Mẹ ra Hà Nội thăm con
Vừa trên tàu xuống chân còn run run
Áo nâu còn đẫm mưa phùn
Còn hoai vị cỏ sục bùn lúa non
Sang đường tay níu áo con
Ngã tư hối hả xe bon ngược chiều.
***
Khoác vai mẹ, chiếc đãy nghèo
Năm xưa thắt lại bao điều đắng cay
Ðưa con trốn ngục những ngày
Vài lưng gạo hẩm thăm thầy trong lao…
Ðã từng mở giữa trời sao
Nắm cơm tiếp vận tay trao giữa đèo
Củ khoai bẻ nửa nắng chiều
Bờ mương thoai thoải dài theo công trường
Ðưa con đánh Mỹ lên đường
Nắm cơm mẹ gói tình thương quê nhà.
***
Bà ra bế cháu của bà
Những mong cùng ước lòng bà hôm mai
Lên thang chẳng dám bước dài
Vào khu tập thể gặp ai cũng chào
Lời ru bà thuộc thuở nào
Qua bom đạn vẫn ngọt ngào nắng trưa
Ðể hồn cháu có núi Nưa
Tiếng cồng Bà Triệu ngày xưa vọng về
Lam Sơn rừng núi ba bề
Lũng Nhai vọng mãi lời thề nước non.
***
Trải bao sông cạn đá mòn
Còn con còn cháu nên còn cha ông
Mới xa đã nhớ ruộng đồng
Thương con mà chẳng đành lòng ở lâu
Run run mẹ bước lên tàu
Vị bùn vẫn thoảng áo nâu quê nhà.
Lời bình của TS Nguyễn Thanh Tâm
Trong các đề tài, chủ đề, cảm hứng, viết về mẹ, thể lục bát có lẽ là phương thức biểu hiện đậm đà, thấm thía nhất.
Bài thơ Mẹ lên Hà Nội của Lê Đình Cánh đã chọn được góc tiếp cận thật độc đáo. Viết về mẹ, làng quê, cánh đồng, áo nâu, hương lúa, lời ru… nhưng điểm nhìn của bài thơ lại là ở phố. Điểm nhìn ấy chứa đựng những tình cảm của đứa con xa quê, xa mẹ, xa tất cả những gì thân thuộc đã làm nên hình hài hiện tại.
Tựa như tiếng ru, bài thơ thấm vào hồn ta, đánh thức những hình ảnh về mẹ trong mỗi người. Chiếc đãy nghèo mà bao dung như cuộc đời của mẹ. Màu áo nâu mang hương vị quê làng, lời ru thấm bao mưa nắng… giản dị thế mà có gì lớn lao, vĩ đại hơn?
Có nhiều hình ảnh xúc động trong bài thơ của Lê Đình Cánh. Những chi tiết đời thường mà thật thấm thía. Mẹ níu áo con hay con níu tay mẹ ngày nào? Mẹ chẳng dám bước dài bởi cuộc đời khiêm nhường và lặng lẽ. Gặp ai cũng chào trong khu tập thể bởi thói quen hòa đồng của người dân quê chất phác.
Mẹ mang theo tất cả dáng nét, tâm tính của làng quê lên phố thăm con. Thật may mắn cho nhưng ai đã sinh ra ở làng, dẫu có sống giữa lòng phố, mà vẫn không quên vị quê nhà trên vai áo mẹ.
