Chuyện gì xảy ra khi thủ tướng New Zealand từ chức?

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern. Ảnh: Reuters.

Nhiệm kỳ thủ tướng của bà Jacinda Ardern kết thúc muộn nhất là vào ngày 7/2, nhưng bà sẽ tiếp tục làm nghị sĩ cho đến cuộc bầu cử cuối năm nay, theo Guardian.

Bà Ardern trở thành nữ nguyên thủ quốc gia trẻ nhất thế giới khi được bầu làm thủ tướng năm 2017 ở tuổi 37. Bà lãnh đạo New Zealand vượt qua đại dịch Covid-19 và các thảm họa lớn, bao gồm vụ tấn công khủng bố vào hai nhà thờ Hồi giáo ở Christchurch và vụ phun trào núi lửa ở White Island.

“Đây là 5 năm rưỡi trọn vẹn nhất trong cuộc đời tôi. Nhưng nó cũng có những thách thức, giữa một chương trình nghị sự tập trung vào vấn đề nhà ở, trẻ em nghèo và biến đổi khí hậu, chúng tôi đã gặp phải sự kiện khủng bố trong nước, thảm họa thiên nhiên lớn, đại dịch toàn cầu và cuộc khủng hoảng kinh tế”, bà nói.

Nguyên nhân từ chức

Tại cuộc họp kín thường niên của đảng lãnh đạo hôm 19/1, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho biết bà “không còn đủ can đảm” để thực hiện công việc.

“Tôi sẽ từ chức, bởi một vai trò với nhiều đặc quyền như vậy đi kèm với trách nhiệm. Trách nhiệm phải biết khi nào bạn là người phù hợp để lãnh đạo và cả khi nào không. Tôi biết công việc này đòi hỏi những gì. Và tôi cũng biết rằng tôi không còn đủ năng lượng để làm điều đó một cách công bằng. Đơn giản vậy thôi”, bà chia sẻ.

Thủ tướng Ardern cho hay bà đã suy nghĩ trong suốt kỳ nghỉ hè về việc có đủ năng lượng để tiếp tục đảm nhận vai trò này hay không và kết luận là không.

“Với tôi thì đã đến lúc. Chỉ là tôi không có đủ sức cho 4 năm nữa”, Reuters dẫn lời bà.

Trong năm qua, các mối đe dọa bạo lực nhằm vào bà Ardern đã gia tăng đáng kể, đặc biệt là từ những người theo thuyết âm mưu và các nhóm chống vaccine tức giận trước quy định về tiêm vaccine tại New Zealand và lệnh phong tỏa vì Covid-19.

Tuy nhiên, bà nói rằng việc rủi ro liên quan đến công việc không phải là nguyên nhân dẫn đến quyết định từ chức.

“Tôi không muốn để lại ấn tượng rằng những nghịch cảnh gặp phải trong chính trị là lý do khiến mọi người rút lui. Vâng, nó có tác động. Dù sao chúng ta cũng là con người, nhưng đó không phải là cơ sở cho quyết định của tôi”, bà cho hay.

Các cuộc thăm dò trong những tháng gần đây cho thấy đảng Lao động do bà Ardern lãnh đạo xếp sau đảng Quốc gia đối lập, tuy khoảng cách không nhiều.

Dù vậy, bà Ardern nhấn mạnh sự sụt giảm trong các cuộc thăm dò ý kiến cũng ​​​​không phải là nguyên nhân dẫn đến quyết định ra đi.

“Tôi không rời đi vì tôi tin rằng chúng tôi không thể thắng cử, mà vì tôi tin rằng chúng tôi có thể và sẽ làm được”, bà nói.

Chuyện gì xảy ra sau khi bà từ chức?

Thủ tướng Ardern đưa ra thông báo từ chức khi New Zealand đang bước vào năm bầu cử căng thẳng, với ngày bỏ phiếu được công bố là vào ngày 14/10.

Người thay thế bà vẫn chưa được xác định rõ ràng. Hôm 19/1, Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Grant Robertson, người được coi là ứng cử viên hàng đầu, cho biết ông không quan tâm tới vị trí này.

"Tôi không coi mình là ứng cử viên cho vị trí lãnh đạo của đảng Lao động", ông tuyên bố.

Biên tập viên chính trị của Newshub Jenna Lynch cho biết việc thủ tướng từ chức là "cú sốc hoàn toàn".

"Điều này xảy ra thật bất ngờ. Trong mọi cuộc phỏng vấn, bà Ardern từng nói rằng bà chắc chắn sẽ tranh cử cho nhiệm kỳ mới, nhưng vào mùa hè, bà lại nói rằng bà đã suy nghĩ và không còn đủ khả năng cho cuộc bầu cử này”, cô cho hay.

Lynch cho biết đảng Lao động sẽ bỏ phiếu bầu lãnh đạo mới trong cuộc họp kín vào ngày 22/1.

Nếu một ứng viên nhận được hơn 2/3 số phiếu ủng hộ trong cuộc họp kín, người này sẽ trở thành nhà lãnh đạo, thủ tướng mới và bà Ardern sẽ đệ đơn từ chức lên toàn quyền New Zealand. Nếu không ai đạt mức này, cuộc đua sẽ diễn ra với thêm nhiều thành viên đảng Lao động tham gia.

“Đảng Lao động sẽ tổ chức bỏ phiếu trong ba ngày để bầu ra nhà lãnh đạo mới và cũng là thủ tướng tiếp theo”, Lynch nói.

Bên cạnh ông Robertson, những ứng viên hàng đầu khác cho vị trí này bao gồm Bộ trưởng Giáo dục, Cảnh sát và Dịch vụ Công cộng Chris Hipkins, người có vai trò trung tâm khi ứng phó đại dịch Covid-19. Một lựa chọn khác là Bộ trưởng Nhập cư, Giao thông vận tải Michael Wood. Bộ trưởng Tư pháp Kiri Allan cũng có khả năng.

Trong khi đó, bà Ardern cho biết bà không có kế hoạch nào trong tương lai, ngoài việc dành nhiều thời gian hơn cho gia đình.

Thủ tướng New Zealand cảm ơn vị hôn phu, ông Clarke Gayford, và con gái Neve - đứa trẻ chào đời khi bà Ardern còn giữ chức thủ tướng.

“Gửi Neve: Mẹ rất mong được có mặt ở đó khi con bắt đầu đi học năm nay. Và gửi Clarke, hãy kết hôn nào”, bà chia sẻ.