 |
| Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth. Ảnh: Reuters. |
Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth cho biết Washington sẽ còn tiến hành thêm các đợt không kích nhằm vào các mục tiêu của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tại tây bắc Nigeria, sau cuộc tấn công trong đêm Giáng sinh. Phía Nigeria xác nhận các đòn đánh này nằm trong khuôn khổ chiến dịch quân sự chung giữa hai nước.
"Sẽ còn những hành động tiếp theo"
Viết trên mạng xã hội X, ông Hegseth cho biết Tổng thống Mỹ đã nhấn mạnh từ tháng trước rằng “việc sát hại những người Thiên Chúa giáo vô tội tại Nigeria và các nơi khác phải chấm dứt”.
Ông khẳng định Lầu Năm Góc luôn trong trạng thái sẵn sàng và IS “đã cảm nhận điều đó ngay trong đêm Giáng sinh”, đồng thời để ngỏ khả năng “còn những hành động tiếp theo”. Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ cũng cảm ơn sự hỗ trợ và hợp tác của chính phủ Nigeria, theo Guardian.
Cùng ngày, Ngoại trưởng Nigeria Yusuf Tuggar xác nhận các cuộc không kích của Mỹ là “một phần của các chiến dịch chung đang được triển khai”, sau giai đoạn căng thẳng ngoại giao khi ông Trump từng chỉ trích Abuja không ngăn chặn được bạo lực nhằm vào người Thiên Chúa giáo.
Tổng thống Trump cho biết chiến dịch quân sự ban đầu dự kiến diễn ra vào ngày 24/12 nhưng ông đã yêu cầu lùi lại một ngày. Trả lời Politico, ông nói quyết định hoãn nhằm tạo yếu tố bất ngờ trong đêm Giáng sinh, khẳng định các trại của phiến quân đã bị “đánh tan hoàn toàn”.
Nigeria là quốc gia thế tục, với dân số gần như chia đều giữa người Hồi giáo (53%) và Cơ đốc giáo (45%). Các vụ bạo lực nhằm vào người Cơ đốc giáo lâu nay thu hút sự quan tâm của phe cánh hữu tôn giáo tại Mỹ, những người coi đây là hành vi đàn áp tôn giáo. Tuy nhiên, chính phủ Nigeria nhiều lần nhấn mạnh rằng các nhóm vũ trang tấn công cả người Hồi giáo lẫn Cơ đốc giáo.
Ngoại trưởng Tuggar cho biết Nigeria đã cung cấp thông tin tình báo cho các đợt không kích tại bang Sokoto. Ông tiết lộ đã trao đổi với Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio trong 19 phút, sau đó xin ý kiến Tổng thống Bola Tinubu, rồi tiếp tục thảo luận thêm với phía Mỹ trước khi chiến dịch được triển khai.
“Chúng tôi đã và đang phối hợp chặt chẽ với Mỹ. Đây chính là điều Nigeria mong muốn: hợp tác với Mỹ và các quốc gia khác để chống khủng bố, chấm dứt cái chết của những người dân vô tội”, ông Tuggar nhấn mạnh.
Bộ Tư lệnh châu Phi của quân đội Mỹ (AFRICOM) xác nhận các cuộc không kích tại Sokoto được tiến hành với sự phối hợp của chính quyền Nigeria. Một thông báo trước đó cho biết chiến dịch diễn ra theo đề nghị từ phía Nigeria, song sau đó đã bị gỡ bỏ.
Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump tuyên bố Mỹ đã tiến hành “cuộc tấn công mạnh mẽ và chết chóc” nhằm vào IS ở tây bắc Nigeria, cáo buộc nhóm này nhắm vào và sát hại người Cơ đốc giáo ở mức độ chưa từng thấy trong nhiều năm, thậm chí nhiều thế kỷ. Ông khẳng định Mỹ đã thực hiện “những đòn đánh hoàn hảo” và cảnh báo các phần tử khủng bố sẽ phải trả giá nếu tiếp tục bạo lực.
Cả Mỹ và Nigeria hiện chưa công bố thông tin về thương vong trong các cuộc không kích. Khi được hỏi liệu chiến dịch có tiếp diễn hay không, Ngoại trưởng Tuggar nói đây có thể được xem là “một giai đoạn mới của một cuộc xung đột cũ”, nhấn mạnh rằng các hoạt động này mang tính lâu dài.
 |
| Người dân tập trung tại hiện trường nơi cỏ bị cháy rụi ở làng Jabo, sau khi lực lượng Mỹ tiến hành cuộc tấn công nhằm vào các chiến binh Nhà nước Hồi giáo ở tây bắc Nigeria ngày 25/12. Ảnh: Reuters. |
Kế hoạch đã chuẩn bị trong một tháng
Người dân làng Jabo, nơi chịu ảnh hưởng từ cuộc không kích, cho biết không có thương vong, song khu vực đã bị lực lượng an ninh phong tỏa. Một số người mô tả cảnh hỗn loạn và hoảng loạn khi tên lửa Mỹ lao xuống. Một nông dân cho biết bầu trời đỏ rực suốt nhiều giờ, sáng như ban ngày.
Giới chức cho hay các máy bay Mỹ đã tiến hành các chuyến bay trinh sát trong khu vực từ đầu tháng, nhiều khả năng sử dụng một sân bay ở quốc gia láng giềng Ghana làm căn cứ.
Rừng tại Sokoto, giáp Niger ở phía bắc, từ lâu được các băng nhóm vũ trang và nhánh IS tại Sahel - còn gọi là Lakurawa - sử dụng làm nơi ẩn náu. Một số nhà phân tích cho rằng nhóm này hình thành từ các cộng đồng chăn nuôi tự tổ chức chống cướp bóc.
Các cuộc không kích cũng gợi lại ký ức đau buồn với người dân Sokoto, khi không quân Nigeria từng không kích nhầm một khu vực gần đó vào đúng ngày Giáng sinh năm ngoái, khiến 13 dân thường thiệt mạng. Theo quân đội Nigeria, người dân chỉ mới nhận được tiền bồi thường vài ngày trước.
 |
| Các bài báo đưa tin về lời đe dọa của ông Trump đối với Nigeria từ một tháng trước. Ảnh: Reuters. |
Xung đột giữa các cộng đồng chăn nuôi Hồi giáo và nông dân chủ yếu theo Cơ đốc giáo tại Nigeria thường bị khoét sâu bởi yếu tố sắc tộc và tôn giáo, song nguyên nhân gốc rễ là sự cạnh tranh về đất đai và nguồn nước. Các vụ bắt cóc linh mục, mục sư để đòi tiền chuộc gia tăng, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng đây chủ yếu là động cơ tội phạm hơn là đàn áp tôn giáo.
Ngoại trưởng Tuggar khẳng định chiến dịch quân sự nhằm bảo vệ sinh mạng người dân Nigeria, không nhắm vào bất kỳ tôn giáo nào. Ông nhấn mạnh Tổng thống Tinubu đã yêu cầu làm rõ đây là chiến dịch chung và không mang màu sắc tôn giáo.
Chỉ một ngày trước các cuộc không kích ở Sokoto, một vụ đánh bom liều chết tại một nhà thờ Hồi giáo ở đông bắc Nigeria đã khiến ít nhất 5 người thiệt mạng và hơn 30 người bị thương nặng. Quân đội Nigeria quy trách nhiệm cho nhóm Boko Haram, lực lượng đã tiến hành cuộc nổi dậy kéo dài gần hai thập kỷ tại khu vực này.
Theo dữ liệu của tổ chức giám sát xung đột ACLED, Nigeria ghi nhận gần 6.000 vụ bạo lực trong năm 2025, khoảng một nửa trong số đó nhắm vào dân thường. Bang Katsina đứng đầu với 706 vụ, trong khi Sokoto xếp thứ tư với 353 vụ.
Vấn đề Trung Đông
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Châu Phi - Trung Đông: Những vấn đề chính trị và kinh tế nổi bật". Cuốn sách giới thiệu cuộc cải cách thể chế chính trị và kinh tế ở châu Phi và Trung Đông từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Cuốn sách bao trùm nhiều vấn đề về sắc tộc, khả năng giải quyết mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo, chính sách của các nước lớn, dầu mỏ, khí đốt ở hai khu vực này,...
