 |
Thời gian qua, cùng với việc chuẩn bị đầu tư 12 đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021-2025, Bộ GTVT đang phải đôn đốc các đơn vị đẩy nhanh tiến độ hoàn thành 11 đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017-2020.
Sau 4 năm triển khai thi công, trong số 11 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017-2020 mới chỉ có đoạn Cao Bồ - Mai Sơn được hoàn thành. Bốn dự án chậm tiến độ do mưa lũ, dịch bệnh, thiếu các mỏ vật liệu phục vụ thi công, chậm ký hợp đồng tín dụng...
Dự án cao tốc tồn đọng
Tháng 11/2017, Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư 11 dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017-2020. Với nhu cầu vốn cho 11 dự án là 118.716 tỷ đồng, Quốc hội chỉ bố trí ngân sách 55.000 tỷ đồng. Số tiền còn lại phải huy động từ phương thức đối tác công tư PPP.
 |
| Đoạn Cao Bồ - Mai Sơn nối Nam Định và Ninh Bình là dự án thành phần đầu tiên về đích trong số 11 dự án cao tốc Bắc - Nam. Ảnh: Hoàng Hà. |
Theo yêu cầu của Quốc hội khi đó, 11 dự án thành phần được triển khai từ năm 2017 và phải cơ bản hoàn thành vào năm 2021.
Tuy nhiên trên thực tế, đến tận tháng 9/2019, dự án đầu tiên trong số 11 dự án thành phần là đoạn Cam Lộ - La Sơn mới được khởi công. Quá trình xúc tiến đầu tư 8 dự án theo phương thức PPP thất bại. Bộ GTVT tốn nhiều thời gian chuyển 5 dự án sang phương thức đầu tư công.
Kết quả, không có dự án nào trong số 11 dự án thành phần đạt được thời hạn hoàn thành vào năm 2021 như yêu cầu ban đầu của Quốc hội. Đoạn Cao Bồ - Mai Sơn khánh thành ngày 4/2/2022 là dự án đầu tiên (và duy nhất tính đến nay) được thực hiện xong.
Bước sang năm 2022, khi Quốc hội giao nhiệm vụ đầu tư thêm 12 dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021-2025, 10 dự án cao tốc Bắc - Nam của nhiệm kỳ cũ vẫn đang tồn đọng hàng loạt vấn đề như thiếu mỏ vật liệu thi công, chậm tiến độ vì thiên tai, dịch bệnh, chậm ký hợp đồng tín dụng...
Trong số 10 dự án này, Bộ GTVT thống kê 4 dự án có thể về đích trong năm 2022 và 6 dự án phải lùi hạn hoàn thành sang năm 2023 và 2024.
Thiên tai, dịch bệnh và thiếu nguyên vật liệu
Theo báo cáo của Bộ GTVT, 4/10 dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017-2020 đang rơi vào tình trạng chậm tiến độ vì nhiều nguyên nhân như thiên tai, dịch bệnh, chậm huy động máy móc, chậm bố trí vốn tín dụng, thiếu nguyên vật liệu...
Cụ thể, dự án thành phần Diễn Châu - Bãi Vọt (dài 49,3 km, nối Nghệ An - Hà Tĩnh) được đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP, khởi công ngày 22/5/2021, hạn hoàn thành tháng 5/2024. Dự án đang chậm so với kế hoạch hơn 7% giá trị hợp đồng.
Nguyên nhân chậm tiến độ là nhà đầu tư dự án - công ty Hòa Hiệp - chậm ký được hợp đồng tín dụng. Dự án cũng chậm lựa chọn nhà thầu và chưa quyết liệt huy động thiết bị, xe máy, nhân lực triển khai thi công.
 |
| Bộ GTVT cho rằng các dự án cao tốc Bắc - Nam chậm tiến độ do thiếu nguyên vật liệu và chịu ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh. Ảnh: Phạm Ngôn. |
Hai đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây được khởi công tháng 9/2020, hạn hoàn thành tháng 12 năm nay. Hiện, tiến độ thực hiện 2 dự án chậm từ 3 đến 3,5 tháng so với kế hoạch ban đầu.
Bộ GTVT đánh giá việc chậm tiến độ 2 dự án trên do khó khăn về nguồn vật liệu đất đắp nền đường. Hiện, đoạn Phan Thiết - Dầu Giây đã tháo gỡ xong vướng mắc về vật liệu đất đắp nền đường; đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết dự kiến đến hết tháng 3 tháo gỡ xong.
Đáng chú ý, đoạn Cam Lộ - La Sơn (dài 98,3 km, nối Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế) được khởi công ngày 16/9/2019 - sớm nhất trong số 11 dự án thành phần - nhưng phải lùi tiến độ từ 4 đến 8 tháng, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2022.
Việc chậm tiến độ theo Bộ GTVT là do dịch Covid-19, chậm giải phóng mặt bằng các đoạn xử lý nền đất yếu. Ngoài ra, mưa lũ lịch sử năm 2020 khiến dự án Cam Lộ - La Sơn dừng thi công 4 tháng và thời tiết từ tháng 9/2021 đến tháng 2/2022 mưa liên tục.
Theo thống kê của Bộ GTVT, 6 dự án thành phần đang thiếu hụt tổng cộng 12,59 triệu m3 đất đắp. Các địa phương đang tích cực tháo gỡ, dự kiến cơ bản đáp ứng nguồn vật liệu đắp nền đường trong tháng 3.
Phấn đấu rút ngắn tiến độ ít nhất 3 tháng
Tại các buổi kiểm tra hiện trường ngày 4-6/2, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ GTVT rà soát thời gian triển khai toàn bộ dự án cao tốc giai đoạn 2017-2020. Mỗi dự án phải phấn đấu rút ngắn tiến độ ít nhất 3 tháng.
Sau khi cho PMU rà soát, Bộ GTVT xác định đối với dự án có hạn hoàn thành trong năm 2023 và năm 2024, việc phấn đấu rút ngắn tiến độ ít nhất 3 tháng là có thể thực hiện được. Đơn vị sẽ tăng ca, tăng kíp thi công, kết hợp điều chỉnh giải pháp thiết kế xử lý nền đất yếu để đẩy nhanh tiến độ.
 |
| Nhà thầu đang tích cực thi công dự án Phan Thiết - Dầu Giây để bù tiến độ. Ảnh: Phạm Ngôn. |
Với dự án có yêu cầu tiến độ hoàn thành trong năm 2022 (Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Cam Lộ - La Sơn, Phan Thiết - Dầu Giây), Bộ GTVT cho rằng việc rút ngắn tiến độ ít nhất 3 tháng rất khó khăn do thời gian thực hiện dự án không còn nhiều, vị trí xử lý nền đất yếu đều đã thi công theo giải pháp thiết kế được duyệt.
Sau chuyến thị sát của Thủ tướng Phạm Minh Chính, chiều 18/2, Phó thủ tướng Lê Văn Thành tiếp tục triệu tập cuộc họp để đôn đốc tiến độ dự án cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017-2020.
Ông Thành đề nghị địa phương, nhà thầu, đơn vị thi công quyết liệt hơn nữa. “Nếu không có đổi mới, tăng cường thiết bị, bộ máy, không tháo gỡ kịp thời vướng mắc về vật liệu xây dựng thì đến cuối năm, việc hoàn thành mục tiêu rất khó khăn”, Phó thủ tướng lưu ý.
Phó thủ tướng khẳng định Chính phủ, Thủ tướng sẽ thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và xử lý nghiêm nếu vi phạm tiến độ. Ban quản lý xây dựng, nhà thầu xây dựng, đơn vị tư vấn, giám sát phải huy động tối đa phương tiện, nhân lực, chạy đua với thời gian, kiểm soát tiến độ chặt chẽ, đảm bảo chất lượng.
