Israel sau thời khắc 'bình minh lịch sử'

Các gia đình tập trung tại Quảng trường Con tin ở Tel Aviv hôm 11/10. Ảnh: CNN.

Hai năm trước, hầu như không ai ở Israel có thể chỉ ra Nir Oz trên bản đồ.

Hai năm sau, Nir Oz đồng nghĩa với ngày 7/10/2023.

Nằm cách biên giới Gaza chỉ 3 km, khu kibbutz này là nơi sinh sống của khoảng 400 người trước khi xung đột nổ ra. Tất cả thay đổi chỉ trong những giờ đầu tiên sau vụ tấn công của Hamas, khi Nir Oz gần như bị thiêu rụi thành tro, với hơn một 1/4 cư dân bị sát hại hoặc bắt cóc.

Nhiều thành viên trong cộng đồng bị Hamas và các nhóm liên quan bắt cóc ngày hôm đó và giam giữ ở Dải Gaza. Có tới 9 người ở đó suốt 737 ngày.

Hôm 13/10, người dân Nir Oz tập trung tại thành phố Kiryat Gat - nơi cư trú tạm thời - trong khi chờ đợi những con tin còn sống trở về Israel theo thỏa thuận ngừng bắn, với mong muốn được gặp lại người thân yêu.

Đối với họ, thỏa thuận do Mỹ làm trung gian báo hiệu sự kết thúc của cơn ác mộng kéo dài suốt 2 năm, cho phép Nir Oz bắt đầu quá trình hàn gắn và tái thiết.

Sự háo hức bị gián đoán

Sáng sớm 13/10, bên trong hội trường cộng đồng, Rita Lifshitz chuẩn bị đồ ăn nhẹ cho buổi họp mặt. Bố mẹ chồng cô bị bắt làm con tin vào ngày 7/10/2023. Mẹ chồng Yocheved Lifshitz được trả tự do sau 17 ngày bị giam cầm, nhưng bố chồng bị giết và thi thể được đưa về Israel hồi tháng 2.

Rita chỉ vào hàng loạt chai rượu vang đặt dọc theo bàn. Giờ đây, cô có thể nhấm nháp chúng trong niềm vui. Cô nhìn vào chiếc vòng tay đeo ủng hộ các con tin.

“Tôi hy vọng mọi người sẽ quay trở về để tôi có thể tháo vòng ra”, Rita nói.

Giữa phòng, một màn hình lớn chiếu những diễn biến trong ngày. Người dân Nir Oz chăm chú theo dõi khuôn mặt 4 con tin còn sống sót và sắp được trả tự do: Matan Zangauker, Ariel, David Cunio và Eitan Horn.

Hai cư dân Nir Oz ôm nhau khi chờ đợi những con tin còn lại ở Gaza trở về. Ảnh: CNN.

Sau vài giờ, Rita bất ngờ giơ tay và phấn khích khi nhóm con tin đầu tiên được Hamas trả tự do.

"Chúng tôi rất vui mừng khi họ trở về. Có những lúc tôi không tin điều đó sẽ xảy ra. Chúng tôi không thể tập trung vào việc gì khác khi họ vẫn bị giam giữ”, Dalit Ram Aharon nói, đứng cạnh một hộp áo phông mới in hình ảnh những con tin còn sống. Cô cởi chiếc áo kêu gọi trả tự do cho các con tin và mặc chiếc áo mới vào.

Khi nhóm con tin thứ 2 được thả, bầu không khí đã thay đổi. Tin tức không còn chỉ xoay quanh các con tin nữa. Sự xuất hiện của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm gián đoạn chương trình truyền hình.

Ngày 13/10 có thể là chuyến thăm Israel ngắn nhất từ trước tới nay của một tổng thống Mỹ đương nhiệm, nhưng ngay giây phút có mặt, ông Trump thống trị các bản tin. Khán giả háo hức muốn xem thêm cảnh quay về các con tin, nhưng TV chiếu hình ảnh đoàn xe chở ông Trump trên cao tốc Israel.

Sự thay đổi đột ngột khiến đám đông tại Kiryat Gat ngạc nhiên, khi họ muốn xem những cảnh đoàn tụ và ít chú ý tới những sự kiện chính trị bên lề.

“Quá nhiều chuyện diễn ra cùng một lúc. Tôi muốn nói rằng chúng ta vẫn chưa xong đâu. Người dân của chúng ta vẫn chưa về nhà”, một cư dân tên Shlomo Margalit chia sẻ.

Một thành viên tiếp cận phóng viên truyền hình địa phương, kêu gọi tiếp tục phát sóng hình ảnh các con tin được trả tự do ngay cả khi các bài phát biểu tại Quốc hội Israel đã bắt đầu.

Đắm chìm trong ánh hào quang lịch sử

Tại các hành lang quyền lực chính trị của Israel, cả ông Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đang đắm chìm trong ánh hào quang của lịch sử.

Ông Trump tuyên bố “bình minh lịch sử của một Trung Đông mới” đang ló rạng, giữa tiếng reo hò của các nhà lập pháp. Mặc dù giai đoạn tiếp theo của thỏa thuận ngừng bắn vẫn còn mơ hồ, ông Trump nhấn mạnh một chương đau thương cho người Israel và Palestine đã kết thúc.

Còn ông Netanyahu dành nhiều lời khen có cánh cho tổng thống Mỹ, gọi ông là “người bạn tốt nhất Israel từng có tại Nhà Trắng”. “Khi người khác yếu đuối, các bạn mạnh mẽ. Khi người khác sợ hãi, các bạn can đảm. Khi người khác bỏ rơi chúng tôi, các bạn sát cánh bên chúng tôi”, ông Netanyahu nói.

Đáp lại, trong một khoảnh khắc CNN mô tả là “gây sốc”, ông Trump kêu gọi Tổng thống Israel Isaac Herzog ân xá cho ông Netanyahu, người đang đối mặt với nhiều vụ kiện tụng liên quan tới cáo buộc tham nhũng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Quốc hội Israel hôm 13/10. Ảnh: Reuters.

Ông Trump cũng đề cập đến tương lai của Trung Đông nhưng không cung cấp thêm chi tiết cụ thể. Ông hy vọng Hiệp định Abraham sẽ được mở rộng và trở thành “những gì chúng ta đã mong đợi”. Hiệp định Abraham chứng kiến Israel bình thường hóa quan hệ với Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, Bahrain và Maroc trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.

Giấc mơ của ông Trump thậm chí còn bay xa hơn nữa, với đề xuất hòa bình giữa Israel và Iran. “Chẳng phải điều đó quá tuyệt vời sao”, ông Trump nói.

Ông chủ Nhà Trắng tiếp tục đẩy mạnh công tác ngoại giao bằng cách mời ông Netanyahu tới Hội nghị thượng đỉnh bàn về tương lai của Gaza tại Ai Cập. Nhà lãnh đạo Israel ban đầu chấp nhận nhưng rút lời đồng ý vào phút chót. Văn phòng thủ tướng cho biết sắp tới là ngày lễ của người Do Thái, song nhiều nguồn tin tiết lộ ông Netanyahu không muốn bị chụp ảnh chung với Tổng thống Palestine Mahmud Abbas.

Trở lại Kiryat Gat, cộng đồng Nir Oz thất vọng, chờ đợi bản tin chiếu khoảnh khắc lịch sử các con tin được trả tự do. Mặc dù hân hoan xung đột đã kết thúc, họ vẫn thương tiếc cho những con tin không thể trở về. Sau hai năm, Israel cần hàn gắn quá khứ, không chỉ đơn thuần ăn mừng tương lai.

“Tôi đến đây để cảm nhận, dù chỉ một chút, cảm giác đoàn kết”, Amir Alfassa nói.

Cuối cùng, người dân Nir Oz chuyển sang dùng thiết bị di động. Chỉ trong vài phút, cả chục người quây bên chiếc màn hình nhỏ xíu, không kìm được nước mắt khi thấy người thân trở về.

Còn hàng chục thi thể con tin chưa thể hồi hương vẫn là một vết thương chưa lành. Ngay cả sau khi xung đột đã chấm dứt, một kết thúc trọn vẹn vẫn chưa đến với tất cả.