Sự căng thẳng, khẩn trương và một bầu không khí u ám là những gì đập vào mắt người ta ở sân bay Kabul vào lúc này.
Những chiếc máy bay đáp xuống từ mọi hướng, bao gồm cả máy bay quân sự và dân sự. Trực thăng quân sự lượn liên tục trên bầu trời.
 |
| Hàng nghìn người vẫn xếp hàng ở sân bay Kabul để chờ đợi được di tản. Ảnh: AP. |
Những giấc mơ bị chôn vùi
Ở dưới mặt đất, những người Afghanistan xếp thành các hàng dài dường như vô tận để chờ đợi được lên máy bay. Họ được thông báo rằng chỉ có thể mang theo một chiếc vali và bộ quần áo đang mặc trên người trước khi rời khỏi đất nước - hiện do lực lượng Taliban kiểm soát.
Nhưng họ không chỉ phải rời bỏ đất nước, mà còn rời bỏ cuộc sống mà họ đã xây dựng, rời bỏ những giấc mơ mà họ đã có trong suốt 20 năm qua.
Hiện tại, vẫn còn 14.000 người đang chờ đợi ở sân bay Kabul, nơi được đặt dưới sự kiểm soát của quân đội Mỹ.
Nhà báo tự do Bilal Sarwary là một trong số những người may mắn tìm được đường vào sân bay Kabul. Anh sẽ phải bỏ lại những gì mình đã có, và chỉ có thể mang theo một vài bộ trang phục cho các thành viên gia đình.
Sarwary từng cộng tác với BBC, anh có một cô con gái tên là Sola - nghĩa là "hòa bình" trong tiếng địa phương. Trước đây, Sarwary có kế hoạch cho một cuộc sống ở Afghanistan, nơi anh bắt đầu sự nghiệp với công việc phiên dịch và trợ giúp các phóng viên nước ngoài.
Thay vào đó, Sarwary hy vọng rằng một ngày cô con gái của anh sẽ hiểu được quyết định của cha mình khi đưa cả gia đình rời khỏi Afghanistan.
"Hôm nay là ngày mà một thế hệ người Afghanistan đã phải chôn vùi những giấc mơ và khát vọng của họ", anh Sarwary chia sẻ.
"Đối với chúng tôi, thành phố này là nhà, bất chấp những mâu thuẫn của nó, chúng tôi gọi nó là nhà. Chúng tôi lớn lên ở đây. Hy vọng Taliban sẽ rút ra kinh nghiệm từ những bài học trong quá khứ... và chúng tôi có thể từ bỏ những chiếc xe tăng và những viên đạn, để hướng tới một tương lai mà mọi người đều có thể là chính mình", anh Sarwary nói thêm.
Khoảng 17.000 người đã rời Afghanistan từ sân bay Kabul trong vòng một tuần qua, theo số liệu của Mỹ. Không rõ trong số này có bao nhiêu người Afghanistan, những người được cấp visa ra nước ngoài sau thời gian làm việc cho các tổ chức quốc tế và các chính phủ nước ngoài.
Nhiều người trong số này là các trí thức và lao động tay nghề cao. Anh Sarwary lo sợ rằng sự chảy máu chất xám này sẽ tác động tiêu cực đến tương lai của Afghanistan. Theo anh, những nhân sự có chất lượng ở đất nước này là rất hiếm.
 |
| Khu vực cửa khẩu giữa Afghanistan và Pakistan cũng chật cứng người trong những ngày qua. Ảnh: AP. |
Bên ngoài sân bay, có ít nhất 10.000 người khác đang hy vọng để được vào bên trong, những người muốn rời khỏi đất nước bằng mọi giá.
NATO cho biết có ít nhất 20 người đã thiệt mạng ở sân bay Kabul kể từ khi Taliban tiến vào thủ đô cách đây một tuần.
Tình hình tại sân bay trong ngày 22/8 được cho là đã ổn định hơn, mặc dù các nhân chứng cho biết chiến binh Taliban đã bắn chỉ thiên và dùng gậy đánh nhiều người để giữ trật tự trong đám đông.
Lo ngại một cuộc khủng hoảng nhân đạo
Trên bình diện quốc tế, nhiều nước phương Tây quan ngại rằng họ sẽ không thể đưa hết người dân cũng như những người Afghanistan từng cộng tác với họ rời khỏi đất nước cho đến cuối tháng này, thời điểm mà Mỹ cho biết họ sẽ rút toàn bộ lực lượng khỏi sân bay Kabul.
Hôm 21/8, người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), ông Josep Borrell cảnh báo rằng việc sơ tán số lượng người như vậy trong những ngày ít ỏi còn lại của tháng 8 là việc "bất khả thi".
Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết thời hạn 31/8 có thể được kéo dài thêm. Ông Biden cũng cam kết tất cả những người Afghanistan được di tản sẽ được đưa tới Mỹ, rồi từ đó quá trình sàng lọc sẽ diễn ra.
"Chúng ta chào đón những người Afghanistan từng giúp đỡ chúng ta trong vòng 20 năm qua, đến ngôi nhà mới của họ là nước Mỹ. Vì chúng ta là những người như vậy", ông Biden nói hôm 22/8.
Tổng thống Mỹ cũng nói rằng dường như lực lượng Taliban đã làm đúng với lời hứa trước đó, khi cho phép người Mỹ và những người liên quan đến sân bay Kabul một cách an toàn. Thỏa thuận này đã được đàm phán trong những ngày vừa qua, bất chấp việc Taliban thiết lập các chốt kiểm soát vũ trang trên khắp thủ đô Kabul.
Chính phủ Mỹ cũng đã giao trọng trách cho 6 hãng hàng không thương mại của nước này để giúp đỡ chiến dịch sơ tán khỏi sân bay Kabul, trong bối cảnh Washington đang tìm cách đẩy nhanh tốc độ di tản.
 |
| Binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ canh gác khu vực biên giới của nước này với Iran, dòng người di cư từ Afghanistan được cho là sẽ đi qua đây để tìm đường đến châu Âu trong những ngày tới. Ảnh: AP. |
Trong khi đó, Liên minh châu Âu (EU) đang lo ngại về một làn sóng tị nạn tràn tới lục địa già sau khi Taliban giành quyền kiểm soát Afghanistan.
Lo ngại một cuộc khủng hoảng tương tự những gì xảy ra hồi năm 2015 sau cuộc chiến ở Syria, các nhà lãnh đạo châu Âu rất muốn tránh một dòng người tị nạn quy mô lớn khác từ Afghanistan.
Bộ trưởng nội vụ các quốc gia EU đã nhóm họp trong tuần này và cho rằng bài học quan trọng nhất sau năm 2015 đó là không để những người Afghanistan tự lo cho số phận của mình. Nếu không có một sự cứu trợ nhân đạo khẩn cấp, những người Afghanistan sẽ tìm cách rời khỏi đất nước.
