Đằng sau sự sụp đổ của 'liên minh' Trump - DeSantis

Ở hậu trường một buổi gây quỹ của đảng Cộng hòa (GOP) hồi tháng 9/2018, người quản lý chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump, Brad Parscale, đã khuyên cựu tổng thống không tranh cãi công khai với ông Ron DeSantis.

Lúc đó, Hạ nghị sĩ DeSantis đang khiến ông Trump tức giận vì không tỏ ra đồng tình khi vị tổng thống đưa ra cáo buộc vô căn cứ về việc đảng Dân chủ thổi phồng số người chết do bão Maria ở Puerto Rico. Ông Trump coi động thái này là sự phản bội.

Tuy nhiên, nếu ông DeSantis thua cuộc vào mùa thu năm đó, ông Trump cũng khó giành được chiến thắng tại bang Florida vào năm 2020. Do đó, ông Parscale khuyên rằng ông Trump nên kiềm chế vì lợi ích của chính mình.

Song đến mùa thu năm 2022, mọi thứ đã thay đổi. Với dự đoán về việc vị thống đốc bang Florida chuẩn bị tranh cử tổng thống năm 2024, sự rạn nứt đang dần hiện rõ, cho thấy bước ngoặt mới trong một liên minh đã kéo dài nhiều năm.

Theo các cuộc phỏng vấn với hàng chục nguồn tin, ông Trump và ông DeSantis có mối quan hệ dựa trên lợi ích chung hơn là sự thân thiết thực sự. Họ gọi đó là “liên minh vì lợi ích trước mắt”.

“Ông DeSantis vừa lợi dụng vừa vượt qua ông Trump một cách đáng chú ý”, David Jolly, cựu nghị sĩ đảng Cộng hòa từng phục vụ cho ông DeSantis, nhận định.

“Ông ấy không thực sự ủng hộ tôi”

Theo Washington Post, cuộc trao đổi đáng chú ý đầu tiên giữa hai ngôi sao của đảng Cộng hòa diễn ra trong chiến dịch tranh cử vào Quốc hội năm 2012, khi bạn cùng phòng của ông DeSantis tại Đại học Yale - Nick Sinatra - giúp ông lọt vào tầm mắt cố vấn của ông Trump.

Khi ông Trump phát động chiến dịch tranh cử tổng thống đầu tiên năm 2015, Hạ nghị sĩ DeSantis khi đó cùng với nhiều đảng viên Cộng hòa khác tỏ ra hoài nghi.

“Rất nhiều người nhìn vào ông Donald Trump và nói ‘người đàn ông này không bảo thủ, ông ấy có những quan điểm tự do, kỳ lạ. Làm sao họ có thể ủng hộ?’. Và tôi cũng không tán thành một số lập trường của ông ấy”, ông DeSantis phát biểu trong một cuộc họp báo năm 2015.

Khi tranh cử vào Thượng viện năm 2016, ông DeSantis nói rằng “(ông Trump) không thực sự ủng hộ tôi” và họ chưa bao giờ gặp nhau, theo Politico.

Hạ nghị sĩ Florida khi đó cũng liên tục né tránh các câu hỏi về việc cam kết ủng hộ ông Trump trong cuộc bầu cử sơ bộ của GOP.

Ông DeSantis lắng nghe ông Trump phát biểu trong cuộc gặp với các thống đốc đắc cử tại Nhà Trắng năm 2018. Ảnh: Washington Post.

Tuy nhiên, chiến thắng bất ngờ trong cuộc bầu cử năm 2016 của ông Trump đã thay đổi quỹ đạo chính trị của ông DeSantis.

Theo các nguồn thạo tin, đầu năm 2017, ông DeSantis tiết lộ muốn tranh cử thống đốc và nghĩ rằng mình có thể nhận được sự ủng hộ từ Tổng thống Trump. Cuối năm 2017, ông DeSantis đến ủng hộ ông Trump ở Pensacola và không lâu sau đó, vị tổng thống thứ 45 đã dành cho ông lời khen ngợi trước công chúng.

“Ông DeSantis sẽ trở thành thống đốc tuyệt vời của Florida”, ông Trump viết trên Twitter.

Vài tuần sau, ông DeSantis chính thức tuyên bố ứng cử, đồng thời nhắc nhở công chúng rằng “tổng thống đã tweet ủng hộ tôi”.

Theo 3 cựu quan chức chính quyền cựu Tổng thống Trump, ông DeSantis khi đó đã nỗ lực rất nhiều để giành được sự công nhận ấy. Ông vận động các quan chức Nhà Trắng, gọi điện cho bạn bè của ông Trump và những nhân vật quyền lực khác. “10 phút là tất cả những gì tôi cần”, ông DeSantis từng nói với một đồng minh của ông Trump.

Thậm chí ông Trump từng công khai ám chỉ ông DeSantis đã khóc và mong chờ một cái gật đầu. “Nước mắt ông ấy tuôn rơi. Ông ấy nói nếu tôi ủng hộ, ông ấy sẽ chiến thắng”, ông Trump kể lại trên chương trình Hugh Hewitt.

Song điều đó không giống với ký ức của cựu Chánh văn phòng Nhà Trắng John F. Kelly. “Tôi nhớ ông (DeSantis) muốn được hỗ trợ. (Nhưng) tôi không nhớ ông ấy đã khóc xin tổng thống ủng hộ. Điều đó không đúng sự thật”, ông Kelly nói.

Các nhân viên của ông Trump phần lớn phản đối việc ủng hộ ông DeSantis, và thậm chí Phó tổng thống Mike Pence cũng khuyên ông Trump đứng ngoài cuộc.

Song cuối cùng ông DeSantis vẫn có thể gặp riêng cựu Tổng thống Trump ở Florida vào năm 2018. Hầu hết nhân viên chủ chốt của ông Trump không hề hay biết về cuộc gặp này. Sau đó, ông Trump đã chính thức xác nhận sự ủng hộ vào tháng 6 năm ấy.

Với sự hậu thuẫn của cựu tổng thống, ông DeSantis đã vượt lên dẫn đầu trong các cuộc thăm dò, mở ra khả năng tiếp cận nhiều nhà tài trợ lớn.

Tan vỡ

Chẳng bao lâu, mối quan hệ mong manh giữa ông Trump và ông DeSantis tan vỡ.

Vào cuối tháng 8/2019, khoảng một năm sau khi cơn bão Maria tàn phá Puerto Rico, một nghiên cứu độc lập của Đại học George Washington ước tính cơn bão đã khiến gần 3.000 người thiệt mạng, cao hơn nhiều so với con số chính thức mà chính phủ - dưới thời ông Trump - là 64.

Điều đó đã đặt ông DeSantis vào thế khó.

Một trợ lý cho biết đội ngũ của ông DeSantis không muốn trực tiếp nói rằng ông Trump đã sai, nhưng họ cũng hiểu họ cần thể hiện tình đoàn kết với cộng đồng Puerto Rico.

Do đó, đội ngũ của ông DeSantis đã tuyên bố ông đứng về phía cộng đồng Puerto Rico và “không tin rằng số người thiệt mạng bị thổi phồng”.

Trong cuộc tổng tuyển cử, ông DeSantis tiếp tục tỏ ra không chắc chắn. Đôi khi, ông coi quan hệ thân cận với cựu tổng thống là một lợi thế: “Tôi có thể bước vào Phòng Bầu dục và trao đổi với tổng thống về nhu cầu của Florida, ông ấy sẽ lắng nghe tôi”.

Những lần khác, ông tỏ ra xa cách và khẳng định sự độc lập: “Tôi là chính tôi. Tôi có thành tích về nhiều lĩnh vực khác nhau”.

Ông DeSantis chào đón ông Trump tại Sân bay Quốc tế Ocala ở Florida năm 2020. Ảnh: Washington Post.

Vào năm 2020, ông Trump và ông DeSantis thường xuyên liên lạc để thảo luận về cách ứng phó đại dịch Covid-19. Theo các cựu quan chức Nhà Trắng, ông DeSantis thường khiến họ khó chịu khi nói chuyện trực tiếp với tổng thống, thay vì thông qua các kênh thông thường.

“Ông ấy là một trong những vấn đề lớn nhất của chúng tôi”, một cựu quan chức nói.

Nhưng ông Trump dường như không bận tâm và luôn khen ngợi ông DeSantis với các trợ lý. Ngược lại, thống đốc Florida đôi khi ngầm bày tỏ sự thất vọng với lời hùng biện của tổng thống, cho rằng ông đang gây ra những vấn đề không cần thiết hoặc mắc lỗi không đáng có.

Sau khi ông Trump rời Nhà Trắng, cả hai ít khi trò chuyện. Trong suốt năm 2021, ông Trump đã nghi ngờ rằng cựu đồng minh sẽ thực sự tranh cử tổng thống và chống lại ông.

Trong cuộc đua giữa nhiệm kỳ năm 2022, ông Trump cũng không ủng hộ nỗ lực tái tranh cử của ông DeSantis và không mời ông này tham dự cuộc mít tinh hôm 6/11/2022 ở Miami, theo New York Times.

Cựu tổng thống thậm chí đã xúc phạm ông DeSantis tại một cuộc mít tinh khác trước ngày bầu cử, khiến các đảng viên Cộng hòa và một số cố vấn chỉ trích.

Tuy nhiên, khi ông DeSantis chiến thắng, ông Trump lại “nhận công” trên mạng xã hội, tuyên bố mình đã cứu sự nghiệp của thống đốc Florida với khẳng định sai sự thật rằng ông đã điều FBI và công tố viên liên bang đến ngăn chặn cuộc bầu cử năm 2018 của ông DeSantis “bị đánh cắp”.

Các cố vấn của ông Trump nói rằng cựu tổng thống muốn gây khó khăn cho đối thủ khi tham gia cuộc đua năm 2024 và từng nhiều lần đưa ra lời cảnh cáo.

“Chúng tôi sẽ giải quyết theo cách mà tôi giải quyết mọi việc”, ông Trump nói về thách thức tiềm tàng trong một cuộc phỏng vấn gần đây. “Ron DeSantis được bầu là nhờ tôi. Hãy nhớ ông ấy từng không có gì".