Những cách sinh tồn nếu ở trong đám đông chèn ép nhau

Một người trong đám đông tại Itaewon tối 29/10 đã trèo lên tường ngoài của một cửa hàng. Ảnh: Korenzo Tube.

Thảm kịch tại Itaewon, Seoul, bên cạnh những câu hỏi về cách quản lý của các nhà chức trách, đã một lần nữa nhấn mạnh những điều cần lưu ý và cách xử lý nếu tham gia sự kiện đông đúc và vướng vào một đám đông chèn ép nhau (crowd crush).

Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck Soo ngày 1/11 thừa nhận những thất bại trong việc quản lý đám đông đã đóng một vai trò trong thảm họa, Guardian đưa tin. Cùng ngày, Thị trưởng Seoul Oh Se Hoon đã gửi lời xin lỗi khi thành phố ghi nhận thảm kịch trong lễ hội Halloween.

Các chuyên gia về quản lý đám đông nói rằng ban tổ chức các sự kiện và các quan chức an toàn công cộng nên có trách nhiệm giữ an toàn cho người dân tại các sự kiện lớn. Song, trong trường hợp đám đông vượt quá tầm kiểm soát, có những giải pháp để giảm thiểu rủi ro và tăng cơ hội sống sót.

Nhận biết khi nào đám đông trở nên nguy hiểm

Mật độ đám đông có thể thay đổi trong vài giây, và trong một khoảnh khắc, đám đông có thể đã bị dính chặt và một cá nhân khó có thể rời đi.

G. Keith Still, giáo sư thỉnh giảng về khoa học đám đông tại Đại học Suffolk ở Anh, cho biết nếu đám đông di chuyển chậm lại, đó là dấu hiệu cho thấy mật độ đang tăng lên.

Việc lắng nghe âm thanh từ đám đông rất quan trọng. Nếu nghe thấy tiếng phàn nàn cùng những tiếng gào thét, nó là dấu hiệu mọi chuyện đang vượt tầm kiểm soát. Ngoài ra, hãy chú ý đến linh cảm cá nhân. Một số người tại sự kiện ở Itaewon cho biết họ cảm giác tình hình đang trở nên không an toàn và đã rời đi sớm, theo Washington Post.

Martyn Amos, chuyên gia nghiên cứu về đám đông tại Đại học Northumbria, cho biết một khi mật độ đám đông bắt đầu vượt quá khoảng 5 người/m2, tình hình có thể nguy hiểm. Các chuyên gia nghiên cứu về đám đông đã ước tính dựa trên các cảnh quay video rằng có khoảng 8 đến 10 người/m2 trong thảm kịch ở Itaewon.

Người đàn ông đã cố trèo lên tường một cửa hàng khi ở trong đám đông tại Itaewon tối 29/10. Ảnh: Korenzo Tube.

Mặc dù có thể khó đánh giá mật độ đám đông, bạn sẽ nhận thấy khi nào bạn bắt đầu cảm thấy bị ép lại, có nghĩa là đã đến lúc phải rời đi.

“Đó là khi bạn rơi vào tình huống mà không thể tự làm chủ chuyển động, và bạn đang phải thuận theo các tác động vật lý. Khi đó rất khó để bạn chủ động di chuyển. Nếu có thể, hãy cố rời đi. Quan sát kỹ và tìm những lối thoát khỏi đám đông”, ông Amos nói.

Nên làm gì nếu bị kẹt trong đám đông?

Một khi đám đông ngừng di chuyển, ưu tiên của mọi người là đứng yên, giữ cho cánh tay không bị kẹp ở bên cạnh, bảo vệ lồng ngực và giữ oxy.

"Để đứng vững, bạn cần gồng mình nhưng cũng phải di chuyển thuận theo đám đông thay vì chống lại. Đám đông dày đặc có thể tăng vọt, gợn sóng và di chuyển theo từng đợt. “Đi theo dòng chảy”, Amos nói. “Bạn có khả năng chống lại dòng chảy hoặc áp lực của đám đông, nhưng bạn không có khả năng chiến thắng được đông đảo nhân loại”.

Paul Wertheimer đến từ Crowd Management Strategies, một dịch vụ tư vấn về an toàn đám đông ở Los Angeles, khuyến cáo hãy giữ đôi chân ở tư thế của võ sĩ quyền anh, hai chân tách ra, đặt một chân lên trước và hơi cong đầu gối.

"Điều quan trọng là phải giữ tay ở phía trước. Một khi đám đông ép quá chặt, hai cánh tay của bạn có thể bị ghim ở hai bên. Do đó, hãy sử dụng tay thuận nắm lấy cẳng tay còn lại, sẽ giúp tạo ra một lá chắn phía trước lồng ngực, và khuỷu tay sẽ ngăn ngực bạn bị ép với người khác. Nếu mang theo ba lô, hãy đeo nó về phía trước ngực", ông Wertheimer nói.

Những người thấp có nguy cơ bị thiếu oxy cao hơn. Do đó, chuyên gia khuyến cáo không nên mang trẻ em đến những nơi đông đúc. Nhưng nếu có, hãy đặt trẻ lên vai hoặc bế trẻ, không nắm tay dắt trẻ. La hét chỉ làm thiếu năng lượng và oxy. Hãy giữ bình tĩnh và ngẩng đầu lên trời để nhận lượng không khí tối đa.

Nếu chẳng may đánh rơi điện thoại hoặc tư trang giữa đám đông, hãy bỏ nó lại. Khi cúi xuống để nhặt, bạn sẽ rất khó đứng lên lại. Nếu bị vấp ngã, hãy cố gắng đứng dậy. Nhưng trong trường hợp không thể đứng lên, hãy nằm theo tư thế của thai nhi, nằm nghiêng về bên trái và bảo vệ đầu. Bạn rất dễ tổn thương nếu nằm ngửa hay nằm sấp.

Nguyên nhân tử vong trong các vụ đám đông chèn ép nhau

Nhiều người chết trong các sự kiện đông người không phải do bị giẫm đạp. Nhiều nạn nhân khó thở và mất ý thức ngay cả khi đang đứng.

Thương tích và tử vong phổ biến nhất trong những thảm kịch như vậy chủ yếu là do tình trạng “compressive asphyxia” (quá trình hô hấp bị ngăn cản bởi áp lực bên ngoài lên cơ thể). Nó xảy ra khi mọi người bị đẩy, chèn ép lên người nhau quá chặt đến mức đường thở của họ bị co lại.

Một người bị ngã, và nó sẽ tạo hiệu ứng domino khiến hàng loạt người ngã theo, và có thể dẫn chết ngạt. Nhiều người trong đám đông nói rằng áp lực khiến chân tay tê liệt. Khi đó, các cơ có thể tổn thương, và có nguy cơ đe dọa tính mạng khi các mô cơ giải phóng protein và chất điện giải vào máu, gây hại cho tim hoặc thận.

Có an toàn khi hỗ trợ người khác?

Các chuyên gia cho biết việc hỗ trợ người xung quanh cũng làm tăng khả năng sống sót của cá nhân. Khi một người ngã, họ có thể khiến nhiều người xung quanh ngã theo, khiến tình hình thêm khó khăn.

“Đám đông chèn ép nhau không phải là một trận chiến. Mọi người đều muốn thoát ra an toàn. Nếu ai đó bị ngã, hãy cố gắng giúp đỡ họ", ông Amos nói.

Những lưu ý để sống sót trong các vụ giẫm đạp. Đồ họa: WoWo Ke. Việt hóa: Trần Hoàng.

Cách giảm thiểu rủi ro khi tham gia sự kiện đông người

Một trong những điều thiết thực nhất có thể làm là đi một đôi giày hợp lý khi dự định tham gia vào một đám đông.

Đứng vững là điều cần thiết để thoát khỏi đám đông nguy hiểm. Mọi người thường giẫm lên nhau, vì vậy một đôi giày chắc chắn có thể bảo vệ đôi chân và cải thiện thăng bằng.

Nhận thức tình hình cũng là điều quan trọng, các chuyên gia cho biết. Nếu đang ở trong một câu lạc bộ đông người hoặc một địa điểm hòa nhạc trong nhà hoặc ngoài trời, hãy chú ý đến tất cả lối ra, không chỉ những lối thoát gần nhất.

“Kiến thức thông thường là đi theo lối thoát gần nhất để ra ngoài, nhưng điều đó sẽ không hiệu quả nếu nhiều người cũng làm điều tương tự”, ông Wertheimer nói.

Đâu là nơi an toàn nhất khi ở trong một đám đông?

Tính chất mỗi đám đông là khác nhau, và các chuyên gia nói rằng những người bị mắc kẹt trong thảm kịch Itaewon dường như không có nhiều lựa chọn do ở trong những con phố chật hẹp.

Nhìn chung, cách tốt nhất là ở vòng ngoài hoặc phía sau đám đông hơn là ở phía trước hoặc giữa. Tại các buổi hòa nhạc, những người ở gần sân khấu hoặc hàng rào có thể có nguy cơ bị đè bẹp khi đám đông tăng lên. Ngoài ra, các chuyên gia khuyến cáo di chuyển theo đường chéo. Điều này sẽ giúp đi thuận theo dòng người nhưng cũng dần ra phía rìa đám đông.

"Vấn đề là bạn sẽ có tầm nhìn rất hạn chế trong đám đông. Bạn không thể quan sát như các drone bay trên không, do đó rất khó để mỗi cá nhân sớm nhận thức được họ có thể bị chèn ép", ông Amos nói.