Theo báo cáo Thái độ thanh toán của người tiêu dùng Việt Nam năm 2022 công bố mới đây, Visa cho biết người dân đang thích nghi nhanh chóng với thanh toán số và dần hạn chế sử dụng tiền mặt khi thực hiện giao dịch. Sau Covid-19, tỷ lệ người Việt sử dụng thanh toán bằng thẻ hoặc ví điện tử tăng trên mọi nhóm độ tuổi so với năm 2021.
90% người dùng đã tiếp cận thanh toán không tiền mặt
Cụ thể, 66% người dùng thanh toán thẻ trực tuyến, 70% thanh toán ví điện tử trực tuyến hoặc trong ứng dụng. Con số này cải thiện đáng kể so với tỷ lệ 32% của năm 2021.
Tương tự, tỷ lệ thanh toán bằng mã QR cũng gia tăng đột biến, nâng từ 35% vào năm 2021 lên 61% trong năm 2022.
Visa ghi nhận 90% người dùng được khảo sát đã thực hiện giao dịch thanh toán không tiền mặt trong năm 2022 trong khi con số này vào năm trước đó chỉ là 77%. Khoảng 77% người tin rằng có thể không dùng tiền mặt trong 3 ngày.
 |
| Giao dịch thanh toán không tiền mặt tăng dần theo thời gian. Ảnh: Payoo. |
Nghiên cứu cho thấy việc nói không với tiền mặt đang là xu hướng chung của người tiêu dùng. Bằng chứng là năm 2022, người dùng mang theo ít tiền mặt hơn và hạn chế sử dụng tiền mặt để thanh toán.
Hai lý do phổ biến nhất khiến người dùng giảm mang tiền mặt là nguy cơ bị mất hoặc bị đánh cắp. Bên cạnh đó, việc ngày càng có nhiều doanh nghiệp tạo điều kiện và áp dụng các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt cũng giúp người dùng tự tin hơn khi không mang tiền mặt ra đường.
Trong 3 tháng đầu năm 2023, tổng giá trị giao dịch thanh toán trên thẻ Visa tại Việt Nam đã tăng 32% so với cùng kỳ năm 2022 và thanh toán trực tuyến cũng tăng trưởng theo đó. Đồng thời, doanh số thanh toán xuyên biên giới cũng tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm trước
Bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa Việt Nam và Lào
Trên thực tế, tỷ lệ lựa chọn các phương thức thanh toán kỹ thuật số cũng ngày càng gia tăng. Khoảng 90% người tiêu dùng đang quan tâm đến hình thức ngân hàng số trong khi chỉ có 30% người trưởng thành sử dụng dịch vụ này. Đây được xem như tiềm năng cũng như dư địa rất lớn cho các tổ chức tín dụng lẫn doanh nghiệp có nhu cầu mở rộng dịch vụ thanh toán kỹ thuật số.
Mặt khác, khái niệm “ngân hàng mở” vẫn còn mới tại Việt Nam ngay cả khi 76% người tiêu dùng đã biết về mô hình này. Các tính năng được người dùng Việt quan tâm nhất đối với “ngân hàng mở” là khả năng so sánh sản phẩm và dịch vụ giữa nhiều ngân hàng, khả năng sắp xếp lịch thanh toán và chuyển khoản.
Xuất hiện xu hướng tiết kiệm
Bước sang năm 2023, người tiêu dùng bắt đầu thay đổi hành vi sinh hoạt thời hậu Covid-19, bao gồm việc chi tiêu tại các điểm bán lẻ và quản lý tài chính.
Nghiên cứu cho thấy người dùng đã sử dụng dịch vụ giao hàng tận nhà nhiều hơn, trong đó thanh toán trước khi giao hàng qua các phương thức trực tuyến là phổ biến nhất.
Nhìn chung, 85% đã sử dụng dịch vụ giao hàng tận nhà lần đầu tiên trong thời kỳ đại dịch. Trong tương lai, họ kỳ vọng 80% giao dịch sẽ được thực hiện trực tuyến và nhận hàng tại nhà. Việc cung cấp các dịch vụ thanh toán trực tuyến và giao hàng tận nhà sẽ là lợi thế để các doanh nghiệp phát triển kinh doanh.
 |
| Người tiêu dùng đang giảm chi tiêu cho một số mặt hàng. Ảnh: Duy Hiệu. |
Những thói quen mua sắm mới cũng được ghi nhận, với 64% người tiêu dùng có xu hướng tích trữ thêm thuốc men và vitamin để duy trì sức khỏe. Tương tự, 64% người tiêu dùng mua sắm trên các nền tảng trực tuyến lớn và doanh nghiệp hộ gia đình. Những thói quen chi tiêu này đã phần nào phản ánh xu hướng phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử và phần lớn người tiêu dùng đón nhận các hành vi mua sắm mới sau giai đoạn dịch bệnh.
Trong khi đó, sự thay đổi thói quen tiết kiệm và chi tiêu đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải đáp ứng các hành vi khác nhau của người tiêu dùng.
Khoảng 80% người được khảo sát cho biết đang tiết kiệm nhiều hơn cho tương lai trong khi 78% muốn lập kế hoạch và theo dõi chi phí hàng tháng chặt chẽ. Điều này cho thấy người dùng ngày càng ý thức hơn về trách nhiệm tài chính, cũng như chú trọng thiết lập ngân sách hàng tháng cho chi tiêu gia đình.
Như vậy, người dùng có khả năng giảm chi tiêu cho một số mặt hàng và các doanh nghiệp cần lường trước sự chuyển dịch này. Mặt khác, doanh nghiệp có thể tập trung vào các lĩnh vực mà người tiêu dùng có kế hoạch gia tăng chi tiêu như hàng tạp hóa, thời trang và quần áo, nghỉ dưỡng tại chỗ (staycation) hoặc du lịch nội địa.
Một ví dụ khác về những thói quen đang thay đổi này là phần lớn người tiêu dùng đã quay lại du lịch kể từ đầu năm 2022, chủ yếu chuyến đi trong nước để thư giãn. Trong tương lai, các doanh nghiệp sẽ cần bắt kịp với những thay đổi liên tục đang và sẽ diễn ra trong hành vi của người tiêu dùng.
Độc giả Zing có thể tìm đọc thêm các cuốn sách hay về kinh tế tại Tủ sách kiến thức kinh tế. Các cuốn sách cung cấp cho độc giả nhiều kiến thức về kinh tế vĩ mô, chứng khoán, bất động sản, lạm phát, các cuộc suy thoái từng xảy ra, kinh nghiệm quản lý chi tiêu...
