Các máy nhắn tin - vốn được nhiều thành viên của nhóm chiến binh Hezbollah sử dụng - đã phát nổ gần như đồng thời ở Lebanon và Syria hôm 17/9, khiến ít nhất 11 thiệt mạng, trong đó có một bé gái 8 tuổi, và gần 2.800 người bị thương.
Hezbollah và chính phủ Lebanon đổ lỗi cho Israel cho sự việc được gọi là một cuộc tấn công từ xa và tinh vi này. AP cho biết một quan chức Mỹ nói rằng Israel đã thông báo cho Washington về hoạt động hôm 17/9 - trong đó một lượng nhỏ chất nổ trong các máy nhắn tin đã bị kích nổ. Quan chức này chia sẻ với điều kiện giấu tên vì không được phép thảo luận công khai thông tin.
Quân đội Israel từ chối bình luận.
Trong số những người bị thương có Đại sứ Iran tại Lebanon.
Những vụ nổ bí ẩn xuất hiện trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Israel và nhóm chiến binh Hezbollah do Iran hậu thuẫn, hai bên đã có những giao tranh xuyên biên giới Israel-Lebanon kể từ cuộc tấn công ngày 7/10/2023 của Hamas tại Israel.
Các máy nhắn tin phát nổ trong vụ việc được Hezbollah mua sau khi lãnh đạo nhóm nhóm ra lệnh cho các thành viên vào tháng 2 ngừng sử dụng điện thoại di động, cảnh báo họ có thể bị tình báo Israel theo dõi.
Một quan chức của Hezbollah nói với Associated Press rằng máy nhắn tin này là một thương hiệu mới nhưng từ chối cho biết họ đã sử dụng bao lâu.
Máy nhắn tin trong túi bỗng dưng phát nổ
Vào khoảng 15h30 chiều 17/9, theo giờ địa phương, khi nhiều người mua sắm trong các cửa hàng, ngồi trong các quán cà phê hoặc lưu thông ôtô và xe máy trên đường phố vào buổi chiều, các máy nhắn tin trong tay hoặc túi của họ bắt đầu nóng lên và sau đó phát nổ. Những vết thương, máu văng ra và sự hoảng loạn là cảnh tượng bao trùm.
Có vẻ như nhiều người trong số đó là thành viên của Hezbollah, nhưng cũng chưa rõ liệu có phải chỉ có thành viên nhóm này mới sử dụng loại máy nhắn tin đó.
Các vụ nổ chủ yếu được ghi nhận ở các khu vực Hezbollah có sự hiện diện đáng kể, đặc biệt là vùng ngoại ô phía nam Beirut và ở khu vực BEQAA của phía đông Lebanon, cũng như ở Damascus, theo các quan chức của An ninh Lebanon và một quan chức Hezbollah.
Vụ nổ đã diễn ra vài giờ sau khi cơ quan an ninh nội bộ của Israel, cho biết họ đã nỗ lực tiêu diệt một cựu quan chức an ninh cao cấp của Israel bằng một thiết bị nổ đã gài để có thể kích hoạt từ xa.
Tinh vi
Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller cho biết Washington không được thông tin trước về sự việc và không liên quan. Tại thời điểm này, chúng tôi đã thu thập thông tin, ông nói.
Các chuyên gia cho biết các vụ nổ máy nhắn tin cho thấy một hoạt động được lên kế hoạch lâu dài, có thể được thực hiện bằng cách xâm nhập vào chuỗi cung ứng và gian lận các thiết bị bằng chất nổ trước khi chúng được chuyển đến Lebanon.
Dù phương tiện là gì, kế hoạch đã nhắm mục tiêu vào một quy mô rộng lớn của những người sử dụng sản phẩm - các vụ nổ được ghi nhận ở bất cứ nơi nào ncó người sử dụng máy nhắn tin.
Một video trực tuyến cho thấy một người đàn ông đang mua hàng trong tiệm bách hóa khi chiếc túi anh ta đang mang theo hông phát nổ, khiến người này nằm dài xuống đất và nhiều người xung quanh bỏ chạy.
Các bệnh viện địa phương tràn ngập người bị thương, một số người bị mất tay, mặt một phần bị thổi bay hoặc vết thương hõm sâu ở hông và chân..., theo các phóng viên ảnh của AP.
Trên một con đường chính ở trung tâm Beirut, một cánh cửa xe bị văng ra, dính máu, kính chắn gió bị nứt.
Bộ trưởng Y tế Lebanon, Firas Abiad, nói với Mạng lưới Al Jazeera rằng ít nhất 11 người thiệt mạng, bao gồm một bé gái 8 tuổi, và khoảng 2.750 người bị thương - 200 người trong số đó bị thương nặng.
Hầu hết đều bị thương ở mặt, tay hoặc xung quanh bụng.
Tám trong số người chết thuộc nhóm Hezbollah.
Nhóm chiến binh này đã đưa ra một tuyên bố xác nhận ít nhất hai thành viên đã thiệt mạng trong vụ nổ máy nhắn tin. Một trong số đó là con trai của một thành viên Hezbollah tại cơ quan lập pháp, theo quan chức Hezbollah ẩn danh.
Nhóm này sau đó đã đưa ra thông báo rằng 6 thành viên khác thiệt mạng. Hezbollah đổ lỗi cho quân đội Israel đã chủ động gây ra vụ việc này đồng thời đe dọa Tel Aviv sẽ phải chịu “hình phạt thích đáng”.
Cùng ngày, truyền thông nhà nước Iran ngày 17/9 đưa tin Đại sứ nước này tại Lebanon, ông Mojtaba Amani, cũng bị thương trong vụ việc trên song vết thương "chỉ nằm ngoài da" và ông Amani vẫn "tỉnh táo và không gặp nguy hiểm".
Lãnh đạo Hezbollah Hassan Nasrallah từng cảnh báo các thành viên của nhóm không mang theo điện thoại di động, nói rằng Israel có thể theo dõi những thiết bị như vậy.
Thông báo lỗi làm máy nhắn tin rung trước khi nổ tung
Sean Moorhouse, một cựu sĩ quan quân đội Anh và chuyên gia xử lý vật liệu nổ, cho biết các video về các vụ nổ máy nhắn tin cho thấy lượng vật liệu nhỏ - nhỏ như một cục tẩy bút chì - có thể đã được cài vào các thiết bị. Những thiết bị như vậy hẳn đã bị cài đặt trước khi giao hàng, rất có thể do Mossad, cơ quan tình báo nước ngoài của Israel, ông nói.
Elijah J. Magnier, một nhà phân tích rủi ro chính trị cao cấp tại Brussels, cho biết ông đã nói chuyện với các thành viên Hezbollah, những người đã kiểm tra các máy nhắn tin không phát nổ.
Ông cho biết nguyên nhân gây ra vụ nổ dường như là một thông báo lỗi được gửi đến tất cả thiết bị khiến chúng rung, buộc người dùng phải nhấp vào các nút để dừng rung. Và động tác đó đã kích nổ một lượng nhỏ thuốc nổ được giấu bên trong máy nhắn tin và đảm bảo rằng người dùng có mặt khi vụ nổ xảy ra.
Vấn đề Trung Đông
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Châu Phi - Trung Đông: Những vấn đề chính trị và kinh tế nổi bật". Cuốn sách giới thiệu cuộc cải cách thể chế chính trị và kinh tế ở châu Phi và Trung Đông từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Cuốn sách bao trùm nhiều vấn đề về sắc tộc, khả năng giải quyết mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo, chính sách của các nước lớn, dầu mỏ, khí đốt ở hai khu vực này,...
