 |
Máy bay trực thăng tấn công của Nga đã được phát hiện trong vòng vài dặm quanh biên giới của Ukraine vào ngày 13/2.
Hàng chục nhà ngoại giao phương Tây ở Kiev cũng đang gói ghém hành lý ngay trong đêm, giữa lúc các hãng hàng không hủy chuyến bay và một số lượng lớn máy bay tư nhân rời thủ đô.
Tổng thống Volodymyr Zelensky, người từng là diễn viên hài, được bầu cách đây ba năm với thông điệp lạc quan về mối quan hệ Ukraine - Nga. Giờ đây, điều này dường như chỉ còn là một ký ức xa vời khi cơ hội Nga rút bớt lực lượng ở biên giới bị “thu hẹp” vào cuối tuần qua.
Cuộc khủng hoảng an ninh, được cho là căng thẳng nhất của châu Âu kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, dường như sắp lên đến đỉnh điểm, với việc Washington cảnh báo Nga có thể phát động tấn công Ukraine bất cứ lúc nào.
Tuy nhiên, vị tổng thống 44 tuổi của Ukraine vẫn đang bám sát chiến lược mà ông đã theo đuổi trong nhiều tháng. Người ta nhận thấy ở bất cứ lần xuất hiện nào, ông cũng kêu gọi người dân và các nước tránh hoảng sợ, cũng như không nên phản ứng thái quá, theo New York Times.
 |
| Tổng thống Volodymyr Zelensky kêu gọi người dân và các nước tránh hoảng sợ và phản ứng thái quá. Ảnh: Reuters. |
Giữ vững sự bình tĩnh
Trong những ngày gần đây, “khoảng cách” giữa Ukraine và các đồng minh đã hiện rõ khi ông Biden cùng nhiều nhà lãnh đạo phương Tây liên tục cảnh báo mối đe dọa nghiêm trọng về một cuộc tấn công của Nga - trái ngược với phản ứng bình tĩnh của Tổng thống Zelensky.
Ông Zelensky vẫn tham gia vào hoạt động ngoại giao ngay cả khi không có con đường rõ ràng nào để giải quyết vấn đề, đồng thời chỉ thị quân đội ra hiệu rằng Ukraine “hoàn toàn sẵn sàng chiến đấu”.
Cuối tuần qua, những tín hiệu báo động ngày càng rõ ràng khi một số đồng minh của ông Zelensky đồng loạt cắt giảm hoặc sơ tán các đại sứ quán ở Kiev.
Mỹ đã tuyên bố rút bớt người tại đại sứ quán ngoại trừ một “đội ngũ cốt cán” gồm các quan chức ngoại giao cấp cao. Canada cũng rút các nhà ngoại giao tới thành phố Lviv ở phía tây Ukraine.
Tuy nhiên, một lần nữa, Tổng thống Zelensky đã chỉ trích việc sơ tán các nhà ngoại giao là hành động đáng báo động. Ông vẫn thách thức, hạ thấp mối đe dọa đối với đất nước của mình, bất chấp một số động thái quân sự đáng ngại nhất ở châu Âu trong nhiều thập kỷ.
Nói với các phóng viên hôm 12/2 tại miền Nam Ukraine, nơi ông quan sát một cuộc diễn tập huấn luyện của cảnh sát, ông Zelensky chia sẻ: “Người bạn tốt nhất của đối thủ chính là sự hoảng loạn ở đất nước chúng ta".
Theo New York Times, ngay cả việc ông lựa chọn địa điểm đưa ra tuyên bố cũng rất quan trọng. Thay vì tham gia cuộc tập trận quân sự cũng diễn ra ở Ukraine vào cuối tuần qua, Tổng thống Zelensky đã đến cuộc tập huấn của cảnh sát chống bạo loạn để ngăn chặn tình trạng bất ổn nội bộ, chứ không phải là một cuộc tấn công của nước ngoài.
Thậm chí, trong cuộc điện đàm hôm 13/2 với Tổng thống Mỹ Joe Biden, ông Zelensky đã mời nhà lãnh đạo Nhà Trắng tới thăm, tin rằng sự hiện diện của “ông ấy tại Kiev có thể góp phần giảm leo thang”.
"Tôi tin rằng chuyến thăm của ông Biden tới Kiev trong những ngày tới sẽ là một tín hiệu mạnh mẽ và giúp ổn định tình hình", ông Zelensky nói, đồng thời nhấn mạnh thủ đô của Ukraine “an toàn và được bảo vệ đáng tin cậy”.
 |
| Đại sứ quán Mỹ ở thủ đô Kiev, Ukraine. Ảnh: New York Times. |
Cùng ngày, khi một số hãng hàng không dừng bay vào không phận nước này do lo ngại một cuộc xung đột tiềm tàng, Bộ Cơ sở hạ tầng Ukraine đã phải tuyên bố chính phủ không đóng cửa không phận và gợi ý rằng họ có thể can thiệp để bảo vệ các chuyến bay.
Cơ quan này không đề cập đến nguy cơ chiến tranh mà đổ lỗi một cách mơ hồ rằng sự gián đoạn chuyến bay là do “biến động của thị trường bảo hiểm”.
Cũng trong cuối tuần qua, quân đội Mỹ cho biết họ đã rút khoảng 150 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đang hỗ trợ quân đội Ukraine. Tuy nhiên, ông Zelensky ra hiệu đó không phải là vấn đề nghiêm trọng.
"Với tư cách là một quốc gia, chúng ta phải tin tưởng vào chính mình, vào quân đội của chúng ta, vào công dân của chúng ta", ông cho biết.
Một số người ủng hộ nói rằng tổng thống Ukraine không có lựa chọn nào khác ngoài việc giữ bình tĩnh trong bất cứ hoàn cảnh nào, vì sợ rằng người dân sẽ đổ xô vào các ngân hàng rút tiền hay chen chúc, tranh giành tại những cửa hàng tạp hóa.
Dù vậy, bất chấp lời kêu gọi bình tĩnh của tổng thống, hôm 13/2, Ukrainska Pravda đã theo dõi các chuyến bay và báo cáo số lượng máy bay tư nhân cùng máy bay thuê rời Kiev hàng ngày đạt mức kỷ lục trong suốt 6 năm qua, cho thấy giới tinh hoa của nước này dường như đã rời nước.
Mất niềm tin
Theo New York Times, chính sách lạc quan, trái ngược với phương Tây, của ông Zelensky có nguồn gốc sâu xa. Nó dường như bắt đầu với sự mất lòng tin vào phía Mỹ.
Ngay từ khi còn là một thiếu niên, lớn lên trong một gia đình Do Thái nói tiếng Nga ở một thành phố công nghiệp miền Trung Ukraine, ông Zelensky đã tham gia các cuộc thi hài kịch. Sau đó, ông thành lập studio của riêng mình, Kvartal 95, với các chương trình và bộ phim nổi tiếng trên khắp các nước Đông Âu.
Giống như nhà lãnh đạo hư cấu mà ông đã mô tả trong chương trình, ông Zelensky đã vận động tranh cử với viễn cảnh tươi sáng là lật sang một trang mới cho Ukraine và đàm phán giải pháp hòa bình với Nga.
 |
| Một binh sĩ Ukraine tại tiền tuyến ở miền Nam Ukraine. Ảnh: New York Times. |
Ông Zelensky đã hy vọng vào sự hỗ trợ ngoại giao từ phía Mỹ trong các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt cuộc chiến với phe ly khai mà Nga ủng hộ ở miền đông Ukraine, vốn đã kéo dài 8 năm.
Nhưng chiến lược đó trật hướng trong sự kiện dẫn đến cuộc luận tội đối với cựu Tổng thống Donald Trump.
Thay vì đàm phán về vấn đề chiến tranh và hòa bình, ông Trump hỏi nhà lãnh đạo Ukraine rằng liệu “ông có thể làm giúp chúng tôi một việc”, cho phép các quan chức Ukraine phối hợp với Bộ trưởng Tư pháp Mỹ điều tra Crowdstrike - công ty được thuê để điều tra vụ tấn công mạng của Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.
Đảng dân chủ sau đó cáo buộc Tổng thống Trump đã ra lệnh đóng băng khoản viện trợ quân sự 400 triệu USD cho Ukraine thời điểm trước khi diễn ra cuộc điện đàm để gây sức ép buộc Tổng thống Zelensky phải hợp tác.
Và kết quả là giờ đây, ông Zelensky và các quan chức hàng đầu của ông không tin tưởng vào bất kỳ điều gì ngoài những thỏa thuận trực tiếp với Nhà Trắng. Một số thậm chí có thái độ coi thường thiết lập chính sách đối ngoại của Mỹ, như đã thấy khi ông Zelensky chỉ trích việc Washington yêu cầu các nhà ngoại giao rời khỏi Ukraine.
Động thái này được cho là khiến ông Zelensky rất thất vọng. Tổng thống Ukraine bắt đầu thúc đẩy phương án trở thành thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Các cựu cố vấn của ông Zelensky nói rằng nhà lãnh đạo Ukraine không hề ảo tưởng về việc sẽ được gia nhập NATO, nhưng muốn phơi bày những gì mà ông coi là sự thiếu chân thành của phương Tây khi tỏ ra mạnh mẽ bằng cách ra lệnh và yêu cầu thay vì mong muốn hợp tác.
