Chúng ta yêu thích điện, nhưng hầu hết chúng ta không nhận ra điều đó. Điện luôn có sẵn, luôn đảm bảo hoạt động liên tục của đèn đường, máy điều hòa không khí, máy tính và tivi. Nó cấp năng lượng cho tất cả hoạt động công nghiệp mà hầu hết chúng ta đều không muốn nghĩ đến.
Nhưng, như đôi khi vẫn xảy ra trong cuộc sống, chúng ta không nhận ra ý nghĩa của điện năng cho đến khi nó biến mất. Tại nước Mỹ, tình trạng mất điện hiếm gặp đến mức ký ức về lần mắc kẹt trong thang máy do mất điện cách đây cả chục năm vẫn còn rõ ràng trong trí nhớ của nhiều người.
Không phải lúc nào tôi cũng nhận thức được mức độ phụ thuộc vào điện của chúng ta, nhưng qua nhiều năm, tôi dần dần hiểu được tầm quan trọng của nó. Và tôi thực sự trân trọng những gì tạo nên điều kỳ diệu này.
Trên thực tế, công bằng mà nói thì tôi cảm thấy kinh ngạc trước tất cả những cơ sở hạ tầng giúp cho điện trở nên rẻ tiền, sẵn có và ổn định đến vậy. Thật kỳ diệu khi tại gần như mọi nơi trên một quốc gia giàu có, bạn chỉ cần bật công tắc và đèn sẽ được phát sáng với cái giá chỉ bằng một phần nhỏ của một cent. Thật vậy: Tại nước Mỹ, một giờ chiếu sáng của một bóng đèn 40 watt tiêu tốn của bạn khoảng nửa cent.
Tôi không phải là người duy nhất trong gia đình có suy nghĩ như vậy về điện năng: Tôi và con trai mình là Rory từng đến tham quan nhà máy điện để tìm hiểu cách chúng hoạt động.
Tôi rất mừng vì mình đã dành nhiều thời gian để tìm hiểu về điện năng. Một trong những lý do nó chính là một hoạt động cha-con tuyệt vời. (Thật sự là vậy). Bên cạnh đó, việc tìm ra cách để có được mọi lợi ích của một nguồn điện giá rẻ, ổn định, đồng thời không phát thải ra khí nhà kính là điều quan trọng nhất mà chúng ta cần làm để tránh khỏi thảm họa khí hậu.
Một phần do sản xuất điện là nguyên nhân quan trọng gây nên biến đổi khí hậu, và cũng vì nếu chúng ta sản xuất được điện không carbon, chúng ta có thể sử dụng nó để hỗ trợ quá trình loại bỏ carbon khỏi nhiều hoạt động khác, chẳng hạn như việc di chuyển và sản xuất.
Phần năng lượng mà chúng ta mất đi do ngừng sử dụng than, khí đốt tự nhiên và dầu mỏ phải được bù lại bằng nguồn khác, và nó sẽ phần lớn đến từ điện sạch. Đây là lý do tôi đề cập đến điện trước tiên, mặc dù hoạt động sản xuất tạo ra nhiều khí thải hơn.
Thêm vào đó, số người được tiếp cận và sử dụng điện cần tăng lên hơn nữa. Tại khu vực châu Phi hạ Sahara, chưa đến một nửa dân số có được nguồn điện ổn định tại nhà. Và nếu bạn hoàn toàn không thể tiếp cận với điện, ngay cả một việc tưởng chừng đơn giản như sạc điện thoại di động cũng trở nên khó khăn và tốn kém.
Bạn sẽ phải đi bộ đến một cửa hàng và trả 25 cent hoặc hơn chỉ để cắm sạc - đắt hơn hàng trăm lần so với những gì mà người dân tại các nước phát triển cần bỏ ra.
 |
| Chưa đến một nửa dân số ở vùng châu Phi hạ Sahara có thể sử dụng nguồn điện ổn định tại nhà. Ảnh: Reuters. |
Theo cơ quan Năng lượng Quốc tế, 860 triệu người không được tiếp cận ổn định với nguồn điện. Chưa đến một nửa số dân ở vùng châu Phi hạ Sahara có thể sử dụng điện.
Tôi không nghĩ rằng hầu hết mọi người sẽ cảm thấy thích thú về lưới điện và máy biến áp như tôi. (Thậm chí tôi có thể nhận ra rằng một người hẳn phải là mọt sách mới có thể viết được câu “Tôi cảm thấy kinh ngạc trước cơ sở hạ tầng”). Nhưng tôi cho rằng nếu để tâm đến những yếu tố cần thiết để cung cấp các dịch vụ vốn được mặc định coi là sẵn có, mọi người sẽ trân trọng chúng hơn.
Và họ sẽ nhận ra rằng không một ai muốn từ bỏ chúng. Bất kỳ phương pháp nào chúng ta sử dụng để sản xuất điện không carbon trong tương lai đều sẽ phải đáng tin cậy và gần như có giá bằng với những phương pháp chúng ta sử dụng hiện nay.
Trong chương này, tôi muốn giải thích những yếu tố cần thiết để giữ lại những đặc điểm chúng ta mong muốn từ điện (một nguồn năng lượng rẻ tiền và luôn sẵn có), đồng thời đem nó đến với nhiều người hơn nữa, nhưng lại không làm phát thải carbon. Câu chuyện bắt đầu với việc chúng ta đến với thực tại như thế nào và tương lai chúng ta sẽ hướng đến đâu.
