Khoa học lý giải điều đặc biệt ở não bộ người biết nhiều ngôn ngữ

Người sử dụng nhiều ngôn ngữ có tốc độ lão hoá não chậm hơn so với người chỉ sử dụng một ngôn ngữ. Ảnh: Phương Lâm.

Để thực hiện nghiên cứu này, các nhà khoa học tại Tây Ban Nha đã phân tích dữ liệu khảo sát từ hơn 86.000 người khỏe mạnh, trong độ tuổi từ 51 đến 91 tại 27 quốc gia châu Âu. Đáng chú ý, khả năng xuất hiện dấu hiệu lão hoá não ở những người sử dụng nhiều ngôn ngữ chỉ bằng một nửa so với những người chỉ sử dụng một ngôn ngữ.

“Chúng tôi nhận thấy rằng việc sống trong các xã hội đa ngôn ngữ thực sự trì hoãn sự suy giảm chức năng và nhận thức - yếu tố thường đi kèm với quá trình lão hóa”, nhà tâm lý học Lucía Amoruso tại Trung tâm Nhận thức, Não bộ và Ngôn ngữ Basque (Tây Ban Nha), đồng tác giả nghiên cứu, thông tin.

Thảo luận thêm về kết quả mới công bố, các nhà nghiên cứu cho rằng tính đa ngôn ngữ có thể củng cố các mạng lưới của não bằng cách liên tục rèn luyện chúng. Đáng chú ý, tác động này mạnh hơn khi các cá nhân rèn luyện những “cơ bắp” này bằng cách hòa mình vào môi trường và nền văn hóa đa dạng.

Nhìn chung, việc sử dụng thêm một ngôn ngữ có thể làm chậm đáng kể quá trình suy giảm nhận thức, thậm chí giúp trì hoãn khởi phát các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer hay sa sút trí tuệ. Nếu xét về mặt cá nhân, việc học, sử dụng và tương tác qua nhiều ngôn ngữ là một trong những phương thức dễ tiếp cận nhất để duy trì sức khỏe não bộ khi lão hóa.

Dù các nghiên cứu trước đây đưa ra kết quả chưa đồng nhất, giáo sư Viorica Marian tại Đại học Northwestern (người không nằm trong nhóm nghiên cứu), vẫn nhận định phát hiện mới này là bước tiến quan trọng, giúp làm sáng tỏ vai trò của tính đa ngôn ngữ đối với khả năng não bộ thích ứng và bù trừ theo thời gian.

Hơn nữa, dù còn nhiều điểm cần khảo sát, lợi ích hàng ngày của việc nói nhiều ngôn ngữ vẫn rất rõ ràng, thậm chí không chỉ dừng ở việc làm chậm lão hoá não.

Các tác dụng đã được chỉ ra bao gồm cải thiện giao tiếp, duy trì sự tập trung, tăng khả năng sáng tạo. Nhìn chung, những người sử dụng đa ngôn ngữ thường linh hoạt hơn trong các nhiệm vụ đòi hỏi tính đa nhiệm và ra quyết định dứt khoát.

Đa ngôn ngữ cũng được cho là giúp tăng khả năng chống chịu với căng thẳng và giảm nguy cơ gặp các vấn đề sức khỏe tinh thần, dù một số người học lâu năm thừa nhận rằng việc chuyển đổi ngôn ngữ liên tục cũng khá vất vả.

Điểm mấu chốt của nghiên cứu này là lợi ích của việc "tích luỹ" theo thời gian. Nghĩa là dù bạn học ngôn ngữ ở tuổi lên 7 hay tuổi 70, bạn vẫn có thể nhận được những lợi ích từ việc này.

“Nhiều người chờ đợi thời điểm phù hợp, nhưng thực tế không bao giờ quá sớm hay quá muộn để bắt đầu học một ngôn ngữ khác”, bà nói.