Người biểu tình tận hưởng sự xa xỉ trong cung điện chính phủ Iraq

Ít nhất 15 người biểu tình đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ hôm 29/8. Những người biểu tình trung thành với giáo sĩ Muqtada al-Sadr đã dùng dây thừng kéo hàng rào xi măng bên ngoài Cung điện Chính phủ và phá vỡ cổng cung điện, theo AP.

Nhiều người kéo vào thăm thú salon xa hoa và đại sảnh lát đá cẩm thạch của cung điện, nơi gặp gỡ quan trọng của các nguyên thủ Iraq và chức sắc nước ngoài.

Người ủng hộ giáo sĩ Shiite Muqtada al-Sadr leo lên nóc Cung điện Chính phủ trong cuộc biểu tình ở Baghdad, ngày 29/8. Quyết định của ông Sadr được cho là để đáp lại sự thất bại của các nhà lãnh đạo và đảng phái Hồi giáo Shiite khác trong việc cải tổ hệ thống quản lý kém.

Khoảng 350 người biểu tình đã bị thương, một số do trúng đạn và những người khác do hít phải hơi cay và va chạm với cảnh sát chống bạo động, các nguồn tin y tế cho biết.

Quân đội Iraq đã ban bố lệnh giới nghiêm trên toàn quốc và thủ tướng đã đình chỉ các phiên họp của nội các để đối phó với bạo lực.

Trong đêm, Saraya Salam, một lực lượng dân quân ủng hộ ông Sadr đã đụng độ với nhóm an ninh Lực lượng Huy động Bình dân (PMF). Quân đội Iraq cũng tham gia ngăn chặn các chiến binh khi đụng độ tiếp tục kéo dài hàng giờ bên trong Vùng Xanh, nơi có các tòa nhà chính phủ Iraq và đại sứ quán các nước.

Người ủng hộ ông Moqtada al-Sadr bơi bên trong Cung điện Cộng hòa ở Vùng Xanh, ở Baghdad, Iraq ngày 29/8. Ít nhất một binh sĩ chịu trách nhiệm bảo đảm an ninh trong Vùng Xanh đã thiệt mạng. Có thể nghe thấy tiếng đạn vang lên trong các cuộc đụng độ. Tiếng súng máy nổ vang khắp trung tâm Baghdad.

PMF là một nhóm bảo trợ bao gồm các nhóm bán quân sự được nhà nước công nhận. Những nhóm mạnh nhất trong số đó do Iran hậu thuẫn và thuộc phe đối thủ của ông Sadr. Các quan chức an ninh cho biết súng cối và lựu đạn đã được sử dụng trong các cuộc đụng độ.

Chính phủ Iraq đã chìm trong bế tắc kể từ khi đảng của ông Sadr giành được số ghế lớn nhất trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 10/2021 nhưng không đủ để đảm bảo một chính phủ đa số.

Việc ông từ chối đàm phán với các đối thủ Hồi giáo Shiite được Iran hậu thuẫn và sau đó rút lui khỏi các cuộc đàm phán đã đẩy đất nước vào tình trạng bất ổn và biến động chính trị, trong bối cảnh tranh chấp trong nội bộ các đảng phái Hồi giáo Shiite ngày càng gia tăng.

Phần lớn dân số Hồi giáo của Iraq được chia thành hai giáo phái, người Shiite và người Sunni. Dưới thời Saddam Hussein, người Shiite bị đàn áp cho đến khi Mỹ can thiệp làm đảo ngược trật tự chính trị. Hiện tại, các đảng phái nội bộ Hồi giáo Shiite đang tranh chấp chính trị.

Để nâng cao lợi ích chính trị của mình, Sadr kêu gọi chương trình cải cách chính phủ và đề cao chủ nghĩa dân tộc, gây được tiếng vang mạnh mẽ chủ yếu từ những người thuộc các thành phần xã hội nghèo nhất của Iraq hoặc đã bị loại khỏi hệ thống chính trị. Cha ông là một nhân vật được tôn kính trong Hồi giáo Shiite.

Ông Sadr đã thu hút sự ủng hộ rộng rãi bằng cách phản đối ảnh hưởng của cả Mỹ và Iran đối với chính trị Iraq. Ông Sadr kêu gọi giải tán quốc hội và bầu cử sớm nhằm thành lập một chính phủ không có các nhóm Shiite do Iran hậu thuẫn, những nhóm mà họ coi là chịu trách nhiệm về tình trạng bất ổn hiện tại.

Trong các cuộc đụng độ hôm 29/8, Saraya Salam, một lực lượng dân quân ủng hộ ông Sadr đã tập trung tại quảng trường Tahrir của thủ đô để "bảo vệ" những người biểu tình, một trong những chỉ huy của lực lượng này cho biết.

Thủ tướng Iraq cho biết sẽ mở một cuộc điều tra về vụ nổ súng khiến 15 người thiệt mạng, nói rằng việc sử dụng đạn thật chống lại người biểu tình bị cấm.

Biểu tình cũng nổ ra ở các tỉnh miền Nam có đa số người Shiite, trong đó những người ủng hộ ông Sadr đốt lốp xe và chặn đường ở tỉnh Basra giàu dầu mỏ. Hàng trăm người biểu tình cũng tập trung bên ngoài tòa nhà chính quyền ở Missan.

Iran coi bất hòa trong nội bộ Hồi giáo Shiite là mối đe dọa đối với ảnh hưởng của họ ở Iraq và đã nhiều lần cố gắng làm trung gian đối thoại với ông Sadr.

Hồi tháng 7, người ủng hộ ông Sadr đã xông vào quốc hội để ngăn cản các đối thủ của ông trong Khuôn khổ Điều phối - một liên minh chủ yếu là các đảng Shiite liên kết với Iran - thành lập chính phủ. Khuôn khổ do cựu Thủ tướng Nouri al-Maliki, đối thủ chính của ông Sadr, lãnh đạo. Hàng trăm người ngồi bên ngoài tòa nhà trong hơn bốn tuần.

Đây không phải là lần đầu tiên ông Sadr, người đã kêu gọi bầu cử sớm và giải tán quốc hội, tuyên bố từ giã chính trường. Nhiều người cho rằng động thái hôm 29/8 của ông là một chiêu trò khác để đạt được đòn bẩy lớn hơn chống lại các đối thủ của mình trong bối cảnh bế tắc ngày càng tồi tệ.

Vị giáo sĩ đã sử dụng chiến thuật này nhiều lần khi diễn biến chính trị không theo ý mình. Ông Sadr cũng chỉ huy một lực lượng dân quân và duy trì mức độ ảnh hưởng lớn trong các cơ quan nhà nước của Iraq thông qua việc bổ nhiệm nhiều vị trí quan trọng.

Quân đội Iraq đã nhanh chóng kêu gọi những người ủng hộ giáo sĩ rút ngay khỏi khu vực chính phủ "để tránh đụng độ hoặc đổ máu", theo một tuyên bố.

“Lực lượng an ninh khẳng định trách nhiệm của họ trong việc bảo vệ các tổ chức chính phủ, nhiệm vụ quốc tế, tài sản công và tư nhân”, tuyên bố cho biết.

Thủ tướng Mustafa al-Kadhimi của Iraq cũng yêu cầu ông Sadr kêu gọi người ủng hộ ông rút khỏi các tòa nhà chính phủ.