Giảng viên Nicholas Dames đã giảng dạy môn Văn học nhân học, khóa học bắt buộc về sách của Đại học Columbia, từ năm 1998. Ông yêu công việc này nhưng nhiều thứ đã thay đổi. Trong thập kỷ qua, sinh viên ngày càng cảm thấy khó khăn với việc đọc sách. Sinh viên của Dames bối rối khi nghĩ đến việc phải đọc hết nhiều cuốn sách trong một học kỳ. Các đồng nghiệp của ông cũng nhận thấy vấn đề tương tự. Nhiều sinh viên đến đại học, kể cả những trường ưu tú, có tính tuyển chọn cao, nhưng chưa chuẩn bị sẵn sàng để đọc sách.
 |
| Ảnh minh hoạ: The Independent. |
Suy giảm khả năng đọc tại đại học
Một ngày mùa thu năm 2022, một sinh viên năm nhất đến văn phòng của Dames để chia sẻ về việc nữ sinh này cảm thấy các bài tập đầu tiên khó khăn như thế nào. Môn của Dames thường yêu cầu sinh viên đọc một cuốn sách, đôi khi rất dài và dày, chỉ trong một hoặc hai tuần. Nhưng sinh viên đó nói với ông Dames rằng tại trường trung học công lập của mình, nữ sinh này chưa bao giờ bị giao đọc hết một cuốn sách. Cô chỉ phải đọc một số đoạn trích, thơ hay các bài báo.
Giảng viên Dames chia sẻ: "Tôi há hốc mồm".
Ông đã hiểu chuyện gì xảy ra với sinh viên của mình. Không phải là các em không muốn đọc. Mà là các em không biết cách đọc. Các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông không yêu cầu các em đọc.
Năm 1979, Martha Maxwell, một học giả có ảnh hưởng trong giới văn học, đã viết: "Mỗi thế hệ, tại một thời điểm nào đó, đều phát hiện ra rằng học sinh không còn đọc tốt như mong muốn hay mong đợi của các giáo sư".
Ông Dames thừa nhận rằng tình trạng trên đã tồn tại trong một thời gian dài. 20 năm trước, các lớp học của Dames không gặp vấn đề gì khi tham gia vào các cuộc thảo luận phức tạp về Pride and Prejudice (Kiêu hãnh và Định kiến) hay Crime and Punishment (Tội ác và Trừng phạt) ngay cả khi chúng diễn ra liên tục.
Ngày nay, sinh viên chia sẻ với ông ngay từ đầu rằng khối lượng đọc như vậy là không thể. Không chỉ là tốc độ đọc mà họ phải vật lộn để chú ý đến những chi tiết nhỏ trong khi vẫn theo dõi được cốt truyện chung.
Hiện chưa có dữ liệu tổng thể về tình trạng này nhưng 33 giáo sư khi được hỏi đều chia sẻ những trải nghiệm tương tự. Anthony Grafton, nhà sử học tại Đại học Princeton, cho biết sinh viên của ông đến trường với vốn từ vựng hạn hẹp và hiểu biết về ngôn ngữ kém trước đây. Ông cho biết từng có nhiều sinh viên "đọc hiểu sâu và có chữ viết đẹp, nhưng giờ đây họ trở thành điều hiếm hoi".
Nhiều người đề cập đến điện thoại thông minh và mạng xã hội như lý do khiến sách không còn được ưa chuộng. Năm 1976, khoảng 40% học sinh cuối cấp trung học cho biết họ đã đọc ít nhất 6 cuốn sách để giải trí và chỉ 11,5% không đọc bất kỳ cuốn nào. Nhưng đến năm 2022, tỷ lệ đó đã đảo ngược.
Sách không còn xuất hiện tại trung học
Tuy nhiên, ngoại trừ lý do trên, trẻ em trung học cơ sở và trung học phổ thông dường như cũng ngày càng ít gặp phải sách trong lớp học. Trong hơn hai thập kỷ, các sáng kiến giáo dục mới như Không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau hay Xây dựng tiêu chuẩn chung nhấn mạnh vào các văn bản cung cấp thông tin và các bài kiểm tra chuẩn hóa. Giáo viên tại nhiều trường đã chuyển từ sách sang các đoạn thông tin ngắn, sau đó là các câu hỏi về ý chính của tác giả.
Mike Szkolka, một giáo viên và quản trị viên đã dành gần hai thập kỷ tại các trường học ở Boston và New York, cho biết các đoạn trích đã thay thế sách ở mọi cấp lớp. Ông nói: "Không còn bài kiểm tra nào yêu cầu: Bạn có thể ngồi xuống và đọcTolstoy không?". Và với một kỹ năng không dễ đo lường, các giảng viên và lãnh đạo quận không có nhiều động lực để dạy kỹ năng đó.
Trong một cuộc khảo sát gần đây của Trung tâm nghiên cứu EdWeek đối với khoảng 300 nhà giáo dục từ lớp 3 đến 8, chỉ 17% cho biết họ chủ yếu dạy toàn bộ văn bản, 49% xen kẽ toàn bộ văn bản với tuyển tập và trích đoạn và gần 25% cho biết sách không còn là trọng tâm trong chương trình giảng dạy của họ nữa.
 |
| Các tác phẩm kinh điển không còn là ưu tiên trong giáo dục Mỹ. Ảnh minh hoạ: The NYT. |
Giáo sư cũng bất lực
Đối mặt với tình hình hiện tại, nhiều giáo sư đại học cảm thấy họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc giao ít bài đọc hơn và hạ thấp kỳ vọng của mình. Giáo sư Victoria Kahn đã giảng dạy văn học tại Đại học UC Berkeley từ năm 1997. Bà từng giao sinh viên đọc 200 trang mỗi tuần nhưng giờ đây, con số chỉ khoảng 40% mức cũ. Bà Kahn chia sẻ: "Tôi không giao toàn bộ sử thi The Iliad. Tôi giao một số quyển trong đó. Tôi không thể nói rằng: 'Được rồi, trong ba tuần tới, tôi mong các em đọc Iliad', vì tôi biết họ sẽ không làm vậy".
Các giảng viên của Đại học Columbia, những người lên chương trình giảng dạy Văn học nhân học, cũng đã quyết định cắt giảm danh sách đọc cho năm học hiện tại.
Joseph Howley, người đứng đầu đội ngũ xây dựng chương trình, cho biết ông có thể để sinh viên bỏ lỡ một số tác phẩm kinh điển, nhưng họ nên đọc các văn bản còn lại trong danh sách một cách sâu sắc hơn. Và quan trọng là sự thay đổi này sẽ giúp các giáo sư có nhiều thời gian hơn trong việc dạy sinh viên cách đọc.
Dù vậy, không rõ các giảng viên có thể nuôi dưỡng tình yêu đọc sách cho sinh viên bằng cách thu hẹp giáo trình, bỏ đi các tác phẩm kinh điển xuất sắc hay không. Dù hàng thiên niên kỷ đã trôi qua, để hiểu được con người và đánh giá cao những thành tựu vĩ đại xuyên suốt lịch sử, thế hệ trẻ vẫn cần biết toàn bộ nội dung của The Iliad.
Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews
Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.
Trân trọng.
