Đô đốc Mike Gilday, quan chức phụ trách hoạt động trong Hải quân Mỹ, nói đại tá Brett Crozier, hạm trưởng của tàu sân bay, và Chuẩn đô đốc Stuart Baker, chỉ huy nhóm tác chiến tàu sân bay USS Theodore Roosevelt, mắc lỗi trong nhận định khiến tàu sân bay phải về cảng ở Guam trong 10 tuần.
Đánh giá này là sự đổi ý đầy bất ngờ vì ông Gilday trước đó đã đề nghị ông Crozier được phục chức chỉ huy, cách đây hai tháng.
 |
| Brett Crozier, cựu chỉ huy tàu sân bay USS Theodore Roosevelt. Ảnh: AP. |
Dịch Covid-19 lây lan trên tàu dẫn đến chuỗi sự việc gây chấn động. Đầu tiên là ông Crozier gửi email đến các chỉ huy cấp trên khẩn cầu nhanh chóng cách ly thủy thủ, nhưng email của ông bị lộ cho báo chí.
Do vậy, ông Crozier bị sa thải, gây phản ứng giận dữ trong các thủy thủ và dư luận. Sau đó, bản thân quyền bộ trưởng Hải quân đã sa thải ông Crozier cũng phải từ chức.
Tiếp đến là cuộc điều tra rộng hơn về lãnh đạo đội tàu và cách họ xử lý dịch bệnh.
Đây cũng là cuộc khủng hoảng lớn nhất về lãnh đạo quân đội Mỹ trong những năm qua. Hơn 1.000 thuyền viên sau cùng đã nhiễm bệnh, một người thiệt mạng. Tất cả 4.800 thuyền viên phải về cảng ở Guam cách ly, khiến tàu chiến cốt lõi trong chiến lược của Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương bị vô hiệu hóa trong nhiều tuần, theo AP.
Tại cuộc họp báo ở Lầu Năm Góc, ông Gilday nói ông Crozier và ông Baker “đã không xử lý được trực diện vấn đề và thể hiện sự lãnh đạo”, khi virus lây lan trên tàu, và cách xử lý của họ “yếu kém trầm trọng so với những gì mà chúng ta kỳ vọng” ở những chỉ huy.
“Họ không làm đủ và kịp thời”, ông nói.
Ông Gilday cho biết điều tra của Hải quân Mỹ kết luận virus có khả năng lây cho tàu trong thời gian vào tháng 3, theo AP. Các điều tra viên không thể xác định ai là người đầu tiên bị nhiễm bệnh.
Lời kể của ông Crozier và ông Baker, được trích trong báo cáo điều tra, cho thấy sự hỗn loạn, bất đồng và trao đổi kém giữa các chỉ huy, và với Lầu Năm Góc. Một bất đồng chính là ông Crozier muốn có điều kiện cách ly tốt cho thủy thủ, bao gồm mỗi người một phòng riêng cho phù hợp với hướng dẫn của cơ quan dịch tễ Mỹ. Nhưng các chỉ huy khác muốn cách ly 150-200 người cùng nhau trong các khu cách ly lớn.
Ông Gilday nói các chỉ huy đã chậm trễ trong việc chuyển thuyền viên khỏi tàu sân bay và cũng đã cho các thủy thủ rời một khu cách ly quá sớm.
Dựa vào kết quả điều tra, ông Crozier và ông Baker sẽ có thể ở lại Hải quân Mỹ và chuyển qua các công việc khác cùng cấp bậc. Nhưng đánh giá về lỗi lầm như vậy nhiều khả năng sẽ chấm dứt sự nghiệp của họ. Ông Gilday nói ông Crozier sẽ không đủ điều kiện làm chỉ huy nữa.
Hạ nghị sĩ Adam Smith, đảng Dân chủ bang Washington, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Hạ viện, cho biết sẽ có cuộc điều tra độc lập để hiểu rõ các sai sót.
Ông Gilday cũng kết luận ông Crozier không phải người làm lộ các email.
Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt trở lại hoạt động ngày 4/6, với số thuyền viên giới hạn. Các thủy thủ vẫn tiếp tục được bay trở lại tàu sau khi hồi phục hoặc sau khi hoàn tất cách ly.
Theo AP, việc Covid-19 lây lan trên tàu lại tạo cơ hội cho một số nhà nghiên cứu, khi họ đã có một cộng đồng thủy thủ để xét nghiệm và theo dõi, qua đó biết thêm về khía cạnh khoa học và sự lây lan của virus.
