Một chiếc máy bay phản lực dân dụng có thể hoạt động bền bỉ và an toàn trong vòng hơn 20 năm. Tuy nhiên nhiều hãng bay vẫn luôn nỗ lực làm mới đội bay để tiết kiệm chi phí vận hành.
"Máy bay thương mại được sản xuất với tuổi thọ rất dài, đó là lý do vì sao chúng là món hàng đắt đỏ. Chuyện máy bay được biên chế tới 25 năm hoặc hơn là rất phổ biến", Patrick Smith, phi công Mỹ và là tác giả cuốn Bí mật trong buồng lái chia sẻ.
Càng "trẻ" càng rẻ
Cũng theo Patrick Smith, "máy bay được mua bán qua lại không phải vì chúng đã quá cũ và đã xuống cấp mà vì những chiếc máy bay cũ không mang lại hiệu quả kinh tế khi vận hành".
 |
| Trong các hãng hàng không Việt Nam, Vietnam Airlines đang dẫn đầu về lượng máy bay trên 10 năm tuổi trong khi với Bamboo Airways loại máy bay này đang chiếm tỷ trọng lớn nhất. Ảnh: James Nguyen. |
"Máy bay được thiết kế cho những vai trò cụ thể tại những thị trường cụ thể và ranh giới giữa việc lãi lỗ khi vận hành một chiếc máy bay là rất mong manh. Tốn nhiều chi phí vận hành sẽ khiến một chiếc máy bay nhanh chóng bị đẩy đi. Tuy nhiên với một hãng bay khác với kế hoạch chi phí, đường bay, nhu cầu khác, chính chiếc máy bay đó lại có khả năng sinh lời", phi công này cho hay.
Chi phí vận hành chính là lý do khiến các hãng hàng không Việt Nam liên tục trẻ hóa đội bay. Máy bay mới đồng nghĩa với tiêu hao nhiên liệu thấp, chi phí bảo dưỡng rẻ cũng như trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng, giúp hãng bay thu về cả doanh thu và lợi nhuận tốt hơn.
Vietnam Airlines mới đây đã tuyên bố chia tay chiếc máy bay Airbus A330 cuối cùng của hãng đã chính thức rời đội bay của hãng sau 13 năm khai thác. Đây là nỗ lực mới nhất của hãng trong quá trình trẻ hóa đội bay.
Trước đó hãng đã mạnh tay thuê, mua mới 20 chiếc A321neo từ Airbus nhằm thay thế những dòng A320 đã cũ. Lãnh đạo hãng cũng chia sẻ về kế hoạch đầu tư mua 50 tàu bay thân hẹp và 10 động cơ dự phòng giai đoạn 2021-2025. Mức đầu tư dự kiến gần 3,8 tỷ USD.
Áp lực trẻ hóa dàn máy bay của Vietnam Airlines đang đến từ việc hãng đang sở hữu nhiều máy bay trên 10 năm tuổi nhất Việt Nam, khoảng 16 chiếc.
Mạnh tay trẻ hóa đội bay
Theo Planespotter, tuổi trung bình máy bay của Vietnam Airlines đang là 6 năm tuổi, tuy nhiên hãng đang biên chế tới 16 máy bay trên 10 tuổi. Chiếc già nhất trong số này đã 15,3 năm tuổi và có tới 4 chiếc đã có tuổi đời trên 15 năm. Tính theo tỷ trọng, máy bay trên 10 tuổi chiếm 16,5% đội bay của Vietnam Airlines.
Toàn bộ 16 chiếc máy bay này đều thuộc dòng A321ceo, dòng máy bay thân hẹp chủ lực của Vietnam Airlines, chuyên phục vụ các chặng bay nội địa và bay tầm trung trong khu vực.
 |
| Jetstar Pacific đã phần nào bước qua giai đoạn kinh doanh bết bát nhờ trẻ hóa đội máy bay. Ảnh: Minh Lộc. |
Nếu tính về tỷ trọng máy bay trên 10 tuổi trong đội bay, Bamboo Airways đang có tỷ trọng lớn nhất. Hãng biên chế 10 máy bay nhưng có tới 4 chiếc trên 10 năm tuổi, tỷ lệ 40%.
Trong 4 chiếc máy bay trên 10 tuổi này có 3 chiếc A320 và 1 chiếc A319. Tuổi của 4 chiếc máy bay này trải từ 14 năm tuổi tới 12,7 năm tuổi. Hiện tuổi trung bình của đội bay Bamboo Airways đang là 6,9 năm tuổi.
Sau một thời gian dài biên chế đội máy bay tuổi đời cao và không thể sinh lời, Jetstar Pacific đang có kết quả kinh doanh được cải thiện đáng kể nhờ trẻ hóa máy bay.
Theo đại diện Tổng công ty Hàng không Việt Nam, sau quá trình tái cơ cấu, dàn máy bay của Jetstar Pacific đã được cải thiện cả về số lượng và chất lượng máy bay. Tuổi trung bình đội bay của hãng đã giảm mạnh sau hai quá trình cải tổ và hiện chỉ còn 2 chiếc có tuổi đời trên 10 năm.
Hiện theo Planespotter, tuổi trung bình máy bay của Jetstar Pacific là khoảng 4,6 năm tuổi, nằm trong nhóm hãng bay giá rẻ sở hữu đội máy bay tuổi đời thấp. Trước đó năm 2012, Jestar Pacific Airlines có 7 máy bay thì 5 chiếc có tuổi đời 17 năm, hai chiếc còn lại lần lượt đã 15 và 13 năm tuổi.
Với Vietjet Air, hãng bay giá rẻ của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo áp dụng chặt chẽ mô hình hàng không giá rẻ đã thành công tại nhiều quốc gia trên thế giới. Công thức giúp Vietjet Air sinh lời lớn trong những năm đầu vận hành đến từ việc hãng sử dụng máy bay mới.
Hãng hiện chỉ có 3 chiếc máy bay trên 10 năm tuổi là 3 chiếc A320 đi thuê, tỷ lệ máy bay trên 10 tuổi hiện chiếm 4,5% và tuổi trung bình đội bay hiện ở mức 3,4 năm, thấp nhất trong các hãng bay tại Việt Nam.
