Trước việc Mỹ ám sát tướng Qasem Soleimani - một trong những chỉ huy quân sự hàng đầu của Iran vào tuần trước, các nhà lãnh đạo Iran đã thề sẽ trả đũa. Điều này khiến người ta nghĩ rằng Tehran sẽ ăn miếng trả miếng bằng cách tấn công lính Mỹ hoặc các đồng minh của Mỹ.
 |
| Một buổi cầu nguyện cho Tướng Suleimani vào tối 7/1 tại Tehran. Ảnh: New York Times. |
Tuy nhiên, các cuộc trả thù của Iran trong quá khứ cho thấy việc dự đoán Iran sẽ trả đũa cho cái chết của tướng Qassem Soleimani ở đâu, khi nào và như thế nào là vô cùng khó khăn. Tướng Soleimani là người đứng đầu Lực lượng Quds, lực lượng tinh nhuệ chịu trách nhiệm cho các cuộc tấn công của Iran tại Syria, Lebanon, Iraq và Yemen.
Xu hướng trả thù vào mục tiêu phi quân sự của Iran
Tháng 1/2012, một nhà hóa học hạt nhân ở Tehran đã bị ám sát. Đây là nhà khoa học Iran thứ tư như bị giết trong vòng hai năm kể từ năm 2010. Israel được cho là đã đứng đằng sau vụ giết người này. Tuy nhiên, Israel không bao giờ xác nhận nước này có tham gia vào vụ ám sát và cũng đưa ra bình luận công khai về vụ việc.
Sau khi nhà khoa học hạt nhân trên bị sát hại, Lãnh tụ tối cao của Iran, Ayatollah Ali Khamenei hứa sẽ trừng phạt “kẻ đã gây ra những tội ác này”. Truyền thông Iran lúc đó cho rằng nước này có thể tấn công các quan chức và chỉ huy quân sự ở Israel. Cùng tháng đó, tại Quốc hội Mỹ, Giám đốc cơ quan Tình báo quốc gia Mỹ James Clapper lúc bấy giờ cảnh báo rằng Iran ngày càng sẵn sàng tấn công vào đất Mỹ.
Cuối cùng, Mỹ và Israel đã phải đón nhận đòn trả đũa vào tháng 2/2012. Tuy nhiên, nó không xảy ra ở bất kì nơi nào các quan chức Mỹ và Israel dự đoán.
Thay vào đó, các vụ đánh bom nhắm vào các nhà ngoại giao Israel ở Georgia, Ấn Độ và Thái Lan trong vòng 24 giờ. Những vụ tấn công này đã khiến 9 người bị thương. Cuối năm đó, một quả bom khác giết chết năm khách du lịch Israel trên một chuyến xe buýt qua Bulgaria. Iran phủ nhận sự liên quan tới tất cả các vụ đánh bom này. Các quan chức Israel thì nói rằng họ đã ngăn chặn được các cuộc tấn công trả đũa khác.
 |
| Chiếc xe buýt tan hoang sau vụ nổ ở Bulgaria vào năm 2012. Ảnh: CNN. |
Cuộc trả đũa này và các cuộc tấn công khác trước đó không cho biết nhiều về cách thức và địa điểm Iran và các đồng minh có thể tấn công vì các mục tiêu phi quân sự nằm rải rác trên toàn cầu.
Theo những người quan sát Iran và các quan chức phương Tây, Tehran cũng sẽ gặp khó khăn trong việc đánh giá xem liệu những cuộc tấn công trả thù có thể khiến dư luận quốc tế chống lại nước này như một số cuộc tấn công trong quá khứ đã làm hay không.
“Iran đang bị dồn sâu vào góc tường và buộc phải phản ứng. Iran bắt buộc phải phản ứng và quốc gia này sẽ làm điều đó tại thời điểm và nơi mình chọn”, ông Sanam Vakil, một nghiên cứu viên của trung tâm nghiên cứu Chatham House ở London nói. “Và một khi Iran phản ứng, chúng ta sẽ ở trong vùng xám và chúng ta không biết điều gì sẽ xảy ra. Địa điểm đó sẽ rất nguy hiểm".
Iran không thể tấn công vào các mục tiêu tương xứng
Cuộc không kích tại sân bay quốc tế Baghdad khiến tướng Soleimani thiệt mạng là một sự cố bất thường ở nhiều mặt. Mỹ đã ám sát một thành viên cấp cao của chính phủ Iran ở một quốc gia láng giềng. Chính quyền Tổng thống Trump cho rằng tướng Soleimani đã lên kế hoạch những vụ tấn công người Mỹ “sắp xảy ra” ở khu vực. Tuy nhiên, Mỹ hoàn toàn không cung cấp thông tin chi tiết hoặc bằng chứng về những vụ tấn công này cho công chúng.
Lần này, các quan chức Israel không nghĩ rằng Iran sẽ ngay lập tức nhắm vào Israel mà sẽ chuyến hướng sang tấn công tài sản của Mỹ hoặc những mục tiêu khả thi ở Vịnh Ba Tư trước tiên.
 |
| Một cuộc tấn công vào Đại sứ quán của Israel ở Buenos Aires đã giết chết 29 thường dân vào năm 1992. Ảnh: Wall Street Journal. |
“Nếu bạn là người Iran, bạn có nghĩ rằng điều Iran cần bây giờ là thêm Israel vào danh sách kẻ thù có khả năng và sẵn sàng sử dụng khả năng đó để phá hủy nhiều cơ sở của Iran hơn hay không?”, ông Yaakov Amidror, cựu cố vấn an ninh quốc gia Israel và là người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại Viện Chiến lược và An ninh Jerusalem cho tình báo quân sự Israel nói với Wall Street Journal.
Tuy nhiên, loại hình trả đũa mà các quan chức Mỹ dự đoán Iran sẽ thực hiện đến từ các cuộc tấn công tương tự trong quá khứ của Iran và các lực lượng ủy nhiệm của Iran trong khu vực như Hezbollah.
Năm 1992, Lực lượng Quốc phòng Israel đã giết Abbas al Moussawi, lãnh đạo của Hezbollah. Cái chết của Moussawi đã được Hezbollah trả đũa một tháng sau đó, nhưng nó diễn ra ở nơi cách khu vực Trung Đông hàng nghìn km. Tại Buenos Aires (Argentina), một chiến binh Shiite đã lái chiếc xe bán tải chứa bom đâm qua cổng sắt của đại sứ quán Israel. Vụ tấn công đã giết chết 29 thường dân,và san phẳng một trường học và nhà thờ Công giáo gần đó. Hezbollah tuyên bố đây là để trả thù cho cái chết của thủ lĩnh lực lượng này.
Hai năm sau, một cuộc tấn công tương tự xảy ra tại trung tâm cộng đồng Do Thái gần đó và khiến 85 người thiệt mạng.
Các vụ tấn công này đã gây chấn động dư luận ở Argentina và các nơi khác. Họ phản đối hành động của lực lượng Hezbollah.
Giáo hoàng Francis, lúc đó còn là Hồng y Jorge Bergoglio, đã ký một văn kiện đòi công lý cho các nạn nhân. Các công tố viên Argentina sau đó đã ra lệnh bắt giữ chỉ huy quân sự của lực lượng Hezbollah, Imad Mugniyah. Năm 2007, Interpol đưa ra lệnh truy nã đỏ đối với lãnh đạo Hezbollah này.
Năm 2008, khi ông Mugniyah đang đi tới xe của mình sau khi rời một bữa tiệc đêm ở thủ đô Damascus của Syria thì một quả bom gần đó phát nổ. Tướng Soleimani, người đã thường xuyên gặp ông Mugniyah nhiều ngày trước đó, đã đến thăm mộ cùng một đoàn tin tức truyền hình của Lebanon theo sau. Một lần nữa, Hezbollah tuyên bố lực lượng này sẽ trả thù. Tuy nhiên, chuyện đó chưa bao giờ xảy ra.
Binh sĩ Israel và các nhân vật quân đội cấp cao đã tăng cường các biện pháp phòng ngừa an ninh. Họ dự đoán rằng Hezbollah sẽ ám sát một sĩ quan có chức vụ tương tự, ông Yosef Kuperwasser, một thiếu tướng và cựu sĩ quan tình báo Israel đã nghỉ hưu cho biết.
“Họ đã mất nhiều năm nỗ lực theo dõi các sĩ quan quân đội Israel đang phục vụ và đã nghỉ hưu để cố gắng thực hiện các vụ ám sát”, ông Keith Shapiro, đại sứ Mỹ tại Israel dưới thời Tổng thống Barack Obama cho biết. “Người Iran hay Hezbollah chưa bao giờ trả thù hoặc chưa bao giờ thành công trong việc trả đũa ở cấp độ tương xứng với cú đánh mà họ đã hứng chịu”.
