Từ tháng 12, TikTok đã cập nhật chính sách liên quan đến nội dung "gian dối và lừa đảo". Theo đó, các video quảng bá kinh doanh đa cấp, mô hình Ponzi hoặc kim tự tháp (pyramid scheme) sẽ bị cấm xuất hiện trên ứng dụng.
"Chúng tôi không cho phép khai thác nền tảng để lợi dụng lòng tin, gây thiệt hại về tài chính hoặc cá nhân người dùng", TikTok cho biết.
Dù chỉ là thay đổi nhỏ, chính sách này ảnh hưởng lớn đến các công ty đa cấp bởi hiện nay, kêu gọi kinh doanh đa cấp trên Internet khá phổ biến.
 |
| TikTok sẽ cấm nội dung đa cấp, mô hình Ponzi hoặc kim tự tháp. Ảnh: Emily Leah/YouTube. |
Theo Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC), các công ty kinh doanh đa cấp sẽ tuyển người để bán sản phẩm. Các nhân viên có thể tuyển người khác (tuyến dưới) để được chia hoa hồng dựa trên sản phẩm bán được.
Thông thường, kinh doanh đa cấp được xem là hợp pháp nếu doanh thu của nhân viên đến từ bán hàng, không phải từ việc tuyển người khác.
Theo Business Insider, kinh doanh đa cấp là chủ đề gây tranh cãi bởi cách tuyển người bị cho là giống mô hình lừa đảo dạng kim tự tháp.
Để kêu gọi kinh doanh đa cấp, tuyến trên sẽ đăng lên TikTok những video khoe xe hơi, đồng hồ hoặc bảng thu nhập, thể hiện cuộc sống thượng lưu. Các nội dung được chia sẻ công khai để tìm được càng nhiều tuyến dưới càng tốt. Theo The Atlantic, dịch bệnh Covid-19 cũng là cơ hội tìm kiếm tuyến dưới - những người mất việc hoặc bị giảm thu nhập do dịch bệnh.
TikTok được xem là kênh tuyển dụng phổ biến của những người kinh doanh đa cấp, song chính sách mới đã ngăn cấm điều đó.
Trên Internet, không ít cộng đồng được lập ra để cảnh báo về rủi ro khi tham gia đa cấp. Trên Reddit, chủ đề r/antiMLM (MLM: Multi level marketing) có hơn 670.000 người theo dõi. Trên TikTok, hashtag #antiMLM thu hút hơn 34 triệu lượt xem, đa số cảnh báo về những chiêu trò thổi phồng sự thật trong các video kêu gọi kinh doanh đa cấp.
Heather Rainbow, người đăng video cảnh báo về đa cấp, cho rằng TikTok đã được báo cáo về video kinh doanh đa cấp trước khi bổ sung quy định vào danh sách. Đại diện TikTok cũng xác nhận đã xóa các video kinh doanh đa cấp trước khi bổ sung thể loại này vào chính sách để làm rõ quy định.
 |
| TikTok là nền tảng đầu tiên công khai quan điểm về kinh doanh đa cấp. Ảnh: Getty Images. |
Một cuộc khảo sát của AARP năm 2018 cho thấy 73% người kinh doanh đa cấp bị mất tiền hoặc không có doanh thu. Năm 2019, công ty kinh doanh đa cấp Young Living từng bị kiện với cáo buộc hoạt động giống mô hình kim tự tháp, người tham gia chỉ kiếm được 4 USD/năm.
Không ít người kinh doanh đa cấp còn rất trẻ, dễ bị ảnh hưởng bởi những lời lẽ ngọt ngào, hứa hẹn hoành tráng về tương lai. Tranh cãi về tính minh bạch, hợp pháp của một số công ty đa cấp cũng là nguyên nhân khiến nội dung này bị chặn trên TikTok.
Reynolds, một người kinh doanh đa cấp, nói rằng cảm thấy "buồn" khi công ty của họ bị xếp chung loại với mô hình kim tự tháp. Trong khi đó, nhiều thành viên Reddit cho rằng động thái của TikTok là đúng đắn.
Carter, người phản đối kinh doanh đa cấp vẫn hoài nghi về hiệu quả của chính sách mới trên TikTok. Theo Carter, người kinh doanh đa cấp thường tận dụng rất tốt các nền tảng Internet để nâng cao hiệu quả kinh doanh.
"Họ sẽ đăng những nội dung khác nhau, hashtag khác nhau để tiếp thị đa cấp. Họ sẽ tìm ra cách quảng bá mới mà thôi", Carter nhận định.
