“Tôi không thở được”.
Cédric Chouviat đã bảy lần nói như vậy khi các cảnh sát ở Paris đè ông xuống đất và khóa cổ ông, theo đoạn phim được phân tích trong một báo cáo nội bộ của cảnh sát từ tháng 4 và được các hãng tin Pháp công bố trong tuần này.
Ông Chouviat sau đó bị ngừng tim và qua đời vào ngày 5/1, cách lúc ông bị bắt 2 ngày. Những đoạn video về ông Chouviat đã khơi mào lại sự chỉ trích với các biện pháp mạnh tay cảnh sát Pháp sử dụng. Giờ đây, các thành viên gia đình ông Chouviat đang yêu cầu chính quyền Pháp trả lời, theo New York Times.
 |
| Một buổi tụ tập tại Toulouse vào tháng 1 để đòi công lý cho Cédric Chouviat. Ảnh: Getty. |
Ông William Bourdon, luật sư của gia đình ông Chouviat, nói trong một cuộc họp báo ở Paris hôm 26/3 về “bạo lực cảnh sát dai dẳng và “logic phủ nhận” của nhà chức trách sau các vụ việc liên quan đến bạo lực cảnh sát.
Các thành viên của gia đình ông Chouviat đã tập hợp lại để thu hút sự chú ý vào vụ án của ông và thúc đẩy lệnh cấm biện pháp khóa cổ và ghìm xuống đất trong các vụ bắt giữ của cảnh sát trên toàn quốc.
Vụ việc của ông Chouviat được chú ý trở lại trong bối cảnh các cuộc biểu tình chống bạo lực cảnh sát đang diễn ra trên khắp nước Pháp sau cái chết của George Floyd ở Minneapolis (Mỹ) vào tháng trước. Vụ việc cũng đã buộc Pháp phải xem xét kỹ lưỡng các chiến thuật cảnh sát sử dụng khi thực hiện các vụ bắt giữ.
Vụ dừng xe bình thường dẫn đến cái chết
Ông Chouviat, một người giao hàng da trắng 42 tuổi, đã bị cảnh sát chặn lại gần tháp Eiffel vào ngày 3/1. Ông bị ngừng tim sau khi bị khóa cổ và được đưa đến bệnh viện. Ông Chouviat tử vong 2 ngày sau đó và khám nghiệm tử thi cho thấy ông bị vỡ thanh quản, theo văn phòng công tố Paris. Văn phòng này đã mở một cuộc điều tra tội ngộ sát cùng tháng đó.
Bộ trưởng Nội vụ Pháp Oliverhe Castaner cho biết sau cuộc gặp với gia đình ông Chouviat hồi tháng 1 rằng có những “câu hỏi chính đáng” trong vụ việc cần được trả lời. Tuy nhiên, bốn sĩ quan liên quan đến vụ bắt giữ đã không bị thẩm vấn về vụ việc cho đến tuần trước. Họ cũng đã không bị đình chỉ công tác hoặc bị buộc tội.
Người qua đường chỉ quay một phần vụ bắt giữ từ xa. Vụ việc chỉ trở nên rõ ràng hơn khi các đoạn phim mới cho thấy những thông tin khác.
Hôm 24/6, cả báo Le Monde và Mediapart, một trang tin điều tra, đều đưa tin về đoạn video cho thấy ông Chouviat đã 7 lần nói “Tôi ngạt thở” trong khoảng thời gian khoảng 20 giây khi cảnh sát viên bắt giữ ông.
Theo mười ba video khác nhau được quay bởi ông Chouviat, một người ngoài cuộc và một trong những sĩ quan trong vụ bắt giữ, cũng như báo cáo của cảnh sát, ông Chouviat bị bắt giữ sau một cuộc cãi vã gồm những lời lăng mạ kéo dài 12 phút.
 |
| Ông Cédric Chouviat, một người giao hàng da trắng 42 tuổi, đã chết sau khi bị cảnh sát Pháp khóa cổ. Ảnh: AP. |
Vẫn chưa rõ lý do cảnh sát ra lệnh ông Chouviat dừng xe vào trước 10h sáng ngày 3/1 ở Quai Branly, gần tháp Eiffel. Ông Chouviat là người sống cùng vợ và năm đứa con ở Levallois-Perret, vùng ngoại ô phía tây bắc Paris. Ông cũng sử dụng một chiếc xe tay ga để đi giao hàng.
Trong các video, ông Chouviat có vẻ bực bội khi bị cảnh sát dừng xe. Có thể nghe thấy tiếng ông Chouviat gọi các sĩ quan là “những tên hề”, chế giễu ngoại hình của họ, và nói với họ “nếu không mặc đồng phục thì các người chẳng là gì ở ngoài đường cả”, theo Le Monde và Mediapart.
Các sĩ quan cũng xúc phạm và chế nhạo ông Chouviat để đáp trả và một người đe dọa sẽ bắt giữ ông vì đã xúc phạm họ, một hành vi bị trừng phạt theo luật pháp của Pháp. Các sĩ quan cũng tức giận với việc ông Chouviat quay lại vụ việc và một trong số họ đã xô ngã ông nhiều lần.
Các sĩ quan và ông Chouviat liên tục yêu cầu nhau đừng đến quá gần. Các video cũng không cho thấy ông Chouviat đe dọa dùng bạo lực, theo các hãng tin.
Cuối cùng, các sĩ quan quyết định bắt giữ ông Chouviat. Các sĩ quan sau đó nói với các nhà điều tra nội bộ rằng họ đã khóa cổ ông Chouviat và ba sĩ quan sau đó ghìm người đàn ông vẫn đang đội mũ bảo hiểm xuống đất, theo Mediapart.
Các nhà điều tra phiên âm video chỉ được nghe âm thanh và không được xem những gì xảy ra trong vụ bắt giữ. Và họ nghe thấy âm thanh của còng tay được sử dụng rất rõ ràng.
Ông Chouviat đã nói “Dừng lại”, “Tôi dừng lại rồi” và ông lặp đi lặp lại “Tôi không thở được" bảy lần. Trong vòng năm phút, ông Chouviat bất tỉnh. Các cảnh sát đã không thành công trong việc hồi sức tim phổi trước khi xe cứu thương chở ông Chouviat đến bệnh viện.
Đối mặt với chỉ trích
Laurent-Franck Lienard, luật sư của hai trong số các sĩ quan, nói với BFM TV vào sáng 23/6 rằng rõ ràng họ không nghe thấy ông Chouviat nói “Tôi không thở được” vì ông ấy vẫn đội mũ bảo hiểm trong khi bị bắt.
Thibault de Montbrial, luật sư của hai sĩ quan khác, nói với AFP hôm 23/6 rằng thân chủ của ông cũng không nghe thấy lời cầu xin đó. Khi các sĩ quan được nghe bản ghi âm khi bị thẩm vấn tuần trước, họ đã “bất ngờ và đau lòng”, ông de Montbrial nói.
Trong khi đó, Sofia Chouviat, con gái ông Chouviat, nói trong cuộc họp báo hôm 23/6: “Chúng tôi không hiểu vì sao các sĩ quan này vẫn chưa bị đình chỉ công tác”.
Ông Castaner, Bộ trưởng Nội vụ Pháp, đã tuyên bố đầu tháng này rằng biện pháp khóa cổ sẽ bị cấm và các sĩ quan sẽ không còn được phép ấn vào cổ nghi phạm, mặc dù họ có thể tiếp tục khống chế nghi phạm từ phía sau và ấn xuống đất nếu cần thiết.
Tuy nhiên, cảnh sát Pháp đã giận dữ phản đối lệnh cấm khóa cổ. Mặc dù các nhà chức trách xác nhận kỹ thuật này sẽ không còn được dạy trong các học viện cảnh sát, các sĩ quan vẫn được phép sử dụng nó cho đến tháng 9, khi một phương pháp bắt giữ nghi phạm có hành vi bạo lực khác được công bố.
 |
| Doria Chouviat (giữa), tại một cuộc tuần hành đòi công lý cho người chồng quá cố của bà ở Levallois-Perret vào tháng 1. Ảnh: AFP. |
Yêu cầu cảnh sát chịu trách nhiệm được thúc đẩy bởi các cuộc biểu tình ở Mỹ cũng dẫn đến sự chú ý với vụ việc của Adama Traoré, một người đàn ông da đen 24 tuổi chết năm 2016 sau khi bị ba cảnh sát Pháp bắt giữ. Một trong những sĩ quan sau đó thừa nhận rằng ba người đã đặt “đè cả người” lên Traoré. Không có cáo buộc nào được đưa ra trong vụ việc này, mặc dù vụ việc được điều tra bốn năm và khám nghiệm tử thi về nguyên nhân cái chết của Traoré.
Cơ quan điều tra nội vụ của cảnh sát Pháp ngày càng bị chỉ trích trong các vụ án như của ông Chouviat và ông Traoré. Những người chỉ trích nói rằng các phòng ban, thường là bên đầu tiên xem xét các cáo buộc bạo lực của cảnh sát, quá khoan dung với các sĩ quan và che đậy các vụ việc tàn bạo.
“Ở đất nước này, chúng tôi cần khả năng điều tra những vụ việc này một cách độc lập”, ông Yannick Jadot, người đứng đầu đảng Xanh Pháp, nói với đài phát thanh RTL hôm 23/6.
Bạo lực cảnh sát là chủ đề nóng ở Pháp kể từ cuộc khủng hoảng “Áo khoác vàng” năm ngoái. Hôm 23/6, một tòa án ở phía đông thành phố Strasbourg kết án một cảnh sát tù treo 18 tháng vì đánh một phụ nữ 62 tuổi bằng dùi cui trong một cuộc tuần hành của phong trào Áo khoác vàng vào tháng 1.
