 |
Ngày 26/7, Vaxart, một công ty nhỏ ở San Francisco bất ngờ thông báo loại vaccine Covid-19 mà doanh nghiệp này đang phát triển đã được chọn vào dự án Operation Warp Speed của chính phủ Mỹ.
Operation Warp Speed là nỗ lực của chính phủ Mỹ trong việc phối hợp với các doanh nghiệp tư nhân nhằm phát triển các giải pháp y tế cho dịch Covid-19 trong thời gian ngắn nhất có thể.
Cổ phiếu của Vaxart tăng vọt sau thông báo nói trên. Quyền chọn mua cổ phiếu của ban lãnh đạo công ty này có giá trị cao gấp sáu lần so với vài tuần trước đó.
 |
| Giá cổ phiếu Vaxart tăng mạnh sau khi thông báo hãng này được chọn vào Operation Warp Speed. Ảnh: RTTNews. |
Quỹ đầu tư mạo hiểm Armistice Capital vốn sở hữu một phần Vaxart đã bán lượng lớn cổ phiếu và thu về 200 triệu USD.
Nhiều công ty và nhà đầu tư dự đoán rằng những doanh nghiệp chiến thắng trong cuộc chạy đua điều chế vaccine Covid-19 sẽ thu được lợi nhuận khổng lồ từ việc bán hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ liều vaccine.
Những người đứng đầu các doanh nghiệp thuộc ngành dược phẩm và y tế đang tận dụng bối cảnh đó và kiếm được hàng triệu USD sau khi công bố những chuyển biến tích cực trong việc phát triển vaccine, ví dụ như sự hỗ trợ từ chính phủ, trong nỗ lực chống lại đại dịch.
Bước phát triển trong điều chế vaccine hay chiêu bài quảng cáo?
Theo Equilar, kể từ tháng 3, ban lãnh đạo cũng như nhân viên của ít nhất 11 công ty thuộc ngành dược phẩm và y tế đã bán hơn 1 tỷ USD cổ phiếu. Phần lớn trong số này là các doanh nghiệp nhỏ, sự phát triển chủ yếu phụ thuộc vào việc tập trung sản xuất một loại thuốc duy nhất.
Tuy vậy, một số doanh nghiệp đang bị chính phủ lưu ý có khả năng sử dụng tên của dự án Operation Warp Speed như một chiến lược quảng cáo.
Trong trường hợp của Vaxart, tiêu đề trong thông cáo của công ty này ghi: “Vaccine Covid-19 của Vaxart được chọn vào dự án Operation Warp Speed của chính phủ Mỹ”. Tuy nhiên, thực tế không đơn giản như vậy.
Vaccine mà Vaxart phát triển được một cơ quan thuộc chính phủ có liên hệ với dự án Operation Warp Speed chọn để thử trên linh trưởng. Nhưng bản thân công ty Vaxart không nhận được hỗ trợ tài chính đáng kể từ Warp Speed để điều chế vaccine.
Trợ lý Bộ trưởng Y tế Mỹ Michael R. Caputo cho biết: “Bộ Y tế đã ký những thỏa thuận hỗ trợ tài chính cho một số công ty điều chế vaccine, đồng thời đang đàm phán với một số doanh nghiệp khác. Nhưng Vaxart không nằm trong trường hợp nào kể trên”.
“Vaccine của Vaxart đã được chọn để tham gia vào các nghiên cứu sơ bộ của chính phủ nhằm xác định những đối tác và nguồn lực tiềm năng cho Operation Warp Speed. Vào thời điểm hiện tại, các nghiên cứu đó vẫn đang được tiến hành và Bộ Y tế chưa đưa ra quyết định cụ thể nào”, ông Caputo nói.
Nhiều quan chức thuộc Bộ Y tế Mỹ lo ngại rằng Vaxart đang tìm cách tăng giá cổ phiếu bằng việc phóng đại vai trò của họ trong dự án Operation Warp Speed.
“Vaxart tuân thủ những chỉ thị và quy định của chính phủ, đồng thời đưa ra các quyết định nhằm tối ưu hóa lợi nhuận cho công ty và các cổ đông”, ông Andrei Floroiu, giám đốc điều hành của Vaxart, phát biểu hôm 24/7.
 |
| Ông Andrei Floroius cho biết Vaxart luôn tuân thủ những quy định mà chính phủ đặt ra. Ảnh: Will Ragozzino. |
Về dự án Operation Warp Speed (O.W.S), ông Floroiu nói thêm: “Chúng tôi tin rằng vaccine mà Vaxart phát triển là loại vaccine thú vị nhất trong khuôn khổ O.W.S, bởi chúng là loại vaccine Covid-19 duy nhất thuộc dạng uống được chọn tham gia O.W.S”.
Những người hưởng lợi từ cuộc khủng hoảng của toàn xã hội
Giao dịch chứng khoán đúng thời điểm thường không được coi là phạm pháp ở Mỹ. Nhưng các nhà đầu tư và chuyên gia cho rằng phương thức giao dịch này sẽ khiến mọi người có cảm giác rằng lãnh đạo các doanh nghiệp đang thu lợi từ nguồn tin nội bộ, từ đó làm xói mòn niềm tin của công chúng vào ngành dược phẩm trong bối cảnh thế giới đang trông đợi những công ty này tìm ra giải pháp điều trị Covid-19.
“Lãnh đạo các doanh nghiệp dược phẩm đang kiếm tiền từ cuộc khủng hoảng của toàn xã hội, điều này không phù hợp chút nào”, Ben Wakana, người đứng đầu tổ chức phi lợi nhuận Patients for Affordable Drugs, nói. “Mỗi ngày, toàn nước Mỹ phải đánh đổi nhiều thứ để chống chọi với đại dịch, còn các công ty dược phẩm xem đây như một cơ hội để kiếm tiền”.
 |
| Ben Wakana. Ảnh: Twitter. |
Cổ phiếu của công ty công nghệ sinh học Regeneron ở New York đã tăng gần 80% kể từ đầu tháng 2 sau khi thông báo họ đã hợp tác với Bộ y tế để phát triển phương pháp điều trị Covid-19.
Các thành viên hội đồng quản trị của Regeneron đã bán tổng cộng gần 700 triệu USD kể từ tháng 2. Hồi tháng 5, Giám đốc điều hành Leonard Schleifer thậm chí đã bán tới 178 triệu USD cổ phiếu trong vỏn vẹn một ngày.
Tuy nhiên, bà Alexandra Bowie, người phát ngôn của Regeneron, cho biết hầu hết giao dịch đó đã được lên lịch sẵn thông qua một chương trình tự động bán cổ phiếu của các thành viên quản trị khi giá cổ phiếu đạt ngưỡng nhất định.
Công ty Moderna ở Massachusetts, chưa từng cho ra mắt bất kỳ loại thuốc nào trong 10 năm hoạt động, bất ngờ được định giá 30 triệu USD sau khi đăng tải thông tin về những chuyển biến tích cực mà công ty này đạt được trong việc phát triển vaccine Covid-19.
 |
| Modern có trụ sở tại Cambridge, Massachusetts. Ảnh: Bloomberg. |
Ban lãnh đạo của Moderna đã bán khoảng 248 triệu USD cổ phiếu kể từ sau khi đưa ra thông báo công ty này đang nghiên cứu điều chế vaccine đặc trị virus corona hồi cuối tháng 1.
Theo báo cáo tài chính nộp Ủy ban chứng khoán và giao dịch Mỹ, chỉ một vài giao dịch được lên lịch từ trước và phần lớn trong số còn lại hầu hết là những quyết định tức thời.
Novavax, một công ty dược phẩm ở Gaithersburg, bang Maryland bắt đầu nghiên cứu một loại vaccine vào đầu năm nay. Trong vòng vài tháng, công ty này đã báo cáo kết quả thử nghiệm sơ bộ đầy hứa hẹn và một thỏa thuận trị giá 1,6 tỷ USD với chính quyền Trump.
Từ đó đến nay, giá cổ phiếu của Novavax tăng với tốc độ chóng mặt, từ 24 USD lên 130 USD mỗi cổ phiếu. Trên giấy tờ, quyền mua cổ phiếu của bốn giám đốc điều hành Novavax có giá trị hơn 100 triệu USD.
 |
| Các doanh nghiệp ngành dược đang rất ráo riết trong cuộc chạy đua điều chế vaccine Covid-19. Ảnh: Euro News. |
Tuy nhiên, Vaxart mới là công ty kiếm tiền nhanh nhất. Cổ phiếu hãng này hồi đầu năm vẫn còn ở mức 0,35 USD, nay đã tăng lên đến 12,3 USD, chủ yếu là sau khi Vaxart tuyên bố nghiên cứu vaccine Covid-19 dạng uống.
Trên thực tế, Vaxart vẫn chưa đưa ra thị trường bất kỳ loại vaccine nào, đồng thời hãng này cũng chỉ có 15 nhân viên. Tuy nhiên, công ty này luôn biết cách đưa ra những thông cáo có thể đẩy giá cổ phiếu của họ lên nhanh trong thời gian ngắn.
Ví dụ, ngày 25/7, Vaxart thông báo rằng doanh nghiệp này đã ký một lá thư với dự định hợp tác cùng một công ty khác để sản xuất vaccine Covid-19 số lượng lớn. Giá cổ phiếu của họ tăng gấp đôi trong vỏn vẹn một ngày.
Ngày 26/7, Vaxart đưa ra thông cáo rằng hãng này đã được chọn tham gia dự án Operation Warp Speed. Ngay lập tức, cổ phiếu của họ lại tăng gấp đôi, cán mốc 14 USD, mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây.
“Vaxart đang tạo ra những đột phá trong ngành công nghiệp điều chế vaccine”, giám đốc điều hành Floroiu của hãng này cho biết trong một buổi họp trực tuyến gần đây. “Việc kiếm tiền từ vaccine đâu có gì đáng lên án, miễn đừng trục lợi là được”.
