Dùng Uber thay taxi là phạm luật

Ông Trần Bảo Ngọc, Vụ trưởng Vụ Vận tải (Bộ GTVT) đã trả lời phỏng vấn Báo Giao thông xung quanh vấn đề này. 

Tiềm ẩn nhiều rủi ro

- Tại TP.HCM và Hà Nội gần đây xuất hiện một loại hình dịch vụ taxi mới thông qua việc cài đặt phần mềm ứng dụng Uber trên smartphone để kinh doanh vận tải hành khách. Ông có thể cho biết rõ hơn về loại hình kinh doanh này? 

- Đây là loại hình dịch vụ taxi mới thông qua việc cài đặt phần mềm ứng dụng Uber trên smartphone để kết nối giữa người cần di chuyển và lái xe taxi. Những xe tham gia sử dụng Uber không có phù hiệu taxi, không logo, đồng hồ tính tiền cước như những xe taxi khác. Hành khách chỉ cần dùng ứng dụng Uber để đăng ký hành trình, hệ thống sẽ tự động kết nối với một chủ xe (có đăng ký tham gia vào ứng dụng Uber). Sau đó, hệ thống sẽ hiển thị thông báo các thông tin về chi phí chuyến đi, thông tin cơ bản về chiếc xe sắp đến đón. Nếu khách hàng đồng ý thực hiện chuyến đi, chi phí sẽ trả qua thẻ thanh toán quốc tế Visa, Mastercard. Loại hình kinh doanh này có giá thấp hơn so với taxi thông thường, trong đó Uber hưởng 20% phí dịch vụ, chủ xe hưởng 80%.

Tài xế xe Uber Võ Thành Tâm bị phạt vi phạm hành chính khi đang chuẩn bị đón khách.

Nếu thực hiện dịch vụ như vậy, sẽ tiềm ẩn rủi ro, không chỉ làm thiệt hại cho Nhà nước, các doanh nghiệp đăng ký kinh doanh đầy đủ theo qui định của pháp luật mà còn đối với chính lái xe.

- Ông vừa nói tới việc tiềm ẩn các rủi ro của loại hình kinh doanh này. Theo ông những rủi ro đó là gì?

- Thực tế mối quan hệ giữa người lái xe và người điều hành Uber là thông qua mạng. Họ có thể không biết nhau và không chịu trách nhiệm về hành động của nhau. Thử đặt giả thiết khi lái xe vô tình vận chuyển hành khách có mang theo hàng quốc cấm (ma túy, hàng lậu) trên xe, nếu lực lượng chức năng phát hiện, bản thân người lái xe mặc dù vô tình nhưng vẫn phải chịu trách nhiệm về việc vận chuyển hàng quốc cấm đó, vì anh ta không có bằng chứng chứng minh sự vô tội của mình. 

Mặt khác, ở đây rõ ràng là có sự bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp đăng ký với cơ quan quản lý Nhà nước so với loại dịch vụ không nằm trong phạm vi quản lý (Uber). Các đơn vị kinh doanh vận tải taxi có nghĩa vụ đóng thuế và chấp hành các quy định về điều kiện kinh doanh vận tải như phải có người điều hành vận tải. Bên cạnh đó, phải có bộ máy và phương án kinh doanh, đảm bảo duy trì hoạt động của phương tiện và trung tâm điều hành taxi, bộ phận ATGT. Đồng thời, phải thực hiện các chế độ đối với người lao động và lái xe (khám sức khỏe định kỳ, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội…). Đặc biệt, họ cũng phải có trách nhiệm về cạnh tranh bình đẳng và lành mạnh trong khi dịch vụ Uber lại không đăng ký và tuân thủ các quy định trên. 

Tài xế Trần Thanh Tấu (TP HCM) bị xử phạt vì sử dụng Uber kinh doanh taxi trái phép.

Giá rẻ vì trốn thuế

- Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến cho rằng, dịch vụ Uber không chỉ thuận tiện cho người sử dụng mà còn có giá rẻ hơn taxi nên cần khuyến khích để tạo sự cạnh tranh? 

- Về bản chất, loại hình Uber có giá rẻ là vì nó đang trốn thuế, không phải đáp ứng các điều kiện khắt khe về quản lý vận tải, đầu tư vào nhiều bộ máy quản lý về ATGT, tập huấn giáo viên. Như tôi đã nói, ở đây rõ ràng là có sự bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp đăng ký với cơ quan quản lý Nhà nước với loại dịch vụ không nằm trong phạm vi quản lý. Vì thế không thể so sánh giữa hai loại hình này. 

- Vậy theo ông, cơ quan quản lý Nhà nước cần phải có những qui định như thế nào đối với loại hình kinh doanh này?

- Việc kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi là kinh doanh có điều kiện, nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp vận tải, hành khách, lái xe và các nghĩa vụ đối với Nhà nước. Trong khi đó, loại hình kinh doanh bằng phần mềm Uber chưa được quy định tại Nghị định 91, 93 và sắp tới là Nghị định 86, do vậy việc kinh doanh theo loại hình này tiềm ẩn nguy cơ rủi ro như đã nêu trên. Bên cạnh đó, loại hình này sẽ gây khó khăn cho các lực lượng tuần tra, kiểm soát, thanh tra, kiểm tra và không đảm bảo an toàn cho hành khách và công tác quản lý Nhà nước, gây thất thoát nguồn thu từ thuế.

- Với những hạn chế nêu trên của loại hình này, Bộ GTVT đã có biện pháp quản lý như thế nào, thưa ông?

- Qua các kênh thông tin và kiến nghị của Hiệp hội Taxi TP.HCM, Phó Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo UBND TP.HCM chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xem xét, giải quyết về tính pháp lý, tính cạnh tranh và nghĩa vụ thuế của hoạt động phần mềm ứng dụng Uber tại Việt Nam.  

Với vai trò là cơ quan quản lý chuyên ngành, Bộ GTVT đã có các văn bản gửi các Bộ Công an, Tài chính, Thông tin và Truyền thông, đề nghị phối hợp xử lý nội dung nêu trên. 

Theo đó, Bộ GTVT đã đề nghị Bộ Công an tăng cường kiểm tra, phát hiện và xử lý đối với lái xe chở người có thu tiền nhưng không thực hiện các quy định về điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô, cũng như các quy định khác của pháp luật Việt Nam, đồng thời có biện pháp ngăn chặn việc vi phạm pháp luật (nếu có) của tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ phần mềm Uber để kinh doanh.

Bộ GTVT cũng đề nghị Bộ Tài chính kiểm tra nội dung liên quan đến việc thực hiện quy định về thuế và việc thanh toán tiền của người đi xe với tổ chức, cá nhân sử dụng phần mềm Uber và đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông kiểm tra tính hợp pháp của hoạt động phần mềm Uber tại Việt Nam.

Cảm ơn ông!