 |
Ngày 6/1, nước Mỹ đánh dấu một năm đã trôi qua kể từ khi xảy ra bạo loạn ở Điện Capitol - tòa nhà Quốc hội Mỹ. Đây là vụ tấn công nghiêm trọng nhất vào Điện Capitol kể từ cuộc chiến năm 1812.
Đến nay, hơn 700 người đã bị bắt giữ vì các cáo buộc liên quan, trong đó nhiều người chỉ phải đối diện tội danh ít nghiêm trọng.
Nhưng bên cạnh đó cũng có một số người gặp phải rắc rối lớn hơn rất nhiều, trong số ấy là các gương mặt quen thuộc của ngày 6/1/2021.
Người đeo sừng Jacob Chansley
Một trong những gương mặt nổi bật nhất trong nhóm người xông vào Điện Capitol là Jacob Chansley, hay còn gọi là “pháp sư QAnon”.
Hình ảnh ông Chansley cởi trần, vẽ mặt và đeo sừng ngay lập tức trở thành biểu tượng của vụ bạo loạn. Cũng vì thế, bức ảnh ông ta cầm giáo và tạo dáng bên bục phát biểu trong phòng làm việc của Thượng viện Mỹ cũng là hình ảnh biểu tượng của ngày 6/1/2021.
Chansley thừa nhận mình là tín đồ tổ chức QAnon. Đây là nhóm cực hữu tin vào thuyết âm mưu vô căn cứ rằng các thành viên cấp cao của đảng Dân chủ đang điều hành giáo phái tôn thờ quỷ Satan, chuyên buôn bán trẻ em trên phạm vi toàn cầu với mục đích ấu dâm.
  |
Jacob Chansley là một trong những người đầu tiên xông vào Điện Capitol hôm 6/1/2021. Ảnh: AFP. |
Truyền thông đã tập trung khai thác nhiều vào các tín ngưỡng “pháp sư” của ông Chansley, cũng như các yêu cầu đặc biệt của ông về chế độ ăn uống khi trong tù.
Sau khi Chansley bị bắt, trạng thái tâm lý của ông ta nhanh chóng trở thành vấn đề then chốt trong quá trình tố tụng. Một thẩm phán từ chối cho Chansley tại ngoại chờ xét xử vì cho rằng bị cáo “xa rời thực tế”.
Trong khi đó, luật sư cố gắng bào chữa cho Chansley theo hướng thân chủ không phạm tội vì bệnh tâm lý. Trong một bài phỏng vấn bị nhiều người lên án, vị luật sư cho rằng những người tham gia bạo loạn “bị tổn thương não bộ” và “thuộc phổ tự kỷ”.
Dù một bản đánh giá chẩn đoán ông Chansley mắc chứng tâm thần phân liệt tạm thời, rối loạn lưỡng cực, trầm cảm và lo âu, tòa án vẫn quyết định bị cáo đủ năng lực nhận thức chịu trách nhiệm hình sự.
Thông qua thỏa thuận nhận tội, “pháp sư QAnon” lãnh án gần 3 năm 6 tháng tù. Nhưng sau đó, Chansley thuê luật sư mới và đệ đơn kháng cáo. Quá trình kháng cáo vẫn chưa kết thúc.
Robert Scott Palmer, người chịu án nặng nhất
Là một trong những người có trang phục nổi bật nhất trong vụ bạo loạn, Robert Scott Palmer được đặt biệt hiệu “Áo khoác Cờ Florida” vì đội mũ có dòng chữ “Florida vì Trump” và khoác áo in hình cờ sao.
 |
| Robert Scott Palmer nổi bật giữa đám đông với chiếc mũ ủng hộ ông Trump và áo khoác cờ sao. Ảnh: Pacific Press. |
Sau khi đạt thỏa thuận nhận tội, ông Palmer bị kết án 5 năm tù vào ngày 17/12/2021 vì tội tấn công cảnh sát bằng nhiều công cụ như bình chữa cháy, thanh gỗ và cây cột.
Cho tới nay, đây là bản án nặng nhất đối với người tham gia bạo loạn.
Palmer cũng là người gây rối ở Điện Capitol đầu tiên bị khởi tố về tội tấn công, chống đối hoặc cản trở cảnh sát bằng vũ khí nguy hiểm gây thương tích. Hơn 140 người tham gia bạo loạn khác đang đối diện cáo buộc này.
Luật sư của Palmer cố gắng kêu gọi tòa án đưa ra bản án nhẹ hơn vì thực tế là thân chủ mình bị những người kích động dẫn dụ tới vụ bạo loạn. Tuy nhiên, lập luận này không thuyết phục được thẩm phán.
Một gương mặt nổi tiếng khác trong vụ bạo loạn là Gina Bisignano - chủ salon làm đẹp tại California. Bà Bisignano gây ấn tượng vì lọt vào ống kính trong lúc đồ trang điểm chảy xuống hai má sau khi bị xịt hơi cay.
 |
| Gina Bisignano. Ảnh: Cybertooth/Twitter. |
Ngoài ra, trong video ghi hình Palmer tấn công cảnh sát, người ta còn nghe thấy bà Bisignano hét vang qua loa phóng thanh rằng “Các người sẽ không cướp được gấu Trump cưng của chúng tôi. Chúng tôi yêu ngài, Tổng thống Trump”.
Sau khi bị bắt trong tháng 1/2021, Bisignano bị khởi tố vì tội xúi giục và trợ giúp người khác phá cửa sổ. Đến nay, nữ bị cáo này đã nhận tội đối với 6 trên 7 cáo trạng và đang hợp tác với nhà chức trách trong lúc chờ tòa tuyên án.
“Gã dây rút nhựa ” vào Điện Capitol để trông mẹ
Một trong những hình ảnh rùng mình nhất được chụp trong vụ bạo loạn là bức ảnh một người đàn ông mặc quần áo quân sự trèo qua ghế, trong tay cầm nhiều dây rút nhựa. Nhiều người lo sợ người này muốn dùng dây rút để trói tay con tin.
Trong một bức ảnh khác, người đàn ông có biệt hiệu “gã dây rút nhựa” này xuất hiện bên ngoài Điện Capitol, bên cạnh là người phụ nữ trung niên mặc áo chống đạn.
“Gã dây rút nhựa” trên thực tế là Eric Munchel và người phụ nữ đi cùng là mẹ của Munchel, Lisa Eisenhart. Cả hai đang đối diện nhiều tội danh, trong đó có một cáo trạng về hành vi mang súng điện vào phạm vi Điện Capitol.
 |
| "Gã dây rút nhựa" trong Điện Capitol. Ảnh: Getty. |
Dù Munchel có vẻ ngoài hăm dọa với trang phục rằn ri, luật sư khẳng định rằng thân chủ chỉ vào Điện Capitol để chú ý tới bà Eisenhart. Video do Munchel tự ghi hình cho thấy anh ta đi theo mẹ vào trong tòa nhà và lên tiếng cảnh báo “Mẹ cẩn thận”.
Vị luật sư còn cho rằng Munchel nhặt được số dây rút sau khi lực lượng chức năng vứt bỏ lúc chạy trốn và anh ta không có ý định bắt giữ con tin.
Người muốn “treo cổ” chủ tịch Hạ viện Mỹ
Đám đông xông vào Điện Capitol là nhóm người có niềm tin mù quáng và sai lầm, nhưng một số cá nhân trong đó có thái độ cực đoan hơn hẳn những người khác. Pauline Bauer là một trong những người cực đoan như vậy.
Là chủ một tiệm pizza tại bang Pennsylvania, Bauer bị cáo buộc cố gắng tổ chức phương tiện vận chuyển cho người tới buổi tuần hành "Stop the Steal" (“Ngăn chặn hành động ăn cắp kết quả bầu cử”), sự kiện ngay trước vụ bạo loạn.
 |
| Pauline Bauer là chủ một tiệm pizza. Ảnh: AP. |
Bauer bị chụp ảnh trong lúc có mặt tại Điện Capitol và được cho là đã ra lệnh cho cảnh sát “mang Nancy Pelosi (Chủ tịch Hạ viện Mỹ) ra đây, chúng tôi muốn treo cổ con mụ đó”.
Khi xuất hiện trước tòa, Bauer liên tục trình bày các khái niệm pháp lý vô căn cứ xuất phát từ phong trào “công dân toàn quyền”. Đây là hệ thống quan điểm được xây dựng dựa trên các khái niệm sai lầm và khác thường, như luật pháp Mỹ không có hiệu lực đối với thành viên phong trào này.
Trong số nhiều phát ngôn trước tòa, bà Bauer từng khẳng định mình có “quyền miễn trừ ngoại giao” cũng như việc bà “không phải là một cá nhân”.
Riley Williams và mối liên hệ với tình báo Nga
Như những người tham gia bạo loạn bị phát hiện trong ngày 6/1/2021, cô gái Riley Williams cũng mặc đồ bắt mắt. Nhưng hành động của Williams cũng là điều thu hút người xem.
Williams không chỉ hùa vào đám đông trong Điện Capitol mà còn chỉ dẫn những người khác đi lên cầu thang dẫn tới văn phòng của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi.
 |
| Riley Williams bước ra khỏi trại giam vào ngày 21/1/2021. Ảnh: AP. |
Không chỉ vậy, người phụ nữ này còn bị cáo buộc ăn cắp một chiếc máy tính trong văn phòng để gửi cho tình báo Nga thông qua người bạn. Giao dịch này được cho là đã đổ bể.
Williams lọt vào tầm ngắm của nhà chức trách sau khi một người tự nhận là bạn trai cũ tố cáo đã nhìn thấy cô gái trong video.
Nhưng theo luật sư của Williams, nhân chứng tố cáo thân chủ lên kế hoạch bán máy tính cho Nga thực tế là người bạn trai cũ có thói bạo hành và từng buông lời đe dọa cô gái.
Hiện Williams bị quản thúc tại gia trong lúc chờ ra tòa về 8 tội danh. Dù vậy, cô gái vẫn được cho phép rời khỏi căn nhà để mừng Giáng sinh với bà.
Hối hận và bí ẩn
Trong số hàng trăm người bị khởi tố vì dính líu tới vụ bạo loạn ngày 6/1/2021, mỗi cá nhân có cách thể hiện tâm lý tự hào hoặc hối hận ở mức độ rất khác nhau. Ở phía hối hận cực độ là Danny Rodriguez, người đã khóc lóc và xin lỗi rối rít trong video ghi hình thẩm vấn.
Rodriguez chưa thừa nhận hành vi dí súng điện vào cổ một cảnh sát nhưng trong buổi thẩm vấn, anh ta dường như đã thú tội. Trong băng ghi hình, Rodriguez cũng tự gọi mình là “đồ tệ hại” và hối tiếc vì tin vào giả thuyết vụ tấn công có thể đảo ngược kết quả chiến thắng của Tổng thống Joe Biden.
 |
| Người bí ẩn đặt bom ống tại Điện Capitol. Ảnh: FBI. |
Luật sư của Rodriguez từng yêu cầu tòa loại bỏ phần nội dung nói trên ra khỏi hồ sơ vụ án vì cho rằng thân chủ đã cố yêu cầu thực hiện quyền im lặng ngay trước đó. Yêu cầu này đã bị bác bỏ.
Nhân vật bí ẩn nhất trong vụ bạo loạn là người bỏ bom ống tại Đồi Capitol vào buổi tối trước ngày xảy ra cuộc tấn công.
FBI đã công bố các đoạn ghi hình cho thấy nghi phạm trùm kín mặt xuất hiện ở nhiều địa điểm và để lại thiết bị nổ bên ngoài các tòa nhà đặt trụ sở của hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Theo FBI, những thiết bị này có khả năng phát nổ.
Sau gần một năm điều tra, các manh mối về nghi phạm này vẫn còn mong manh. Việc nhà chức trách chưa thể bắt giữ nghi phạm cũng làm thổi bùng lên thuyết âm mưu. Lúc này, nhà chức trách đang treo thưởng 100.000 USD cho người báo tin.
