 |
| Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và nhiều tổ chức khủng bố khác được chào mời mua nguyên liệu hạt nhân. Ảnh: AP |
Trên những vùng biển xa xôi thuộc Đông Âu, trong 5 năm qua, giới chức địa phương cùng Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã chặn 4 nỗ lực vận chuyển nguyên liệu hạt nhân tới những tổ chức khủng bố ở Trung Đông, AP cho biết trong phóng sự điều tra.
Vụ gần nhất diễn ra hồi tháng 2, khi một kẻ buôn lậu rao bán một lượng lớn cesium và muốn tìm người mua từ tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS). Lượng cesium của kẻ này đủ lớn để đầu độc người dân trong nhiều tòa nhà.
“Trong thời kỳ mà IS lộng hành, việc những kẻ buôn nguyên liệu bom nguyên tử kết nối với người mua là viễn cảnh đáng sợ”, Matthew Bunn, giáo sư của Đại học Harvard, bình luận. Bunn từng thực hiện một nghiên cứu bí mật về kho vũ khí hạt nhân của Nga theo yêu cầu của chính quyền Tổng thống Bill Clinton.
Nhiều tổ chức tội phạm đang kiểm soát thị trường nguyên liệu hạt nhân ở Moldova, một nước nhỏ và nghèo, các nhà điều tra nhận định. Những vụ bắt người của nhà chức trách châu Âu vẫn chưa khiến người ta hài lòng, bởi những kẻ chủ mưu không sa lưới, còn những kẻ mà cảnh sát bắt chỉ nhận mức án nhẹ. Đôi khi chúng chỉ ở trong tù một thời gian rất ngắn rồi quay lại với công việc cũ.
Những cuộc nói chuyện mà cảnh sát ghi âm cho thấy bọn buôn lậu coi Mỹ là mục tiêu để tấn công, giới chức Moldova cho hay. Một tên trung gian từng nói với đặc vụ của cảnh sát (đóng giả người mua) rằng đưa uranium tới các nước Arab là việc cần thiết.
“Hắn nói với đặc vụ qua điện thoại: Tôi thực sự muốn bán nguyên liệu hạt nhân cho một người Hồi giáo vì những người Hồi giáo sẽ ném bom lên đầu người Mỹ”, Malic kể.
Lực lượng hành pháp và tư pháp Moldova cho phóng viên AP xem hồ sơ điều tra để giúp dư luận hiểu rõ mức độ nguy hiểm của thị trường chợ đen nguyên liệu hạt nhân. Họ nói việc Nga và phương Tây ngừng hợp tác khiến việc phát hiện hoạt động lấy cắp nguyên liệu hạt nhân của Nga trở nên khó hơn rất nhiều. Giới chức Moldova cũng không thể biết lượng nguyên liệu hạt nhân mà bọn tội phạm tuồn vào chợ đen.
“Chúng ta có thể nói những vụ tương tự sẽ tiếp tục xảy ra. Chừng nào bọn buôn lậu còn nghĩ chúng có thể kiếm những khoản tiền kếch sù mà không bị bắt, chúng sẽ còn tiếp tục làm vậy”, Constantin Malic, một cảnh sát Moldova tham gia 4 cuộc điều tra, phát biểu.
 |
| Nguyên liệu hạt nhân là một trong những thứ mà IS rất muốn sở hữu. Ảnh: thecuttingedgenews.com |
Bằng cách nghiên cứu những đoạn băng ghi âm điện thoại, video về những vụ bắt người, ảnh về nguyên liệu hạt nhân, tài liệu và các cuộc thẩm vấn, phóng viên của AP phát hiện một khiếm khuyết trong chiến thuật chống buôn lậu.
Từ vụ đầu tiên tại Moldova vào năm 2010 tới vụ mới nhất hồi tháng 2, một kịch bản liên tục tái diễn: Vì nôn nóng, lực lượng chức năng bắt nghi phạm trong giai đoạn đầu của giao dịch, tạo điều kiện để kẻ cầm đầu tẩu thoát cùng nguyên liệu. Thực trạng đó cho thấy chính quyền chưa thể kiểm soát thị trường chợ đen nguyên liệu hạt nhân.
Mọi vụ giao dịch nguyên liệu hạt nhân đều liên quan tới 3 yếu tố: những cuộc gặp bí mật trong hộp đêm sang trọng, bản thiết kế dành cho hoạt động chế tạo bom bẩn, cảnh sát chìm nốc vài ly vodka trước khi tham gia cuộc họp với bọn buôn lậu.
Đặc vụ và cảnh sát đóng giả những kẻ môi giới với xe Mercedes Benz do FBI cung cấp để xâm nhập mạng lưới tội phạm. Cảnh sát vừa trà trộn vào hàng ngũ của bọn buôn lậu, vừa dùng những công cụ hiện đại như máy phát hiện chất phóng xạ hay trang phục được gắn thiết bị ghi âm.
Giới chức Moldova ý thức rõ hậu quả tai hại nếu họ để sổng một vụ buôn lậu nguyên liệu hạt nhân. Trong vai một người mua, Malic cảm thấy sợ trước những cuộc họp với phần tử xã hội đen. Vì thế anh phải uống vài ly vodka để lấy tinh thần.
Một số vụ khác có những tình tiết khá khôi hài. Chẳng hạn, trong một thương vụ bán cesium, một đặc tình tổ chức cuộc họp kín với người mua trong câu lạc bộ khiêu vũ, nơi vô số thanh niên gặm sushi.
Vụ án nghiêm trọng nhất bắt đầu từ mùa xuân năm 2011, với việc cảnh sát theo dõi tổ chức do Alexandr Agheenco, một người Nga, điều hành. Nhiều quan chức Moldova xác nhận một nhân vật trung gian làm việc cho Agheenco đã dàn xếp vụ bán uranium 235 (U-235) được làm giàu để chế bom nguyên tử và bản thiết kế để chế tạo bom bẩn. Người mua là một gã đàn ông tới từ Sudan. Tài liệu của tòa án và cảnh sát cho thấy, người ta phát hiện bản thiết kế trong nhà của gã môi giới.
Song, cũng như những vụ khác, trong vụ liên quan tới Agheeco, các nhà điều tra chỉ bắt được những phần tử trung gian sau khi chúng trao đổi tiền mặt và chất phóng xạ. Kẻ chủ mưu, Agheenco, đã tẩu thoát. Cảnh sát không thể xác định hắn còn nguyên liệu hạt nhân hay không. Đối tác của hắn, kẻ muốn hủy diệt nước Mỹ, cũng đã thoát khỏi trại giam.
