ ở miền Nam nước Nga.

Thế nhưng bất chấp những cố gắng đó, áp lực lên khối tài sản của ông ngày càng tăng, theo Wall Street Journal.

Sức ép

Đảo Jersey nằm ở eo biển Manche (Anh) đã tạm thời đóng băng hơn 7 tỷ USD tài sản của ông Abramovich, cáo buộc chúng có thể bắt nguồn từ các giao dịch tham nhũng khi ông kiếm được lượng lớn tiền trong ngành dầu mỏ ba thập kỷ trước.

Theo một quan chức, nhà chức trách chưa chính thức buộc tội ông Abramovich, nhưng muốn sử dụng khối tài sản trên để giúp tái thiết Ukraine.

Trong khi đó, chính phủ Canada đang sử dụng luật mới để cố gắng tịch thu 26 triệu USD mà họ cáo buộc có liên quan đến ông Abramovich.

Câu lạc bộ một thời dưới sự sở hữu của nhà tài phiệt Nga, Chelsea FC, cũng đã được bán cho một nhóm chủ sở hữu, dẫn đầu là tỷ phú Todd Boehly, với điều kiện khoảng 3 tỷ USD tiền thu được sẽ dành để giúp đỡ các nạn nhân trong xung đột Ukraine.

Số tiền này hiện nằm trong một tài khoản ngân hàng bị đóng băng và chỉ chờ chính quyền Anh “bật đèn xanh” để được trao đi.

Chính quyền Mỹ năm ngoái cũng tiến hành thu giữ hai máy bay của ông Abramovich, nói rằng chúng vi phạm lệnh trừng phạt.

Ông Abramovich đã thuê luật sư ở Mỹ sau động thái này. Các luật sư của ông cho biết chuyến bay được thực hiện để tạo điều kiện thuận lợi cho những hành lang nhân đạo ở Ukraine.

Tỷ phú người Nga Roman Abramovich. Ảnh: Reuters.

Nỗ lực bảo vệ tài sản

Ông Abramovich đã cố gắng để bảo vệ một số tài sản nước ngoài của mình trong gần một năm qua.

Nguồn tin ẩn danh của Guardian cho biết vào tháng 2/2022 - chỉ 3 tuần trước khi cuộc xung đột ở Ukraine nổ ra - ông Abramovich đã chuyển quyền sở hữu 10 quỹ tín thác ở nước ngoài với tổng tài sản hàng tỷ USD cho 7 người con.

Thời điểm chuyển giao này cũng chỉ cách một tháng trước khi vị tỷ phú này bị Anh và Liên minh châu Âu (EU) áp lệnh trừng phạt.

Một cuộc điều tra của Dự án Báo cáo tội phạm và tham nhũng có tổ chức (OCCRP) cũng tiết lộ rằng từ năm 2008 đến năm 2016, tỷ phú Abramovich đã đầu tư khoảng 230 triệu USD vào một công ty lâm nghiệp lớn ở Nga mà chính phủ Nga cũng là cổ đông. Nhưng một tháng trước khi cuộc xung đột nổ ra, ông Abramovich đã bán cổ phần tại công ty này với giá 110 triệu USD.

Vào ngày xảy ra cuộc xung đột, ông đã chuyển giao thêm quyền kiểm soát công ty cổ phần Norma Investments, được niêm yết tại Quần đảo Virgin thuộc Anh, cho đối tác kinh doanh. Động thái này giúp công ty tạm thời thoát khỏi tình trạng bị đóng băng tài sản.

Ông cũng cố gắng chuyển tài sản ở London và các khoản đầu tư vào quỹ phòng ngừa rủi ro của Mỹ.

Trong bối cảnh đó, các quan chức Washington bày tỏ hoài nghi về khả năng phong tỏa phần lớn tài sản của tỷ phú Abramovich ngay cả khi có lệnh trừng phạt, vì hiện tại ông trực tiếp sở hữu rất ít tài sản.

Solaris, siêu du thuyền có liên quan đến nhà tài phiệt Nga Roman Abramovich, ở Bodrum, Tây Nam Thổ Nhĩ Kỳ, vào tháng 3/2022. Ảnh: Reuters.

Khi sức ép bắt đầu tăng, ông cũng đồng ý bán Chelsea, câu lạc bộ bóng đá thần thánh của mình.

Tỷ phú Abramovich, người mang cả quốc tịch Bồ Đào Nha, cũng đang kiện EU về các lệnh trừng phạt tại Tòa án Công lý Châu Âu. Ông cáo buộc các quyền của mình với tư cách là công dân EU đã bị vi phạm.

Vào tháng 11/2022, ông đã có chiến thắng pháp lý hiếm hoi khi tòa án trên đảo Jersey yêu cầu cảnh sát địa phương xin lỗi và bồi thường thiệt hại, sau khi kết luận cảnh sát đã khám xét bất hợp pháp các tài sản liên quan đến ông.

Bên cạnh đó, theo Forbes, để tránh lệnh trừng phạt từ EU, ông Abramovich đã sử dụng một hệ thống phức tạp gồm các thực thể ở nước ngoài để đứng tên và quản lý du thuyền cũng như các tài sản khác, bao gồm 4 máy bay phản lực, 6 trực thăng và nhiều biệt thự sang trọng.

Trong đó, 16 du thuyền và 10 chiếc máy bay của ông có tổng trị giá 1,6 tỷ USD hiện thuộc sở hữu của nhiều công ty được đăng ký tại các thiên đường thuế như Aruba, Quần đảo Virgin, đảo Man & Jersey…

Bất chấp sự giám sát ở châu Âu, Norma Investments, công ty cổ phần từng có liên hệ với ông Abramovich, vẫn có thể chuyển tiền trong hệ thống tài chính của Mỹ và Israel.

Vào tháng 4/2022, sau lệnh trừng phạt của Anh và EU, Norma đã bán cổ phần trị giá hàng triệu USD trong một bên phát triển ứng dụng ở Israel cho công ty Zedge được niêm yết tại Mỹ, theo giám đốc điều hành của Zedge và hồ sơ công ty.