“Khi lá cờ được từ từ kéo lên trên bầu trời Brunei xanh ngắt - lúc bấy giờ trung tâm hội nghị quốc tế của Brunei đứng trên ngọn đồi, ở đó nhìn thấy biển xanh ngắt - tôi nghĩ ngay đến bao nhiêu xương máu của bao chiến sĩ đã ngã xuống thì vị thế Việt Nam mới được như vậy”, nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan nói.
“Tâm tư đó lại được lặp lại khi tôi ký hiệp định thương mại với Mỹ ở trong Nhà Trắng, tôi cũng nghĩ ‘ừ thì mình là quan chức đầu tiên vào Nhà Trắng’. Thế thì nhờ cái gì? Nhờ xương máu biết bao chiến sĩ hy sinh người ta mới phải trọng mình như thế”, ông chia sẻ bên lề một hội thảo về 25 năm Việt Nam tham gia ASEAN chiều 28/7 ở Hà Nội, không quên nhắc tới ngày Thương binh Liệt sĩ một ngày trước đó.
 |
| Cờ Việt Nam tung bay cùng các thành viên ASEAN tại trung tâm hội nghị quốc tế ở thủ đô Bandar Seri Begawan của Brunei, năm 1995. Ảnh: TTXVN. |
Từng là phó thủ tướng phụ trách kinh tế đối ngoại trong các năm 2002-2006, ông nói gia nhập ASEAN là cột mốc quan trọng trên bước đường hội nhập quốc tế.
“Chúng ta luôn luôn đi từng bước - bước khu vực, rồi đại khu vực - đến ASEM, APEC, rồi WHO, rồi Liên Hợp Quốc. ASEAN là bậc thang đầu tiên nên quan trọng lắm, ‘vạn sự khởi đầu nan’”, ông nói.
Trả lời câu hỏi của Zing về điều gì đã giúp Việt Nam thể hiện được vai trò lãnh đạo ở ASEAN - nhất là khi mới tham gia, Việt Nam có trình độ phát triển thua kém các nước thành viên - ông nói tài sản của Việt Nam là “vô hình”, nằm ở việc một nước nhỏ nhưng dám đương đầu với các nước xâm lược rất hùng mạnh.
 |
| Nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan tại hội thảo chiều 28/7. Ảnh: Trọng Thuấn |
“Luôn luôn giữ được tư thế độc lập, chính đó là sức mạnh của ta”, ông nói với Zing.
Việc Việt Nam đổi mới, tăng trưởng nhanh, tiêu dùng lên cao, quan hệ đối tác với các thị trường khác đều đóng góp vào điều mà nguyên phó thủ tướng gọi là “sức mạnh mềm” của Việt Nam, “sức hút các nước ASEAN vào với chúng ta”.
“Khi vào ASEAN, dân số chúng ta là 70 triệu dân, nay là 100 triệu dân, là một thị trường rất hấp dẫn”.
Tầm nhìn của ASEAN đã được vạch ra cho đến 2025, nhưng ông Vũ Khoan nói Việt Nam đang chủ trì để ASEAN soạn thảo tầm nhìn dài hơn.
“Dưới sự chủ trì của Việt Nam, theo tôi được biết, là đang soạn thảo một tầm nhìn dài hơn nữa, đây mới là bước đầu”, ông nói. “Nhưng tình hình đang thay đổi rất nhanh chóng, dưới sức ép của cuộc khủng hoảng này, ASEAN đứng trước những lựa chọn mới”.
“Không ai nói được chắc chắn - mọi chuyện đang diễn biến rắc rối cả về Covid-19, chính trị, an ninh, ASEAN cần phải thích ứng. Chắc chắn các quan chức ASEAN cần thảo luận nhiều vòng nữa mới có thể soạn thảo được tầm nhìn mới”.
 |
| Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm ký văn kiện tại lễ kết nạp Việt Nam vào ASEAN năm 1995. Ảnh: TTXVN. |
Ngay trước buổi hội thảo về ASEAN là lễ ra mắt cuốn sách 25 năm Việt Nam tham gia ASEAN qua góc nhìn của người trong cuộc, gồm những bài viết của các lãnh đạo và nguyên lãnh đạo từng tham gia công tác ASEAN.
Tại buổi lễ ra mắt sách, ông Vũ Khoan nói việc hội nhập ASEAN của Việt Nam có đóng góp của tất cả các ngành, không chỉ ngoại giao, mà còn công thương, tài chính, lao động, văn hóa, quốc phòng, an ninh, cả các NGO.
“Bức tranh tổng thể về Việt Nam tham gia ASEAN có ba giai đoạn”, nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan nói.
“Giai đoạn đầu là chập chững, những người như tôi tham gia, không biết nhiều nhưng học dần rồi cũng tiếp cận được. Giai đoạn hai, anh em trình độ, thành thạo hơn, rồi đến giai đoạn hiện nay đã táo bạo hơn nhiều, giỏi, thông minh hơn, có thông tin hơn rất nhiều. Ba giai đoạn đó là bệ phóng để Việt Nam táo bạo hơn nữa trong ASEAN, nâng cao vị thế quốc tế của chúng ta”.
