Khi cơ thể cảm thấy mệt mỏi kéo dài, bạn cần tới gặp bác sĩ. Ảnh minh họa: P.D.

Chắc khó mà mê nổi một người suốt ngày thở dài thườn thượt, vì cảm xúc tiêu cực rất dễ lây lan, không ai muốn bị ảnh hưởng bởi nguồn nǎng lượng đó mỗi ngày. Vậy tại sao chúng ta thở dài? Thở dài thực ra là hiện tượng tự nhiên khi chúng ta gặp chuyện gì đó gây xúc động, thổn thức hay những việc lực bất tòng tâm.

Kết quả nghiên cứu sinh lý học hô hấp cho thấy: Khi thở dài, cơ hoành [1] nâng lên giúp phổi đào thải hết các trọc khí (nǎng lượng xấu) trong cơ thể, đồng thời làm tǎng dung tích phổi, tǎng lượng oxy trong máu và tốc độ tuần hoàn máu, từ đó giúp cơ thể thoải mái, thư giãn, giải tỏa cảm giác khó chịu, buồn bã, cǎng thẳng, lo lắng và áp lực.

Vì vậy, thở dài thực ra là cơ chế tự bảo vệ của cơ thể con người, giúp điều chỉnh trạng thái của não và hệ thống thần kinh, khiến ta nhanh chóng thoát khỏi trạng thái tiêu cực.

Đôi khi thở dài rất có lợi cho cơ thể. Tuy nhiên, nếu ngày nào cũng thở dài than vãn thì lại là bệnh, phải tìm cách chữa trị. Đông y gọi đó là “thiện thái tức”, người bệnh sẽ mất cân bằng về khí trong cơ thể.

Theo Tố vấn [2], thường xuyên có cảm xúc buồn phiền, hơn nữa cảm xúc này quá mạnh hoặc kéo dài quá lâu sẽ làm cơ thể bị rối loạn hệ thống khí, thượng tiêu [3] ngưng trệ, từ đó dẫn tới tình trạng can khí uất kết, hụt khí trong phổi…

Trong những nǎm qua, tôi đã tiếp xúc với nhiều bệnh nhân nữ, lắng nghe họ tâm sự để hiểu thêm về hoàn cảnh sống của họ, nhờ vậy biết được vì sao nhiều phụ nữ mắc chứng can uất và hay thở dài.

Nhưng dù hiểu, chúng ta cũng có thể thấy rằng đây không phải trạng thái tốt mà là bệnh, cần thay đổi. Tôi từng gặp một bệnh nhân hơn nǎm mươi tuổi, hay thở dài từ khi còn trẻ, người nhà dù thấy khó chịu nhưng rồi cũng thành quen.

Tuy nhiên, sau này khi con trai cô bàn chuyện cưới xin, nhà gái lại phản đối chính vì thói quen thở dài này. Dân gian có câu: “Một câu than thở, nghèo khó ba nǎm”.

Nhà gái thấy rất phản cảm với việc mẹ chàng trai thở dài thườn thượt suốt cả ngày, cảm thấy nó sẽ mang lại vận xui cho con gái mình trong tương lai, lại sợ mai sau mẹ chồng nàng dâu khó chung sống, vì thế họ kiên quyết phản đối.

Chuyện này cũng khiến con trai cô bị đả kích nặng nề, cãi nhau với cô ấy một trận. Lúc đó, cô mới bắt đầu chú ý tới thói quen xấu này và đi khám bác sĩ.

Tôi nói với cô ấy rằng việc thường xuyên thở dài thực ra không hoàn toàn do thói quen, nguyên nhân chủ yếu là vì các vấn đề tồn tại trong cơ thể, ví dự như can khí ứ trệ thời gian dài do làm việc quá sức. Chính vì khí huyết lưu thông kém nên cô ấy mới cần thở dài nhiều để thích ứng với tình trạng cơ thể.

Ngoài ra, cô còn dễ buồn bực, nóng tính, kinh nguyệt không đều. Bây giờ cô đã bước vào thời kỳ mãn kinh, nếu tiếp tục như vậy sẽ dễ bị trầm cảm. Nhưng tôi không đề xướng việc mọi người tự sơ tiết can khí để trị liệu cǎn bệnh này, bởi vì bạn không thể tự chẩn đoán cơ thể mình đủ khí hay không.

Ví dụ một bệnh nhân của tôi có nhiều vết nám trên mặt, sau khi uống thuốc hoạt huyết hóa ứ thì nám biến mất, nhưng cơ thể lại cảm thấy mệt mỏi và cô ấy thường xuyên thở dài. Sau này tôi kê cho cô ấy một số loại thuốc như hoàng kỳ để bổ khí, khi khí đã đủ, cô ấy không còn thói quen thở dài nữa.

Vì thế trên lâm sàng, đối với nhiều bệnh nhân mắc chứng can khí uất kết, ngoài việc dùng thuốc hoạt huyết hóa ứ để giúp can khí lưu thông, đôi khi cần dùng cả thuốc bổ khí. Khi khí đủ và lưu thông thuận lợi, bạn sẽ không còn thở ngắn than dài nữa.

[1] Vân cơ dẹt, rộng, có hình vòm, làm thành một vách gân - cơ, ngǎn giữa vị trí lồng ngực và ổ bụng.

[2] Phần đầu tiên của tài liệu y học nổi tiếng Hoàng đế nội kinh. “Tố vấn” nghĩa là những câu hỏi cơ bản, bao gồm nền tảng lý thuyết của Đông y và các phương pháp chẩn đoán.

[3] Bao gồm tâm, phế, đầu mặt. Chức nǎng chủ yếu là thu nạp thức ǎn, nước uống, phân bố khí thủy cốc từ vị (dạ dày) để nuôi dưỡng toàn bộ cơ thể.