Một loạt vụ nổ bất thường mới nhằm vào Hezbollah - lần này nhắm vào máy bộ đàm - đã giết chết ít nhất 20 người và làm bị thương hơn 450 người tại các thành phố trên khắp Lebanon.
Diễn biến này xuất hiện giữa lúc các nhà quan sát quốc tế cảnh báo rằng việc kích nổ đồng thời hàng nghìn thiết bị liên lạc có cài bom có thể cấu thành tội ác chiến tranh, theo Guardian.
Nhắm vào chiến binh Hezbollah
Các vụ nổ máy bộ đàm có mục tiêu diễn ra một ngày sau khi hơn 2.800 người bị thương và 12 người thiệt mạng do máy nhắn tin phát nổ trong một cuộc tấn công được cho là do Israel, làm dấy lên cảnh báo có thể dẫn đến một cuộc xung đột toàn diện giữa Israel và nhóm chiến binh Hezbollah bất chấp những nỗ lực của Mỹ và Liên Hợp Quốc nhằm ngăn chặn sự leo thang chiến sự.
Một nguồn tin trong Hezbollah xác nhận rằng máy bộ đàm mà nhóm này sử dụng đã bị nhắm mục tiêu trong cuộc tấn công hôm 18/9. Một nguồn tin an ninh cấp cao cho biết các vụ nổ riêng lẻ có "quy mô nhỏ", tương tự các vụ tấn công một ngày trước đó vào máy nhắn tin.
 |
| Những người đưa tang ở Beirut khiêng quan tài của một trong những nạn nhân của vụ máy nhắn tin phát nổ trên khắp Lebanon một ngày trước đó. Ảnh: New York Times. |
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres lên án các vụ tấn công và kêu gọi cả Hezbollah và Israel kiềm chế, trong khi hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc đã được triệu tập để họp vào ngày 20/9 để thảo luận về hành động chưa từng có trong vụ việc dường như là một vụ vi phạm chuỗi cung ứng lớn của tình báo Israel.
Ông Guterres cũng cho rằng hành động này có thể đã được lên kế hoạch như một màn dạo đầu cho một cuộc tấn công lớn của Israel vào Lebanon.
"Rõ ràng là logic của việc khiến tất cả các thiết bị này phát nổ là để thực hiện một cuộc tấn công phủ đầu trước một chiến dịch quân sự lớn", ông Guterres nói với các phóng viên.
Trong một động thái có khả năng liên quan, trong chuyến thăm một căn cứ không quân hôm 18/9, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant cho biết Israel đang chuyển trọng tâm quân sự của mình sang mặt trận với Hezbollah, "Trọng tâm đang dịch chuyển về phía bắc, nghĩa là chúng ta đang ngày càng chuyển hướng lực lượng, nguồn lực và năng lượng về phía bắc", ông Gallant nói và cho biết thêm rằng mục tiêu là đưa những người dân phía bắc phải di dời trở về nhà của họ.
Người đứng đầu Bộ Quốc phòng Israel còn khen ngợi Cơ quan Tình báo Israel, Mossad, vì "những thành tựu to lớn", song ông không đả động gì tới hai vụ tấn công ở Lebanon.
"Tôi đã nói trước đây, chúng tôi sẽ đưa người dân phía bắc quay về nhà an toàn và đó chính xác là những gì chúng tôi sẽ làm", Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết trong một tuyên bố video.
Israel và Hezbollah, một nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn kiểm soát nhiều vùng của Lebanon, đã giao tranh xuyên biên giới trong nhiều tháng qua và có nguy cơ leo thang thành một cuộc chiến tranh khu vực.
Các thông tin trên phương tiện truyền thông Israel cho rằng Thủ tướng Netanyahu và các cố vấn quân sự của ông có thể đã quyết định kích nổ các thiết bị trong tuần này vì lo ngại rằng Hezbollah sắp phát hiện hoạt động đặt bẫy mìn vào thiết bị liên lạc của nhóm này, được triển khai ít nhất 5 tháng trước.
Nguy cơ leo thang căng thẳng
Các cuộc tấn công bắt đầu chỉ một ngày sau khi cố vấn chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden, Amos Hochstein gặp Thủ tướng Netanyahu và Bộ trưởng Gallant trong nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng với Hezbollah.
Sau đó, thủ tướng Israel tuyên bố rằng việc đưa hàng chục nghìn cư dân Israel trở về nhà của họ ở miền Bắc Israel đã trở thành mục tiêu quan trọng, cho thấy Israel có thể đang chuẩn bị cho sự leo thang hơn nữa.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken - người đang có chuyến thăm Ai Cập để thảo luận về đề xuất do Mỹ dẫn đầu về lệnh ngừng bắn ở Gaza, dường như ám chỉ rằng Israel đã tính toán thời điểm tấn công để phá hỏng một bước đột phá tiềm năng trong các cuộc đàm phán đó. Liên quan đến vụ nổ máy nhắn tin hôm 17/9 ở Lebanon, ông Blinken cho biết khi Mỹ và các bên trung gian khác tin rằng họ đang đạt được tiến triển trong một thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza, "nhiều lần, chúng tôi đã chứng kiến một sự kiện ... đe dọa kéo chậm lại, ngăn chặn, làm chệch hướng một thỏa thuận như vậy".
Điều bất thường là ông Blinken không có lịch trình đến thăm Israel trong chuyến đi Trung Đông.
Trong khi đó, các nhà ngoại giao và các tổ chức nhân quyền cảnh báo rằng các cuộc tấn công, nhắm vào hàng nghìn máy nhắn tin và hàng trăm máy bộ đàm do Hezbollah sử dụng, có dấu hiệu không phân biệt và vi phạm luật nhân quyền.
“Việc nhắm mục tiêu đồng thời vào hàng nghìn cá nhân, bất kể là dân thường hay thành viên của các nhóm vũ trang, mà không biết ai sở hữu các thiết bị mục tiêu, vị trí của chúng và môi trường xung quanh chúng tại thời điểm xảy ra vụ tấn công, là vi phạm luật nhân quyền quốc tế và, trong phạm vi áp dụng, là luật nhân đạo quốc tế”, Volker Türk, Cao ủy Liên Hợp Quốc về nhân quyền, cho biết trong một tuyên bố.
“Luật nhân đạo quốc tế thông thường cấm sử dụng bẫy mìn - những vật mà dân thường có khả năng bị thu hút hoặc liên quan đến việc sử dụng hàng ngày của dân thường - chính xác là để tránh gây nguy hiểm nghiêm trọng cho dân thường và tạo ra những cảnh tượng tàn khốc vẫn đang diễn ra trên khắp Lebanon hôm nay”, Lama Fakih, giám đốc Trung Đông và Bắc Phi của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết. “Việc sử dụng một thiết bị nổ mà vị trí chính xác không thể biết được một cách đáng tin cậy sẽ là hành động bất hợp pháp, sử dụng phương tiện tấn công không thể nhắm vào mục tiêu quân sự cụ thể và do đó sẽ tấn công các mục tiêu quân sự và dân thường mà không có sự phân biệt”.
“Cần phải tiến hành ngay một cuộc điều tra nhanh chóng và công bằng về các cuộc tấn công này”, Fakih cho biết.
 |
| Di ảnh của nạn nhân 9 tuổi, Fatima Abdullah, tại lễ tang hôm 18/9. Cô bé nằm trong số 12 người thiệt mạng trong vụ nổ máy nhắn tin ở Lebanon. Ảnh: New York Times. |
Các đợt tấn công mới đánh dấu ngày thứ hai hỗn loạn ở Lebanon và đặc biệt là tại thành trì của Hezbollah ở Beirut, nơi một trong những máy bộ đàm phát nổ tại đám tang của ba thành viên Hezbollah và một đứa trẻ đã thiệt mạng do máy nhắn tin phát nổ vào ngày hôm trước.
Bộ Y tế Lebanon xác nhận hai mươi người đã thiệt mạng và ít nhất 450 người bị thương do loạt vụ nổ mới. Bộ này cho biết thêm rằng những người ứng cứu đầu tiên đã gần hoàn tất việc chuyển người đến bệnh viện.
Theo Cơ quan Thông tấn Quốc gia, một số hệ thống năng lượng Mặt Trời đã phát nổ tại nhà của người dân trên khắp Lebanon, khiến ít nhất một bé gái ở thị trấn al-Zahrani, miền Nam Lebanon bị thương. Hình ảnh các tấm pin Mặt Trời, máy đọc dấu vân tay và các thiết bị khác phát nổ được lan truyền trên mạng xã hội, mặc dù không rõ liệu chúng tự phát nổ hay ở gần bộ đàm phát nổ.
Hezbollah và chính phủ Lebanon cáo buộc Israel về vụ tấn công hôm 17/9.
 |
| Lãnh đạo Hezbollah Hassan Nasrallah đang phát biểu trên truyền hình trước những người ủng hộ. Ảnh: New York Times. |
Các bức ảnh cho thấy thiết bị liên lạc bị hỏng và cháy sém giữa cảnh đổ nát. Guardian đưa tin nhiều bức ảnh lan truyền về một chiếc radio hai chiều Icom IC-V82 dường như đã phát nổ.
Trong một video, có thể thấy một thành viên của Hezbollah ở vùng ngoại ô phía nam Beirut đang tham gia lễ tang của những chiến binh thiệt mạng hôm 17/9 khi một vụ nổ xảy ra ngay trên cơ thể anh ta, hất anh ta ngã xuống đất và khiến đám đông xung quanh bỏ chạy.
Trong khi các nhân viên y tế gấp rút sơ tán những người bị thương khỏi các khu vực bị ảnh hưởng, một nhóm người đã tấn công đội tuần tra gìn giữ hòa bình của Liên Hợp quốc đang đi qua thành phố Tyre ở miền Nam Lebanon. Một đoạn video cho thấy những người đàn ông ném đá vào hai xe bọc thép chở quân của Lực lượng lâm thời Liên Hợp Quốc tại Lebanon (Unifil) ở bên lề một trong những con đường chính trong thành phố.
"Tình hình đang được kiểm soát. Lực lượng vũ trang Lebanon đã can thiệp nhưng đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền tự do di chuyển của chúng tôi", người phát ngôn của Unifil Andrea Teneti nói với tờ Guardian, đồng thời cho biết không có thương vong nào trong vụ việc, nhưng đã có thiệt hại về vật chất.
Israel chưa nhận trách nhiệm về bất kỳ vụ tấn công nào, nhưng các thông tin trên truyền thông cho thấy họ đã đặt chất nổ vào hàng nghìn máy nhắn tin do Hezbollah mua.
Bộ Quốc phòng Israel cũng đã di chuyển Sư đoàn 98, lực lượng cho đến gần đây vẫn chiến đấu ở Dải Gaza, đến khu vực phía bắc Israel, sau quyết định của nội các chuyển hầu hết năng lực của quân đội đến khu vực này.
Sư đoàn 98 sẽ tham gia cùng Sư đoàn 36, lực lượng đã được triển khai ở miền Bắc Israel trong nhiều tháng. Ngoài ra, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã quyết định triển khai một số lượng hạn chế lực lượng dự bị ở phía bắc, bao gồm lực lượng phòng không, Bộ Tư lệnh Mặt trận Nội địa và Quân đoàn Y tế.
Vấn đề Trung Đông
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Châu Phi - Trung Đông: Những vấn đề chính trị và kinh tế nổi bật". Cuốn sách giới thiệu cuộc cải cách thể chế chính trị và kinh tế ở châu Phi và Trung Đông từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Cuốn sách bao trùm nhiều vấn đề về sắc tộc, khả năng giải quyết mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo, chính sách của các nước lớn, dầu mỏ, khí đốt ở hai khu vực này,...
