Lãi vay mua nhà tăng, giấc mơ an cư nhiều người thêm xa vời

Biến động lãi suất trở thành yếu tố quyết định trong hành vi mua nhà của những người có số vốn ít. Ảnh: Quỳnh Danh.

Cuối tháng 10, chị Minh Tâm (28 tuổi, TP.HCM) tìm tới một chi nhánh ngân hàng quốc doanh để vay 1,6 tỷ đồng mua căn hộ tại phường Dĩ An. Ban đầu, chuyên viên tín dụng tại ngân hàng không đề cập tới bất kỳ gói vay ưu đãi nào dành cho người trẻ.

Chỉ khi chị chủ động hỏi, ngân hàng mới cho biết theo chính sách của ngân hàng, khách hàng cá nhân dưới 35 tuổi muốn mua nhà trên toàn quốc được hỗ trợ lãi suất 5,5%/năm cố định trong vòng 3 năm, thời gian cho vay lên đến 40 năm và người vay không phải trả gốc trong vòng 5 năm áp dụng trên số tiền tối đa 5 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau đó chuyên viên cũng không mặn mà quảng bá thêm.

Không còn gói vay ưu đãi cho người trẻ

Đến giữa tháng 11, khi chị Tâm liên hệ lại, chuyên viên này cho biết gói vay ưu đãi dành cho người trẻ đã tạm dừng.

Người này giải thích gói vay được tung ra là để hỗ trợ người trẻ tiếp cận nhà ở trong bối cảnh thị trường trầm lắng, nhưng hiện nay, khi giao dịch bất động sản đã dần khởi sắc, ngân hàng đã tạm dừng.

Thời điểm chị Tâm hỏi, chuyên viên cho biết lãi cố định vay mua nhà 12 tháng hiện ở mức 7%, còn gói cố định 18 tháng là 7,3% và không còn chương trình lãi suất cố định 3 năm.

"Vốn tích lũy của gia đình tôi không nhiều, tôi muốn tranh thủ mua nhà sớm khi lãi vay cho người trẻ còn đang tốt. Nhưng nay lãi suất tăng, kế hoạch mua nhà của chúng tôi buộc phải hoãn lại", chị chia sẻ với Tri Thức - Znews.

Theo tìm hiểu, hiện nhiều ngân hàng lớn như BIDV, Agribank... đã dừng triển khai chương trình cho vay ưu đãi đối với khách hàng cá nhân, bao gồm gói vay mua nhà dành cho người dưới 35 tuổi. Trước đó, gói tín dụng của Agribank cho phép người trẻ vay tối đa 5 tỷ đồng trong 40 năm, lãi suất 6,3% cố định 18 tháng và miễn trả gốc tới 5 năm.

Nhiều ngân hàng thông báo dừng triển khai chương trình cho vay ưu đãi đối với khách hàng cá nhân. Ảnh: Chí Hùng.

Việc các gói vay lãi suất thấp cho người trẻ mua nhà bị tạm dừng diễn ra trong bối cảnh tín dụng bất động sản tăng nhanh trở lại và lãi suất đầu vào của các ngân hàng nhích tăng.

Song song với việc ngừng các gói vay ưu đãi, nhiều ngân hàng cũng điều chỉnh tăng lãi suất vay mua nhà. Khảo sát cho thấy lãi vay mua nhà tại các ngân hàng thương mại trong nước đang phổ biến ở mức 7-8%/năm trong giai đoạn đầu, tùy kỳ hạn. Trong khi đó, một số ngân hàng nước ngoài duy trì mức lãi tốt hơn, khoảng 6-7,5%/năm.

Đơn cử, tại Vietcombank, lãi suất cho vay mua nhà hiện có gói cố định lãi suất 6 tháng ở mức 7,3%/năm, gói cố định 12 tháng là 7,8%/năm. Với gói cố định lãi suất 18 tháng, ngân hàng áp dụng mức lãi 7,5%/năm cho 6 tháng đầu và 8,3%/năm cho 12 tháng tiếp theo.

Trong khi đó, Public Bank đang đưa ra mức lãi suất cố định 5,8%/năm cho năm đầu của gói vay và 6,5%/năm nếu chọn cố định lãi suất 2 năm đầu. Dù vậy, hồ sơ và điều kiện vay tại từng ngân hàng có sự khác biệt.

Lo lãi suất cho vay tiếp tục tăng?

Theo báo cáo tâm lý thị trường của Batdongsan.com.vn, giá nhà tại Việt Nam đang vượt xa thu nhập của người dân, khiến việc sở hữu nhà ngày càng trở nên thách thức.

Thống kê của đơn vị cho thấy tỷ số giá nhà trên thu nhập bình quân toàn cầu là 11,5, trong khi con số này ở Hà Nội lên tới 22,3 và tại TP.HCM là 17,7. Mức chênh lệch lớn khiến phần lớn người mua nhà, trừ trường hợp được hỗ trợ lớn từ gia đình, đều phải vay ngân hàng, với tỷ lệ vay phổ biến ở mức 30-50% giá trị bất động sản.

Tỷ số giá nhà trên thu nhập của một số thị trường trên thế giới. Ảnh: Batdongsan.com.vn.

Chính vì phụ thuộc lớn vào vốn vay, biến động lãi suất trở thành yếu tố quyết định trong hành vi mua nhà. Theo ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt, Giám đốc Bộ phận Tiếp thị dự án nhà ở CBRE Việt Nam, người mua nhà dù có nhu cầu ở thực cũng phải cân nhắc lại khi lãi suất tăng, bởi họ không có đủ khả năng tài chính để thanh toán hoàn toàn bằng tiền tích lũy.

Dù vậy, ông Kiệt nhận định việc điều chỉnh lãi suất thời gian qua là dễ hiểu, khi tín dụng bất động sản đã tăng nhanh trong giai đoạn lãi suất thấp. Tăng lãi suất trở thành công cụ kiểm soát dòng vốn vào lĩnh vực này.

Từ góc nhìn vĩ mô, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV - cho biết Ngân hàng Nhà nước vẫn ưu tiên giữ mặt bằng lãi suất ổn định để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, lãi vay dành cho bất động sản thương mại đã tăng lên do lĩnh vực này không nằm trong nhóm ưu tiên như nhà ở xã hội hay sản xuất, xuất khẩu.

Song ông nhấn mạnh trong năm nay và năm tới, khó xảy ra kịch bản căng thẳng như năm 2022 - thời điểm thị trường rơi vào khủng hoảng niềm tin và lãi suất tăng mạnh.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quốc Anh, Phó tổng giám đốc Batdongsan.com.vn cho rằng việc lãi suất ngân hàng nhích lên gần đây chủ yếu mang tính kỹ thuật nhằm tái lập mặt bằng vốn sau giai đoạn giảm sâu. Theo ông, lãi suất cho vay hiện phổ biến 6-7%/năm, tuy cao hơn mức ưu đãi 5-5,5%/năm dành cho người trẻ nhưng vẫn nằm trong vùng có thể hỗ trợ giao dịch và không tạo áp lực lớn như giai đoạn trước.

Từ bài học giai đoạn 2-3 năm trước, ông Kiệt cho biết lãi suất tăng mạnh từng khiến thị trường gần như "đóng băng" và phải mất 2 năm mới phục hồi. Vì vậy, Chính phủ nhiều khả năng không để lặp lại tình huống tăng lãi suất quá mạnh.

"Những điều chỉnh hiện nay chủ yếu mang tính kỹ thuật, gắn với tái cơ cấu hồ sơ và cân đối tín dụng. Mặt bằng lãi suất năm tới sẽ được duy trì ổn định để giữ nhịp thị trường", ông Kiệt dự báo.

Ông cũng cảnh báo nếu lãi suất - đặc biệt là lãi suất thả nổi - tăng thiếu kiểm soát, hệ thống tín dụng bất động sản có thể chịu tác động lớn do dư nợ hiện tại đang ở mức rất cao. Điều này có thể làm gián đoạn chuỗi tín dụng liên quan đến bất động sản và kéo theo ảnh hưởng lan tỏa tới nhiều ngành kinh tế cần vốn.