Nghi vấn 'bức tử' rừng phi lao ven biển để mở rộng nghĩa địa

Nhiều thân cây phi lao bị cạo vỏ lòi phần gỗ bên trong, gần đó người ta đã xây tường bao kiên cố.

Những thân cây chết đứng giữa rừng chắn gió

Những ngày cuối tháng 12, có mặt tại khu vực rừng phi lao thuộc thôn Trung Vũ, xã Hòa Trạch, phóng viên ghi nhận một khung cảnh xót xa: giữa dải rừng chắn gió ven biển, nhiều cây phi lao to, cao hàng chục mét, đường kính thân cây lên tới 40 tới 60 cm đã chết khô, trơ trụi.

Quan sát kỹ cho thấy, phần lớn các cây phi lao này đều xuất hiện dấu hiệu bị tác động bất thường. Không ít cây bị khoanh vỏ một vòng quanh thân, để lộ phần gỗ bên trong. Một số khác bị chém vào gốc, đào xới rễ hoặc cắt sát thân. Có cây đã bị đốn hạ, chỉ còn trơ lại những gốc cây xám bạc.

Theo người dân địa phương, những cây phi lao này có tuổi đời hàng chục năm, trước đây vẫn sinh trưởng tốt, xanh um quanh năm. “Nếu không có tác động của con người thì rất khó để cây chết đồng loạt như vậy. Phi lao là cây chịu gió, chịu cát rất tốt”, một người dân thôn Trung Vũ nói.

Điều khiến người dân lo lắng hơn cả là khu rừng phi lao bị hủy hoại nằm ngay sát nghĩa địa thôn Trung Vũ. Theo phản ánh, thời gian gần đây, diện tích nghĩa địa có dấu hiệu mở rộng về phía rừng phi lao.

“Cây bị khoanh gốc kiểu đó thì sớm muộn cũng chết. Khi cây chết khô, người ta lấy lý do dọn dẹp cây chết để chặt bỏ, rồi biến đất rừng thành đất nghĩa địa lúc nào không hay”, một người dân bức xúc.

Một cây dương liễu chết khô, phần thân gần gốc bị người ta khoanh vỏ.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc “bức tử” cây bằng cách khoanh vỏ là thủ đoạn quen thuộc nhằm hợp thức hóa việc chặt hạ cây sau này. Khi rừng bị phá vỡ, vai trò chắn gió, giữ cát của dải rừng ven biển cũng mất theo, đẩy khu dân cư vào nguy cơ bị xâm thực cát và gió bão.

“Lá chắn xanh” bị đe dọa

Theo tìm hiểu, khu rừng phi lao tại xã Hòa Trạch là rừng sản xuất kết hợp chức năng phòng hộ ven biển. Trong nhiều năm qua, rừng phi lao đã trở thành “lá chắn xanh” bảo vệ khu dân cư trước gió bão, cát bay, cát chạy và triều cường.

Người dân địa phương cho biết, mỗi khi mùa gió chướng hay bão lớn tràn về, chính rừng phi lao là tấm bình phong giúp giảm sức gió, giữ ổn định cát, hạn chế xói lở. “Nếu rừng phi lao bị xóa sổ, nhà cửa và ruộng vườn phía trong sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn”, một lão nông lo ngại.

Nhiều cây phi lao bị chặt còn trơ gốc, tường bao nghĩa địa đang tiến sát.

Không chỉ mang ý nghĩa phòng hộ, rừng phi lao còn góp phần điều hòa vi khí hậu, bảo vệ môi trường sinh thái ven biển, nơi vốn rất mong manh trước tác động của biến đổi khí hậu.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch UBND xã Hòa Trạch, xác nhận đã tiếp nhận phản ánh của người dân liên quan đến tình trạng cây phi lao bị chết bất thường.

Theo ông Bình, khu vực xảy ra sự việc thuộc diện rừng sản xuất, rừng phi lao chắn cát do địa phương quản lý. Thời gian qua, sau các đợt mưa bão, một số cây bị gãy đổ đã được tổ chức thu dọn theo kế hoạch.

“Tuy nhiên, trước phản ánh của người dân về dấu hiệu hủy hoại rừng, xã đã tổ chức họp, yêu cầu rà soát lại toàn bộ hiện trạng rừng phi lao, tăng cường công tác quản lý, bảo vệ” - ông Bình cho biết.

UBND xã cũng đã phân công các tổ chức đoàn thể, thôn xóm phối hợp tuần tra, giám sát khu vực rừng phi lao; đồng thời rà soát lại quy hoạch nghĩa địa, xác định rõ ranh giới, cắm mốc cụ thể nhằm ngăn chặn tình trạng lấn chiếm đất rừng.

Theo lãnh đạo UBND xã Hòa Trạch, quan điểm của địa phương là kiên quyết xử lý nếu phát hiện các hành vi hủy hoại rừng, xâm chiếm đất trái phép hoặc mua bán đất nghĩa địa không đúng quy định.

Những cây phi lao hàng chục năm tuổi bị chặt ngang gốc.

Bên cạnh đó, xã cũng xây dựng kế hoạch trồng dặm, bổ sung cây phi lao vào đầu mùa xuân nhằm khôi phục dải rừng chắn gió ven biển, đảm bảo chức năng phòng hộ lâu dài.

Thực tế cho thấy, nhiều khu rừng ven biển ở miền Trung đang chịu sức ép lớn từ nhu cầu đất đai, nghĩa địa và các hoạt động xâm lấn trái phép. Nếu không được quản lý chặt chẽ, những “lá chắn xanh” như rừng phi lao Hòa Trạch rất dễ bị xóa sổ trong im lặng.

Việc làm rõ nghi vấn hủy hoại rừng không chỉ là câu chuyện xử lý một vài cây bị chết, mà còn là phép thử đối với trách nhiệm bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sống của chính quyền và cộng đồng địa phương.

Giữ rừng phi lao cũng chính là giữ làng, giữ sinh kế và sự an toàn cho người dân ven biển Quảng Trị trước những biến động ngày càng khắc nghiệt của thiên nhiên.