 |
Dạo một vòng Facebook Việt, người dùng không khó bắt gặp các mẩu quảng cáo vi phạm chính sách thậm chí là pháp luật. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, Facebook đang đứng trước áp lực về doanh thu và các vấn đề nền tảng.
Facebook kiếm tiền khủng từ cá cược phi pháp tại Việt Nam?
Ngày 21/7, NSND Hoàng Dũng đã phải lên tiếng khi hình ảnh của mình liên tục bị sử dụng bừa bãi, thiếu kiểm duyệt để quảng cáo cho nhiều trang cá cược trên Facebook.
Trả lời Zing, quản lý của NSND Hoàng Dũng cho biết đang chuẩn bị hồ sơ khiếu nại với Facebook và chủ fanpage cá cược.
 |
| Nhiều nghệ sĩ đã lên tiếng khi uy tín cá nhân bị ảnh hưởng từ việc kiểm duyệt nội dung vô tội vạ của Facebook. |
"Một số lỗ hổng trong kiểm duyệt quảng cáo của Facebook đang ảnh hưởng trực tiếp đến hình ảnh và danh dự của nhiều nghệ sĩ", NSND Hoàng Dũng nói với Zing.
Từ cuối tháng 6 đến nay, Zing ghi nhận hàng chục trang Facebook mua quảng cáo cho các website cá cược trái phép tại Việt Nam. Các mẩu quảng cáo này thậm chí còn sử dụng hình ảnh của người nổi tiếng từ Trấn Thành, Khắc Việt, Quang Hải, NSND Hoàng Dũng... trái phép.
Trước đó, quản lý của Trấn Thành cũng cho rằng đây là vấn đề xâm phạm đến hình ảnh của nam diễn viên, sẽ có đơn vị xử lý bản quyền. Ngoài ra, phía Trấn Thành không chia sẻ thêm thông tin về hướng xử lý cụ thể.
Theo nguồn tin riêng của Zing, mỗi trang cá cược tại Việt Nam chi từ 500 triệu - 1 tỷ đồng tiền quảng cáo cho Facebook mỗi ngày. Đây là nguồn thu khó bỏ qua trong giai đoạn khủng hoảng hiện tại của Facebook.
Tháng 7 đen tối của Facebook
Theo Wall Street Journal (WSJ), Disney là cái tên mới nhất trong danh sách các thương hiệu cắt giảm chi tiêu quảng cáo trên các nền tảng của Facebook. Nửa đầu 2020, Disney đã chi 210 triệu USD để quảng cáo trên Facebook cho dịch vụ Disney Plus tại Mỹ.
 |
| Disney ngừng quảng cáo sẽ khiến Facebook mất hàng chục triệu USD trong vài tháng. |
Trong khi đó, thương hiệu này cũng chi 16 triệu USD để quảng cáo nền tảng Hulu trên Instagram chỉ trong hai tháng từ 4-6. Việc Disney rút khỏi danh sách đối tác quảng cáo của Facebook sẽ khiến mạng xã hội này mất hàng chục triệu USD.
Không riêng Disney, hàng trăm doanh nghiệp khác như Ben & Jerry’s, Verizon, Unilever cũng tuyên bố sẽ chấm dứt quảng cáo trên nền tảng Facebook. Pepsi, Coca-Cola cho biết họ sẽ ngưng hợp tác với Facebook ở quy mô toàn cầu.
Làn sóng tẩy chay này có tên "Stop Hate for Profit" kéo dài trong tháng qua được tổ chức bới các tổ chức như Liên đoàn Chống Phỉ báng, Hiệp hội Quốc gia vì Sự tiến bộ của Người da màu... Đến nay, đã có tới hơn 100 công ty tham gia vào phong trào tẩy chay Facebook để yêu cầu mạng xã hội này thay đổi cách xử lý những nội dung sai lệch, kích động thù ghét.
Chiến dịch trên ngay lập tức ảnh hưởng đến Facebook. Theo đó, cổ phiếu mạng xã hội này đã giảm 8,3% và thổi bay 56 tỷ USD vốn hóa thị trường. Điều này kéo theo việc tài sản của CEO Mark Zuckerberg bốc hơi khoảng 7,2 tỷ USD.
Facebook có sống tốt nhờ vào doanh nghiệp vừa và nhỏ?
"Nghe có vẻ Facebook sẽ không ảnh hưởng khi các thương hiệu lớn đóng góp phần quá nhỏ trong doanh thu của mạng xã hội này. Thế nhưng Facebook đang ngấm đòn dần nếu các thương hiệu lớn tiếp tục tẩy chay", Minh Phương, chuyên gia Digital Marketing từ SeaEvent chia sẻ.
Theo thống kê từ WSJ, 100 thương hiệu lớn tạo ra 4,2 tỷ USD, tức 6% doanh thu Facebook, 8 triệu khách hàng còn lại tạo ra 66 tỷ USD, tức 94% còn lại.
8 triệu khách hàng này rải toàn cầu mà đa phần là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp siêu nhỏ, các hộ kinh doanh gia đình, những shop bán hàng online…
Tính trung bình, để nhận về 1% doanh thu, Facebook cần phục vụ 16 doanh nghiệp lớn, hoặc 85.000 doanh nghiệp nhỏ.
 |
| Dù 100 thương hiệu lớn chỉ đóng góp 6% doanh thu nhưng nếu mất đi, Facebook sẽ đối mặt với áp lực kiểm duyệt nội dung lớn. |
Theo ông Phương, việc kiểm duyệt nội dung quảng cáo cho 16 doanh nghiệp lớn sẽ đơn giản hơn bởi nội dung bẩn thường không xuất hiện trên fanpage các thương hiệu này.
Việc mất hơn 100 khách hàng là thương hiệu lớn đồng nghĩa Facebook phải tăng cường lực lượng kiểm duyệt.
"Để bù lại 6% đã mất, Facebook sẽ phải duyệt quảng cáo của hơn 500.000 khách hàng vừa và nhỏ, nhóm thường xuất hiện các nội dung bẩn. Điều này khiến Facebook chịu thêm gánh nặng kiểm duyệt nội dung", ông Phương cho biết.
Ảnh hưởng kép từ dịch Covid-19
Khủng hoảng chưa dừng lại ở đó. Theo thông báo của Facebook, do tác động toàn cầu của dịch bệnh COVID-19, mạng xã hội này đang thiếu hụt đội ngũ kiểm duyệt.
"Chúng tôi đang phối hợp với các đối tác để những nhân viên hợp đồng phụ trách xét duyệt quảng cáo và nội dung tạm nghỉ ở nhà, cho đến khi có thông báo mới", Facebook viết trong thông báo.
 |
| Đội ngũ kiểm duyệt quảng cáo của Facebook đang ở nhà tránh dịch. |
Tuy thiếu người, nhưng Facebook vẫn cam kết "giữ an toàn" cho nền tảng của công ty.
"Trung bình khi 1 thương hiệu lớn tẩy chay, Facebook phải kiếm 5.300 khách hàng nhỏ để bù vào doanh thu quảng cáo", - Minh Phương, chuyên gia Digital Marketing từ SeaEvent
"Chúng tôi luôn cam kết giữ vững an toàn cho nền tảng của mình, đồng thời giảm nguy cơ gián đoạn cho các doanh nghiệp. Theo dự kiến, hoạt động xét duyệt quảng cáo sẽ kéo dài hơn bình thường, nên quá trình phân phối quảng cáo có thể bị trì hoãn. Các kháng nghị cũng có thể giảm hoặc thời gian chờ phản hồi sẽ lâu hơn", Facebook viết.
"Facebook đang phải đánh đổi giữa doanh thu và an toàn nền tảng. Nếu kiểm duyệt kỹ thì thời gian duyệt quảng cáo sẽ kéo dài. Nếu muốn đảm bảo doanh thu thì họ sẽ chấp nhận duyệt ẩu các quảng cáo bẩn", ông Phương chia sẻ.
Chưa rõ Facebook sẽ chọn hướng đi nào nhưng từ sau chiến dịch tẩy chay và áp lực kiểm duyệt, mạng xã hội này đang xuất hiện tràn lan nội dung quảng cáo bẩn.
Facebook mất kiểm soát với quảng cáo lừa đảo người dùng
Cũng trong thời gian Facebook chịu ảnh hưởng kép, nhiều người dùng tại Việt Nam phản ánh việc họ thường xuyên nhìn thấy các quảng cáo rao bán smartphone với giá siêu rẻ nhưng thực chất, những loại máy này đều là hàng nhái.
Chúng được cho tới từ các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada hay các thương hiệu smartphone như Samsung, Xiaomi…
Theo Lazada, những trang này giả mạo thương hiệu của họ. Để tăng tính xác thực, trang Facebook La***a_voucheruudai thường xuyên đăng tải các bài viết của Lazada Việt Nam.
Ngoài trang La***a_voucheruudai, hàng trăm fanpage khác vẫn đang giả mạo các thương hiệu và mua quảng cáo của Facebook để tiếp cận nhiều người dùng hơn.
Trả lời Zing, đại diện Shopee, một trong những thương hiệu bị mạo danh cho biết đối với các trường hợp đối tượng xấu lập website, tài khoản giả Shopee trên mạng xã hội để lừa đảo người tiêu dùng công ty đã và sẽ làm việc trực tiếp với đơn vị vận hành mạng xã hội để khóa, gỡ bỏ các nội dung, tài khoản vi phạm.
 |
| Các thương hiệu cũng không là ngoại lệ với các mẩu quảng cáo bẩn. |
Trong khi đó, đại diện Thế Giới Di Động cho biết Facebook rất chậm trễ trong việc giải quyết các vấn đề giả mạo thương hiệu.
“Trước giờ bên công ty cũng có yêu cầu phía Facebook để giải quyết tình trạng giả mạo thương hiệu. Nhưng phải có lượng report (báo cáo) lớn với trang giả mạo. Bên cạnh đó, việc xác minh của Facebook cũng mất nhiều thời gian xử lý”, ông Đặng Thanh Phong, đại diện truyền thông Thế giới Di động nói với Zing.
Nói với Zing, đại diện Facebook Việt Nam cho biết nền tảng này có công cụ để thương hiệu tự báo cáo nội dung vi phạm. Đồng thời, Facebook đầu tư máy học để nhận diện nội dung giả mạo.
Tuy nhiên, những gì xảy ra cho thấy những cơ chế này không hiệu quả. Đội ngũ kiểm duyệt quảng cáo của Facebook có vấn đề khi không chủ động ngăn chặn từ đầu những quảng cáo gây tổn hại thương hiệu dù vẫn nhận tiền, duyệt chạy chiến dịch quảng cáo.
Sau phản ánh của Zing, nhiều trang Facebook đã bị xóa bỏ. Thế nhưng, chỉ vài ngày sau, hàng loạt trang khác được tạo mới và tiếp tục mua những mẩu quảng cáo lừa đảo bán smartphone giá rẻ với logo, hình ảnh và nội dung mạo danh trắng trợn các thương hiệu. Điều này cho thấy cơ chế "máy học" của Facebook không thật sự giải quyết được vấn đề.
Quảng cáo hàng sách giả, hàng nhái
Trong ngày 21/7, Zing đã ghi nhận hơn 100 trang quảng cáo sách lậu trên Facebook. Những trang này đang mua hàng nghìn mẩu quảng cáo từ Facebook bất chấp nỗ lực báo cáo của các nhà xuất bản.
Cũng trong tháng 7, hàng loạt trang Facebook bán sách lậu ồ ạt mua quảng cáo trên mạng xã hội này. "Tin khẩn. Thanh lý trả mặt bằng gấp, sale sách bạt ngàn. Mua 5 cuốn tặng 1 cuốn", trích một mẩu quảng cáo của trang Facebook có tên Tủ sách ****.
Đây không phải lần đầu trang Facebook này đăng một mẩu quảng cáo như vậy. Với lý do thanh lý trả mặt bằng, fanpage này đã bán sách lậu từ năm 2017 đến nay với sự tiếp tay từ Facebook.
 |
| Nhờ sự tiếp tay của Facebook, sách lậu đang "giết chết" nhiều nhà xuất bản. |
“Chưa bao giờ trên môi trường mạng xã hội, việc phát tán sách giả, sách lậu lại ngang nhiên như hiện nay”, Bà Nguyễn Lê Việt Hà, Phó phòng Kinh doanh, NXB Kim Đồng từng chia sẻ.
Hiện các nhà xuất bản chỉ có hai cách để chống lại những fanpage bán sách lậu trên Facebook. Trong đó, Công ty truyện tranh Comicola chọn cách report (báo cáo) khi phát hiện các bên vi phạm bản quyền.
"Giải pháp này không thể hiệu quả bởi việc tạo ra fanpage và chạy quảng cáo trên Facebook rất đơn giản. Người bị vi phạm bản quyền không thể tự phát hiện đúng và đủ các trường hợp vi phạm được. Facebook là bên nhận tiền để quảng cáo những nội dung trên, họ phải chủ động trong bước xác minh", ông Hùng Thanh, quản lý tại một công ty dịch vụ chạy quảng cáo Facebook ở TP.HCM cho biết.
