 |
Ngày 23/12, Nhà Trắng công bố một loạt lệnh ân xá của Tổng thống Trump. Những cái tên đáng chú ý trong danh sách là doanh nhân bất động sản Charles Kushner, bố ruột của Jared Kushner - con rể ông Trump. Hai đồng minh thân cận của tổng thống là Roger Stone và Paul Manafort cũng được ân xá trong đợt này.
Gần 30 người được ân xá trước lễ Giáng sinh chỉ là một nhóm nhỏ trong số rất nhiều người đang tìm cách tiếp cận tổng thống để xin được xóa tội hoặc giảm án. CNN cho biết con số này lên đến "hàng trăm", trong khi New York Times thì cho rằng có thể đến "hàng nghìn".
"Tình hình trở nên điên loạn. Họ tận dụng mọi cách để xin lệnh ân xá", một nguồn tin nói với CNN.
Hàng trăm đề nghị ân xá gửi tới ông Trump
Thông thường, đề nghị ân xá hoặc giảm án sẽ được xem xét thông qua các luật sư ở Bộ Tư pháp. Tuy nhiên, Tổng thống Trump dường như không mặn mà với cơ chế này.
Theo Hiến pháp Mỹ, tổng thống chính là chốt chặn khẩn cấp cuối cùng trong hệ thống hình sự tư pháp. Vì vậy, những người tìm kiếm lệnh ân xá đã liên hệ trực tiếp tới ông Trump.
Trong số hàng trăm tóm tắt bản án và thỉnh cầu ân xá được gửi đến Nhà Trắng, ông Trump đã tham vấn đội ngũ luật sư thân cận cho một số trường hợp, CNN cho biết.
 |
| George Papadopoulos từng ngồi tù 12 ngày vì nói dối FBI về các mối liên hệ với Nga trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016. Ông là một trong những người được ông Trump ân xá trước lễ Giáng sinh năm nay. Ảnh: AP. |
Khi nghiên cứu 45% trường hợp được ông Trump ân xá hay giảm án, giáo sư Jack Goldsmith - Trường Luật Harvard - nói 88% trong số này có quan hệ cá nhân với tổng thống hoặc với những người giúp thúc đẩy các mục tiêu chính trị của ông Trump.
Bên cạnh ông thông gia Charles Kushner, hai người được ân xá dịp này là Paul Manafort - quản lý chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông Trump, và Roger J. Stone - người bạn lâu năm kiêm cố vấn không chính thức của tổng thống.
"Phần lớn, nếu không muốn nói là tất cả, những trường hợp này đều tìm kiếm sự trợ giúp từ các nguồn thân cận với tổng thống chứ không theo quy trình xét duyệt của Bộ Tư pháp", giáo sư Goldsmith nói trên New York Times.
Khi không thể tiếp cận tổng thống, người ta gửi thư điện tử hoặc gọi điện trực tiếp cho các quan chức Nhà Trắng cấp cao, như con rể Jared Kushner, Chánh văn phòng Mark Meadows hay Cố vấn pháp lý Nhà Trắng Pat Cipollone.
"Tất cả đều mặc định không có quy trình chính thức nào cho việc ân xá. Nên họ liên hệ trực tiếp với bộ máy điều hành. Mọi người hy vọng có một người bạn hay một người quen nào đó sẽ giúp đơn thỉnh cầu của họ được tổng thống xem xét", nguồn tin của CNN cho biết.
Quen biết cá nhân với ông Trump, hoặc có quan hệ vận động hành lang mạnh mẽ, dường như là yếu tố giúp người làm đơn có thể nhận được khoan hồng từ tổng thống.
 |
| Jared Kushner và bố ruột, ông Charles Kushner, tại một buổi tiệc năm 2014 ở New York. Tổng thống Trump vừa ra lệnh ân xá cho thông gia vào ngày 23/12. Ảnh: Sipa USA. |
Theo đại diện của một người đang xin ân xá, họ hy vọng sự trung thành với Tổng thống Trump trong 4 năm qua sẽ được đền đáp xứng đáng.
Ở thời điểm hiện tại, yếu tố cốt lõi mà ông Trump sẽ cân nhắc khi ra lệnh ân xá là dựa trên lòng trung thành. Những tuần qua, ông Trump liên tục tuyên bố bị đảng Cộng hòa bỏ rơi khi ông cần tới đảng này nhất. Những cố vấn và cộng sự không có chung quan điểm trong cuộc chiến lật ngược kết quả bầu cử đều bị tổng thống gạt sang một bên.
Theo CNN, Tổng thống Trump đang cân nhắc tiếp tục ân xá cho khoảng 30 người mà ông tin là họ sẽ trở thành mục tiêu điều tra sau ngày 20/1/2021. Một cái tên đang được xem xét gồm Allen Weisselberg, giám đốc tài chính của Tập đoàn Trump. Ông này đang bị điều tra vì liên quan tới cáo buộc che giấu một số khoản thanh toán.
Các quan chức cho biết không loại trừ khả năng Tổng thống Trump tự ân xá cho chính bản thân mình để đề phòng các vụ kiện trong tương lai.
New York Times cũng từng đưa tin ông Trump bàn tới khả năng ân xá trước cho các con và luật sư thân cận Rudy Giuliani.
Lệnh ân xá gây tranh cãi
Trong số những người vừa được ông Trump xóa án, bốn cái tên khiến dư luận ngạc nhiên nhất là những cựu nhân viên hợp đồng của nhà thầu quân sự tai tiếng Blackwater.
Nicholas Slatten, Paul Slough, Evan Liberty và Dustin Heard bị kết án sáu năm trước vì tội giết hại 14 thường dân Iraq và khiến 17 người khác bị thương hồi năm 2007.
 |
| Bốn cựu nhân viên của nhà thầu quân sự Blackwater (từ trái qua) Dustin Heard, Evan Liberty, Nicholas Slatten và Paul Slough gây ra vụ thảm sát thường dân Iraq hồi năm 2007. Ảnh: AP. |
Các nhân chứng khẳng định những nạn nhân bị tấn công dù không gây hấn trước. Hassan Salman là thường dân Iraq bị trúng đạn trong cuộc tấn công nói trên. Ông từng nhiều lần đến Mỹ để cung cấp lời khai.
"Tôi vô cùng ngạc nhiên khi biết tổng thống Mỹ quyết định ân xá cho những kẻ giết người côn đồ này. Tôi chưa bao giờ tưởng tượng ông Trump hay bất kỳ chính khách nào sẽ gây tổn hại đến nền công lý Mỹ như vậy", Salman nói với NPR từ Baghdad.
Văn phòng Nhân quyền Liên Hợp Quốc ngày 23/12 cũng bày tỏ "quan ngại sâu sắc" với lệnh ân xá lần này của ông Trump.
"Bốn người này đã bị kết án từ 12 năm tù cho đến tù chung thân vì những cáo buộc giết người cấp độ 1. Ân xá cho họ sẽ bị xem là khuyến khích những hành động tương tự trong tương lai", người phát ngôn Marta Hurtado của cơ quan này nói.
Theo New York Times, bốn cựu nhân viên Blackwater được ân xá vì có "chỗ dựa" đặc biệt đáng tin cậy. Erik Prince, cựu lãnh đạo Blackwater, là đồng minh thân cận của ông Trump. Còn chị gái của ông Prince là Bộ trưởng Giáo dục Betsy DeVos trong chính quyền Trump.
New York Times nhận định đợt ân xá trước lễ Giáng sinh của ông Trump là một bước đi "táo bạo", nhưng tổng thống có thể còn nhiều động thái bất ngờ hơn cho đến ngày rời Nhà Trắng.
