Ngay từ đầu tháng 6, các chiến dịch kích cầu trong Lễ hội mua sắm trực tuyến 618 của Trung Quốc đã được khởi động khắp nơi. Dù diễn ra chủ yếu vào ngày 18/6, các chương trình giảm giá, khuyến mãi được tung ra trong cả tháng.
Trong khi Lễ hội mua sắm “Ngày độc thân” được Alibaba khởi xướng từ ngày 11/11/2009, thì Lễ hội 618 do một gã khổng lồ thương mại điện tử khác của Trung Quốc là JD.com phát động từ năm 2010 để kỷ niệm ngày thành lập công ty và để tăng doanh số bán hàng cùng giá trị thương hiệu.
Đến nay, các nền tảng thương mại điện tử khác như Taobao và Pinduoduo đã cùng tham gia Lễ hội 618 và đưa sự kiện này trở thành một trong những đợt kích cầu lớn trên toàn Trung Quốc.
Cuộc tẩy chay lớn của giới xuất bản Trung Quốc
Lễ hội 618 được nhiều độc giả chờ đợi hàng năm. Ảnh: Yicai Global. |
Đối với nhiều người yêu sách ở đất nước tỷ dân, sự kiện 618 là một cơ hội hoàn hảo để mua sách. Trong những năm trước, các nền tảng thương mại điện tử như JD.com và Dangdang sẽ đưa ra các ưu đãi hấp dẫn trong sự kiện này, chẳng hạn “Giảm 300 RMB (41 USD) cho mỗi hóa đơn từ 500 RMB (69 USD)” hoặc “giảm 50 RMB (7 USD) cho mỗi đơn hàng từ 100 RMB (13,8 USD)”.
Và ngay từ tháng 5, khoảng một tháng trước sự kiện 618, nhóm yêu sách lớn nhất trên nền tảng mạng xã hội Douban, có tên Buying Like Landsliding, Reading Like Silk Spinning, đã dần náo nhiệt với nhiều hoạt động thảo luận về sách, chương trình giảm giá hay chia sẻ về nội dung các tác phẩm.
Tuy nhiên, năm nay, tâm trạng trong nhóm đã khác. Nhiều thành viên đăng tải rằng trước khi mùa giảm giá 618 bắt đầu, sách của một số nhà xuất bản đã bất ngờ bị gỡ xuống khỏi các nền tảng thương mại điện tử và biến mất khỏi giỏ hàng trực tuyến của họ. Sự việc bất thường này đã dấy lên nhiều đồn đoán giữa những người yêu sách.
Mọi việc dần rõ ràng hơn khi 8 nhà xuất bản ở Bắc Kinh và Hiệp hội Xuất bản và Phân phối Thượng Hải, đơn vị đại diện cho 46 đơn vị xuất bản ở Thượng Hải, đưa ra một tuyên bố chung cho biết họ từ chối tham gia chiến dịch giảm giá 618 năm nay.
Họ nêu ra lý do rằng theo đề xuất của JD.com, các loại sách sẽ được giảm giá mạnh (giảm tới 60-70% hoặc hơn) trong 8 ngày và như vậy thì nhà xuất bản không còn thu được lợi nhuận dù vẫn bán được sách.
Đối với nhiều nhà xuất bản, việc bán sách ở mức 20% giá gốc như vậy không tạo ra giá trị bền vững. Shen Haobo, người sáng lập và Giám đốc điều hành của nhà xuất bản sách Motie Group, chia sẻ trên nền tảng WeChat vào ngày 31/5 rằng Motie đã ngừng vận chuyển hàng đến kho của JD.com để phản đối chương trình bán hàng giá rẻ năm nay.
Đối với độc giả, cũng đã có nhiều tranh luận nổ ra khi nhiều khách hàng than phiền vì giá sách giấy đang tương đối cao. Một số cuốn sách đang có mức giá 50-60 RMB (7-8,3 USD) trong khi sách dành cho trẻ em có giá cao hơn nhiều.
Nhiều độc giả cũng chỉ có đủ khả năng mua sách trong những đợt giảm giá lớn. Họ đặt câu hỏi về lý do giá sách tăng cao trong thời gian gần đây vì trước đó, sách có giá cả phải chăng hơn nhiều.
Blogger sách TaoLangGe cũng đưa ra bình luận rằng đối với độc giả bình thường ở Trung Quốc, việc không còn mua được sách rẻ là tin xấu. Hầu hết người tiêu dùng không nghĩ được tới những vấn đề to lớn như “sự sống còn của ngành xuất bản” và đương nhiên thích những cuốn sách rẻ hơn.
China News đã phỏng vấn nhà xuất bản San Shi và nhận được chia sẻ rằng: Phán đoán của độc giả về giá sách có thể dễ dàng bị ảnh hưởng từ các hoạt động quảng cáo hay giảm giá. Do đó, họ thấy việc mua sách với giá thấp là bình thường.
Và sau đó, các nhà xuất bản bị buộc phải giảm giá bằng cách cắt giảm chi phí để tăng lợi thế cạnh tranh và thu hút người mua. Tuy nhiên, không gian để giảm chi phí về nguyên liệu giấy và in ấn còn hạn chế nên cuối cùng chất lượng và cách trình bày sách sẽ bị giảm đi, bao gồm cả chất lượng bìa, giấy, thiết kế… Về lâu dài, với một vòng phát triển luẩn quẩn như vậy thì việc sản xuất và xuất bản sách chất lượng cao sẽ gặp nhiều bất lợi. Người yêu thích sách chất lượng tốt sẽ thất vọng và phải chật vật tìm kiếm những cuốn sách đáp ứng được nhu cầu.
Thỏa hiệp mang tính tạm thời
Trước tình hình này, JD.com đã tạm thời thoả hiệp. Theo The Paper, JD.com đã dừng chiến lược áp dụng mức chiết khấu rất cao trước đây cho toàn bộ danh mục sách. Các nhà xuất bản hiện có một mức độ tự chủ nhất định, có thể quyết định loại sách và tỷ lệ chiết khấu khi tham gia chương trình giảm giá.
Trong khi hầu hết cuốn sách bị hủy niêm yết trước đây đã được bán trở lại, sự im lặng của JD.com trên các kênh truyền thông xã hội vẫn khiến nhiều người lo ngại về tương lai của ngành xuất bản Trung Quốc trong thời đại doanh thu của họ nằm rất lớn trên các nền tảng thương mại điện tử.
Trong khi đó, người tiêu dùng Trung Quốc cũng đang dần nhận ra giá trị thực sự của sách và thói quen mua sắm không bền vững của họ. Một người dùng chia sẻ: “Tôi đã định mua một số lượng lớn sách trong năm nay, nhưng sau đó tôi nhìn lại giá sách của mình và thấy rằng một số cuốn sách của năm ngoái thậm chí còn chưa được mở ra”.
Một người dùng khác cho hay: “Chỉ là một độc giả bình thường nhưng tôi vẫn cảm thấy rất buồn trước tình trạng hiện nay. Mọi người có lý khi nói rằng giá sách thấp hơn là tốt cho độc giả, nhưng điều tôi thấy là các nhà xuất bản và thị trường sách đang gặp khó khăn.
Nếu tình trạng này tiếp tục thì sẽ không có ai muốn làm việc trong ngành xuất bản. Và đối với những độc giả không thích sách điện tử mà chỉ thích sách giấy thì tình trạng bán hàng hiện tại không phải là một điều tốt chút nào!”.
Đọc được sách hay, hãy gửi review cho ZNews
Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. ZNews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@zingnews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.
Trân trọng.