 |
| Ngôi mộ của Opa trong khu vườn sau nhà em. Ảnh: Guardian. |
Sáng sớm 6/7/2018, hai người mẹ sống ở các làng trên đảo Savai's xa xôi ở Samoa đưa con 1 tuổi của mình đi tiêm phòng sởi, quai bị và rubella.
Tiêm vaccine MMR rất an toàn nhưng các y tá đã trộn nhầm vaccine với thuốc gây mê hết hạn thay vì nước. Vài phút sau tiêm, các bé đều ngừng thở.
Những cái chết đã gây ra làn sóng giận dữ trên khắp quốc đảo nhỏ bé này, không chỉ ở đảo lớn nhất là Savai's mà còn ở thủ đô Upolu, và gần 200.000 người dân trên cả nước.
Cuộc đời ngắn ngủi của Opalameko
Ngôi nhà của vợ chồng Punipuao Siu và Timu'a nhìn thấy bệnh viện địa phương Safotu. Khung cảnh từ cánh cửa sổ là lời nhắc nhở về ngày cô đưa đứa con trai bé bỏng của mình là Opalameko, bé thứ tư, đi tiêm phòng ở đó. Họ chỉ vừa tổ chức sinh nhật đầu tiên của em hai ngày trước khi em qua đời.
Ở đây, các gia đình sống rất gần với người đã khuất. Theo thông lệ ở Samoa, những ngôi mộ có thể nằm ngay trong vườn nhà, được trang trí bằng hoa nhựa và ảnh; hay cũng có thể nằm trong các nghĩa trang nhỏ trong khu phố.
Opalameko được chôn cất sau nhà trong một ngôi mộ đơn giản, bên cạnh ngôi mộ của ông nội em. Biệt danh của em, Opa, được in lên tấm bê tông.
Hai năm trôi qua, nỗi đau đã nguôi ngoai phần nào. Punipuao có đứa con mới, Tipaulaofaele, nhưng mỗi khi đến lúc tiêm vaccine định kỳ, cô lại cảm thấy sợ hãi. Mẹ và chồng cô đã thuyết phục rất nhiều - và đứa con trai mới của cô được điều trị trong căn phòng nơi Opa đã mất.
"Khi đứa trẻ ra đời vào tháng 11, tôi tạ ơn Chúa vì con đến với tôi như một món quà", Punipuao nói. "Chúng tôi đã cố gắng để sống tiếp, nhưng không thể nào quên đứa con đã mất".
Cái chết của Opa và cả Lannacallysta Tuisuesue vào buổi sáng cùng ngày đã làm dấy lên sự ngờ vực ở Samoa về việc tiêm thuốc. Nỗi sợ hãi ngày càng được thúc đẩy mạnh mẽ hơn bởi phong trào chống tiêm chủng đang gia tăng trên mạng. Trên khắp quần đảo, tỷ lệ tiêm chủng đã giảm xuống ngày càng thấp.
Chính phủ đã đình chỉ chương tình tiêm chủng quốc gia trong khi cuộc điều tra được tiến hành. Cho đến tháng 4/2019, chương trình này mới được bắt đầu trở lại - tám tháng sau cái chết của 2 đứa trẻ. Điều đó khiến hàng nghìn trẻ sơ sinh không được bảo vệ khỏi căn bệnh này khi dịch sởi bùng phát vào cuối năm.
83 bé đã tử vong và 1.868 bé được đưa vào bệnh viện. Tổng cộng, 5.705 đứa trẻ đã bị nhiễm bệnh.
Nỗi đau của các bậc cha mẹ rất lớn, nhưng họ thường không thể hiện ra ngoài mà tự tìm cách vượt qua. Vì thế, người ta thường nói rằng họ đã quên đi nỗi đau này.
Nhưng bộ trưởng Y tế Samoa không cho là như vậy. 14% cha mẹ được phát hiện có nguy cơ đang gặp phải những vấn đề về sức khoẻ tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, lo lắng hoặc rối loạn căng thẳng sau chấn thương.
Bác sĩ tâm thần duy nhất của đất nước, bác sĩ George Leao-Tuitama, người đứng đầu bộ phận sức khỏe tâm thần của bộ, nói rằng con số thực sự có thể lên tới 20% và các gia đình bị ảnh hưởng có thể rơi vào lạm dụng rượu hoặc ma tuý. Một số rất chật vật để có thể quay lại làm việc.
Sáu tháng kể từ đợt bùng phát gần nhất ở Samoa, đây là những câu chuyện về các cặp cha mẹ bị mất con trong hai lần tiêm chủng và các gia đình bị tàn phá bởi dịch sởi sau đó.
 |
| Tuivala Luamanuvae Puelua và Fa'aoso Tuivale mất 3 đứa con trong dịch sởi. Ảnh: Guardian. |
Tuivala Luamanuvae Puelua và Fa'aoso Tuivale
Hầu hết gia đình mất một đứa con vì bệnh sởi trong đợt dịch chết người đó.
Fa'aoso Tuivale và Tuivala Luamanuvae Puelua mất đến 3 trong số 5 đứa con của họ. Đầu tiên là đứa con trai Itila 3 tuổi, sau đó là bé gái Tamara 13 tháng tuổi cùng bé trai sinh đôi, Sale. Hai đứa con trai còn lại của họ rất hoang mang, rồi trở nên quẫn trí.
Hoàn cảnh khó khăn của gia đình đã thu hút sự chú ý của một cầu thủ bóng bầu dục người Samoa. Anh đã mua một ngôi nhà mới cho gia đình. Những khoản tiền hỗ trợ khác cho phép họ xây dựng một ngôi mộ bằng gỗ với mái và sàn bê tông.
Tại đó, họ đã đặt ảnh, hoa nhựa và đèn trang trí. "Chúng tôi yêu những đứa trẻ hơn tất cả và không muốn chúng phải dãi nắng dầm mưa", Fa'aoso nói. "Chúng tôi muốn bảo vệ các con".
 |
| Lanuola Mulipola, mẹ của bé Peter von Heiderbrandt bên mộ em. Ảnh: Guardian. |
Lanuola Mulipola
Peter von Heiderbrandt mất vào White Sunday (ngày chủ nhật trắng), ngày lễ toàn quốc dành cho trẻ em ở Samoa, vào ngày 13/10 lúc em chỉ mới 13 tháng tuổi.
Nơi an nghỉ của em là nghĩa trang yên bình được bao quanh bởi những cây cọ nhìn ra Thái Bình Dương.
Mẹ em, Lanuola Mulipola, một sĩ quan cảnh sát, cho biết em không phải đứa trẻ mắc bệnh sởi đầu tiên trong dịch, nhưng lại là đứa trẻ đầu tiên thiệt mạng.
"Thật đau lòng", cô nói. "Lòng tôi tan vỡ. Giáng sinh năm đó không còn là Giáng sinh nữa, chúng tôi chỉ đến nhà thờ rồi trở về nhà. Không ai cảm thấy muốn ăn mừng."
Lanuola không thể làm việc kể từ khi đứa con trai cô ấy qua đời và tập trung hết sự chú ý vào 3 đứa con khác. "Tôi đã cố gắng nhưng không tập trung được."
Cô cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý để được giúp đỡ. "Tôi giải thích những gì tôi đã trải qua, và chắc là tôi sẽ gặp họ lần nữa. Tôi có lưu số của họ đây rồi."
Marieta và Samuelu Tuisuesue
 |
| Marieta và Samuelu Tuisuesue, cha mẹ bé Lannacallysta, 1 trong 2 đứa trẻ mất vì tiêm nhầm vaccine. Ảnh: Guardian. |
Bé gái một tuổi của Marieta và Samuelu Tuisuesue, Lannacallysta, là một trong 2 đứa bé tử vong vì tiêm nhầm vaccine vào năm 2018. Em là đứa trẻ mà ba mẹ đã mong đợi rất lâu - cặp vợ chồng đã cố gắng thụ thai từ khi họ kết hôn 7 năm trước.
Ngày mà Lannacallysta được chôn cất trong vườn nhà, họ nhận nuôi một bé trai 6 tháng tuổi từ chị gái Marieta.
Cặp vợ chồng muốn nhận nuôi đứa bé để giữ cho tâm trí của họ thoát khỏi những gì vừa xảy ra với gia đình.
Bà của Lannacallysta, Tala Tualesi, nói rằng cái chết của em đã tạo ra một chuỗi sự kiện khủng khiếp trong năm sau. "Nếu đứa bé không chết, tất cả những đứa trẻ khác đã có thể không chết".
Seumanu Fa'aluma
 |
| Seumanu Fa'aluma, ba của Christol, cô bé 15 tuổi mất vì bệnh sởi, bên cạnh Shelly, em gái của Christol. Ảnh: Guardian. |
Christol mất vào sinh nhật thứ 15 của cô bé - là một trong những nạn nhân lớn nhất mất vì bệnh sởi trong dịch.
Với tiền sử bệnh tim, cô bé luôn dễ bị lây nhiễm và đã tim cả 2 liều MMR khi còn nhỏ.
Trước khi qua đời, Christol mơ ước làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Cô bé luôn chăm chỉ phụ giúp việc nhà và chăm sóc 7 anh chị em của mình.
Cha mẹ Christol chia sẻ rằng thật khó có thể sống thiếu em. Cô bé được chôn cất trong khu vườn nhà với quần áo, sách vở và tất cả đồ đạc của mình.
Dòng chữ "I love you" được viết lên tấm bê tông.
Ông Seumanu, cha của Christol, không khỏi xúc động khi được hỏi về đứa con gái đã khuất. "Không nhiều người đến hỏi chúng tôi về những gì đã xảy ra. Đây là cơ hội để tôi bộc bạch cảm xúc và kể lại câu chuyện về con gái tôi. Tôi rất nhớ con bé".
