Cá ngựa là loài cá rất khác thường. Cá ngựa đốm có thân được bọc giáp thay vì bọc vảy. Nó có cặp mắt di chuyển độc lập với nhau, những chiếc vây nhỏ đến mức khiến nó bơi lội rất khó khăn và một chiếc đuôi có thể quắp lấy đồ vật hoặc níu lấy những con cá ngựa khác.
Điều kỳ lạ hơn cả là cá bố sẽ bảo vệ trứng trong túi ấp của nó, nuôi trứng bằng chất dinh dưỡng và thậm chí là sinh con.
Túi da của cá ngựa đực có một vài điểm tương đồng với tử cung, hay còn gọi là dạ con, ở động vật có vú. Cá đực sẽ tạo ra chất dinh dưỡng, trong đó có một số chất lấy từ nước biển, những chất dinh dưỡng này sẽ thấm vào túi da và giúp cho trứng được khỏe mạnh.
 |
| Cá ngựa đực sinh con. Ảnh: roaring.earth. |
Khi một con cá ngựa cái đã sẵn sàng giao phối, nó tiến lại gần con đực và bắt đầu một điệu nhảy tán tỉnh, đầu gật gù về phía cá đực. Để đáp lại, cá đực có thể sẽ thổi căng cái túi của nó. Chúng có thể khiêu vũ cùng nhau nhiều giờ, thậm chí nhiều ngày. Những cặp cá ngựa đang ve vãn nhau sẽ vừa bơi vừa quắp lấy đuôi của con còn lại.
Điệu nhảy tán tỉnh kết thúc bằng việc cá cái chuyển giao trứng của mình cho cá đực. Cá cái thọc một cái ống vào túi của con đực và truyền trứng của mình sang cho nó. Sau đó, trứng được thụ tinh trong túi của con đực. Sau khi cá cái chuyển giao trứng, trông con cái sẽ gầy đi còn cá đực thì mập ra.
 |
Cá ngựa con nở trong túi da của cá ngựa bố. Ảnh: Afamily. |
Sau một vài tuần, trứng nở. Để giải phóng cá con ra khỏi túi, cơ thể cá đực sẽ co bóp trong vài giờ, phóng ra khoảng 200 con cá ngựa nhỏ có hình dạng giống hệt bố mẹ, được gọi là cá giống. Cá con chỉ dài 7 mm (0,25 inch). Cá ngựa con mới nở trở thành một phần của hệ sinh vật phù du ở biển (những động vật nhỏ bé trôi nổi trong nước).
Cá ngựa không chăm sóc con non của chúng. Những con cá giống nhỏ bé này phải tự lực cánh sinh. Nhiều con bị động vật khác ăn thịt. Những con sống sót phát triển đến kích thước trưởng thành sau 3 đến 4 tháng. Chúng có thể sống đến 5 tuổi.
Có một số loài cá ngựa đặc biệt. Cá ngựa bụng lớn được tìm thấy ở Australia, đây là một trong những loài cá ngựa lớn nhất. Đúng như tên gọi, nó có một cái bụng rất lớn. Cá ngựa lùn thì rất giỏi ngụy trang. Màu hồng của loài này hòa lẫn vào màu của rạn san hô nơi nó sống.
Giống cá ngựa, ở một số loài con đực cũng giữ nhiệm vụ tương tự. Cá hàm đực cũng sinh con. Nó ấp trứng trong miệng từ 8 đến 10 ngày rồi phun cá con ra khi trứng đã nở. Còn loài ếch phi tiêu đỏ, con đực giữ vai trò tích cực trong việc sinh dưỡng con non.
