Đối với người dân thành phố Barcelona và Cataluña (Tây Ban Nha), 23/4 từ lâu đã trở thành một ngày hội thực thụ bởi nó là sự kết hợp ngẫu nhiên của nhiều giai thoại. Tuy nhiên, ở nhiều quốc gia khác, ít người biết được rằng Ngày sách và bản quyền thế giới lại có nguồn gốc thú vị từ đất nước này.
Hoa hồng đỏ, sách và những cặp tình nhân là ba nhân tố không thể thiếu trên đường phố vào dịp tháng tư. Không chỉ là một ngày hội tôn giáo, đây được coi là thời điểm lãng mạn nhất trong năm. Đặc biệt, đối với người dân Cataluña, nó còn có giá trị và ý nghĩa hơn cả ngày lễ tình nhân.
Người Tây Ban Nha thường gọi 23/4 là Ngày hoa hồng, Ngày hội sách, hoặc một phiên bản của Ngày lễ Valentine; là dịp để những người yêu sách hội tụ, tìm mua sách và chào đón ngày lễ tuyệt vời nhất trong năm: Lễ Thánh Jordi.
 |
| Vào ngày 23/4, những đôi yêu nhau sẽ tặng sách và hoa hồng đỏ cho nửa kia của mình. Ảnh: Getty. |
Truyền thuyết về hoa hồng đỏ và Thánh Jordi
Nguồn gốc của lễ hội tôn giáo này là sự pha trộn giữa phong tục truyền thống của nhiều thời kỳ. Theo truyền thuyết, năm xưa ở Cataluña từng xuất hiện một con quái vật rồng chuyên ăn thịt người. Để xoa dịu cơn đói khát của nó, mỗi ngày người dân phải cống nạp cho nó một trinh nữ.
Một ngày kia, số thứ tự tử thần gọi tên nàng công chúa xinh đẹp. Tưởng chừng cái chết cận kề, bỗng nhiên một hiệp sĩ tên Jorge (sau này được vinh danh là Thánh Jordi) xuất hiện với bộ áo giáp lóng lánh, cưỡi một chú bạch mã, đánh thắng con quái vật, kịp thời giải cứu công chúa.
Sau khi chết, từ dòng máu loang lổ chảy ra từ con quái vật hiện lên những bụi hồng đỏ rực, đẹp lạ lùng. Chàng Jorge vội nhặt một bông và đem tặng cho nàng công chúa.
 |
| Truyền thuyết về Thánh Jordi trở thành nguồn cảm hứng thiết kế ngôi nhà Batlló của kiến trúc sư Antoni Gaudí . Ngôi nhà tọa lạc tại Barcelona, thu hút nhiều khách tham quan trong dịp tháng tư. Ảnh: Casabatllo. |
Kể từ đó, dân làng được bình yên, Jorge được coi là vị thánh bảo trợ của xứ Cataluña. Ngày này hàng năm được lấy làm Ngày lễ tình nhân tại Cataluña cũng vì lẽ đó.
Những chàng trai đang “say tình” sẽ tặng một bông hồng cho cô gái mà mình cảm mến. Đối với họ, một nhánh hồng tượng trưng cho tình yêu vĩnh cửu và độc tôn. Còn phái đẹp sẽ trao cho người đàn ông họ thương một cuốn sách để đáp trả tấm chân tình.
Phong tục ấy trở thành một nét mới lạ, độc đáo. Theo dòng chảy của thời gian, nó dần mở rộng ra với các đối tượng không chỉ là những người yêu nhau, mà còn là người thân trong gia đình, bạn bè hay đồng nghiệp.
Giai thoại này được lưu truyền ở một số nước châu Âu như Anh, Hy Lạp, Bồ Đào Nha. Ở đó, chiến dịch mỗi khách hàng khi mua sách sẽ được tặng kèm một bông hồng cũng được hưởng ứng rất nồng nhiệt.
Những sự trùng lặp ngẫu nhiên
Từ năm 1929, thành phố Barcelona tổ chức triển lãm toàn cầu thường niên vào ngày 7/10. Người làm sách nhân cơ hội này để quảng bá và bày bán sách. Thế nhưng sau nhiều năm, họ quyết định chọn 23/4 (thời điểm này ở Tây Ban Nha là mùa xuân) là ngày hội đọc sách trên đường phố.
Ý tưởng đó còn bắt nguồn từ một phong tục truyền thống rất đẹp ở Cataluña: Vào ngày 23/4 hàng năm (là ngày lễ Thánh Jordi), có rất nhiều hội chợ sách và lễ hội đường phố được tổ chức, thu hút đông đảo người đến tham quan.
Ngoài lý do tháng tư có khí hậu mát mẻ thì một người gốc Valencia sống tại Barcelona đã tìm ra một sự trùng lặp ngẫu nhiên giữa ngày mất của Thánh Jordi và của hai đại văn hào thế giới Miguel de Cervantes và William Shakespeare.
Hai cây bút vĩ đại này đều được cho là qua đời vào ngày 23/4/1616. Trên thực tế, “cha đẻ" của tác phẩm Don Quijote đánh nhau với cối xay gió mất sớm hơn Shakespeare 10 ngày, nhưng vì Tây Ban Nha thời điểm đó dùng lịch Gregarian, trong khi ở Anh là Julian, nên có sự trùng ngày này.
23/4 còn là ngày sinh hoặc ngày giỗ của các tác giả nổi tiếng khác như Maurice Druon, K.Laxness, Vladimir Nabokov, Josep Pla và Manuel Mejía Vallejo. Với sự ngẫu nhiên đặc biệt đó, năm 1995, UNESCO đã chọn 23/4 hàng năm là Ngày sách và bản quyền thế giới, nhằm tôn vinh sách và những người đã có đóng góp to lớn đối với sự phát triển văn hóa của nhân loại.
23/4 trở nên đặc biệt hơn ở Cataluña và Barcelona
Là một ngày lễ quan trọng gắn với những câu chuyện thú vị ở Cataluña và Barcelona nên trong dịp này các hiệu sách hay tiệm hoa tại đây đều mở cửa cả ngày. Sức hút của sự kiện khiến các tuyến phố nườm nượp người qua lại. Hoa hồng đỏ, sách cùng quốc kỳ Senyera được bao phủ bởi sắc màu của tình ái.
 |
| Phố thị Barcelona và Cataluña nườm nượp người qua lại mua sách và hoa. Ảnh: Vietcasa. |
Giữa khung cảnh náo nhiệt ấy, không khó để bắt gặp những nhà văn, nhà thơ ngồi ký tặng sách trực tiếp cho khách hàng là bạn đọc yêu mến mình. Nếu như ngày thường, người dân nơi đây rất ngại khi phải xuống phố chen chúc, thì trong lễ hội này họ không thể bỏ qua truyền thống đi dạo phố và tìm mua sách.
Barcelona và Cataluña nhanh chóng trở thành thư viện khổng lồ với những góc phố bày bán rất nhiều các loại sách và hoa hồng đỏ. Dòng người tấp nập, đan xen giữa những quầy sách và hàng hoa nhiều nhất ở tuyến đường Ramblas, phố đi bộ Gracia, Sant Joan, Rambla de Cataluña hay quảng trường Sant Jaume.
23/4 thực sự là dịp để tản bộ trong không khí náo nhiệt và ngập tràn hương sắc hoa hồng. Ngoài việc trao gửi hoa, thì những người yêu nhau tặng sách như một cách để nhớ tới truyền thống ăn sâu vào văn hóa của người dân xứ sở bò tót.
