Đồng thời, Bộ trưởng Tư pháp dưới quyền ông Trump, William Barr, "bật đèn xanh" cho các công tố viên liên bang điều tra cáo buộc gian lận bầu cử, dù phía ông Trump chưa đưa ra bằng chứng.
Trong khi đó, các nghị sĩ Cộng hòa, bao gồm Lãnh đạo phe đa số ở Thượng viện Mitch McConnell, vẫn giữ im lặng trong lúc nhóm của ông Trump theo đuổi các vụ kiện gian lận bầu cử.
Chỉ một số ít người Cộng hòa chúc mừng chiến thắng của ông Biden hay chỉ trích động thái gây tranh cãi mới nhất của Tổng thống Trump ngày 9/11 - sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper.
Theo AP, những diễn biến trên gia tăng hoài nghi về khả năng một quá trình chuyển giao quyền lực hòa bình và thiện chí, vốn là truyền thống của nước Mỹ, có thể diễn ra.
 |
| Tổng thống đắc cử Joe Biden và Phó tổng thống đắc cử Kamala Harris họp với hội đồng cố vấn Covid-19 do họ vừa lập ra. Ảnh: New York Times. |
Sự dè dặt “nguy hiểm” của đảng Cộng hòa
Ngày 9/11, ông Barr cho phép công tố viên dưới quyền điều tra các cáo buộc gian lận hoặc bất thường trong bầu cử, dù không có bằng chứng nào về gian lận quy mô lớn được ghi nhận.
Trên thực tế, các quan chức bầu cử từ cả hai đảng đã khẳng định bầu cử diễn ra suôn sẻ. Quan sát viên quốc tế cũng xác nhận không có bất thường nào nghiêm trọng.
Mọi chú ý đang hướng về Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp (GSA). Đây cơ quan trong chính phủ Mỹ có nhiệm vụ “bật đèn xanh” cho đội ngũ của ông Biden tiếp cận các ban ngành, tiếp cận ngân sách hàng triệu USD, để có thể chuẩn bị nắm chính quyền.
Nhưng GSA chưa thể làm như vậy, trong khi Tổng thống Trump tiếp tục từ chối chấp nhận thất bại.
Giữa những đồn đoán về động thái của ông Trump trong tuần này liên quan đến các vụ kiện, đương kim tổng thống vẫn chưa có hành động nào đáng kể.
Những người thân cận với tổng thống dự đoán ông Trump sẽ không chính thức nhận thua, mà sẽ rời Nhà Trắng một cách miễn cưỡng, bất bình, theo AP.
Một số ý kiến cho rằng phe của ông Trump sẽ vẫn tiếp tục các buổi vận động, như thể còn đang tranh cử. Điều này nhằm duy trì sự ủng hộ của cử tri, dù ông Trump đã thất bại. Có thể gia đình và đồng minh của ông sẽ đi vận động chứ không phải đích thân tổng thống.
Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper có thể chỉ là người đầu tiên bị sa thải. Những người khác cũng trong nhóm "nguy cơ" gồm Giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) Christopher Wray, Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Gina Haspel và chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Anthony Fauci.
Đây là những người mà ông Trump coi là không trung thành và thường xuyên phản bác ý của ông, nhất là khi ông chỉ còn nắm quyền khoảng 3 tháng nữa.
Phát biểu của Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell càng cho ông Trump thêm động lực để thách thức kết quả bầu cử.
“Các thể chế của chúng ta đã tính cả trường hợp này”, ông McConnell, người được cho là có thể thuyết phục ông Trump nhận thua, phát biểu. “Chúng ta có quy trình để xem xét các quan ngại. Tổng thống Trump hoàn toàn có quyền được tìm hiểu về các bất thường và theo đuổi các tiến trình pháp lý”.
Ở phía đảng Dân chủ, Lãnh đạo phe thiểu số trong Thượng viện Chuck Schumer phản bác rằng việc đảng Cộng hòa không chấp nhận kết quả là “cực kỳ nguy hiểm, cực kỳ độc hại đối với nền dân chủ”.
“Ông Joe Biden thắng cử một cách công bằng và rõ ràng”, Thượng nghị sĩ Schumer nói.
 |
| Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper vừa bị ông Trump sa thải. Ảnh: New York Times. |
Ông Biden chưa thể tiếp cận các ban ngành
Một số thượng nghị sĩ Cộng hòa khác tỏ ra dè dặt khi ủng hộ quá trình chuyển giao. Thượng nghị sĩ Ben Sasse của bang Nebraska chúc mừng ông Biden, trong khi Thượng nghị sĩ Susan Collins của bang Maine nói ông Biden có “chiến thắng rõ ràng”.
Nhưng nhiều nghị sĩ Cộng hòa không nói thẳng là ông Biden chiến thắng. Họ không có nhiều động lực để làm vậy vì e ngại sẽ khiến cử tri tại bang của mình tức giận.
Đa phần nghị sĩ Cộng hòa không khuyến khích các cáo buộc gian lận của ông Trump, nhưng họ cũng không thẳng thắn phản bác, khiến các cáo buộc đó tiếp tục lan truyền.
Trong khi đó, Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp càng tỏ ra thận trọng về kết quả bầu cử. GSA ra thông cáo nói cơ quan này “chưa đưa ra kết luận, và giám đốc (GSA) sẽ tiếp tục tuân theo mọi yêu cầu của pháp luật”.
Ở các ban ngành trong chính phủ, các quan chức và nhân viên được chỉ thị chưa làm việc với đội ngũ của ông Biden, theo AP.
Nhưng một số nhánh khác của chính quyền đã chuẩn bị để ông Biden lên nắm quyền.
Cơ quan Mật vụ đã bố trí thêm nhân sự để bảo vệ ông Biden, còn Cơ quan Hàng không Liên bang đã cấm bay tại bầu trời phía trên nhà ông Biden ở Wilmington, bang Delaware.
Dù ông Trump nhất quyết không chấp nhận, những người xung quanh dường như hiểu rõ là kết quả không thể đảo ngược.
Một số quan chức cao cấp cố thuyết phục ông Trump nên chuyển hướng, cố gắng củng cố những di sản của mình. Nhưng nhiều người cũng sợ bị ông Trump coi là không trung thành nếu khuyên như vậy.
Các vụ kiện của ông Trump bị bác bỏ ở một số bang chiến trường như Georgia và Wisconsin. Ông Trump cũng gặp thêm bất lợi khi David Bossie, cố vấn đang dẫn dắt chiến lược “khởi kiện hàng loạt”, bị mắc Covid-19.
Ông Bossie từng dự buổi tiệc vào đêm bầu cử ở Nhà Trắng - một sự kiện đang bị coi là “siêu lây lan”. Một số khách tham dự khác cũng nhiễm virurs gồm Chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows, Bộ trưởng Nhà ở và Phát triển Đô thị Ben Carson, và các cố vấn khác.
Tại Nhà Trắng, số người tới làm việc đã giảm sau ngày bầu cử. Nguyên nhân một phần vì kết quả bầu cử, một phần vì vài người đang phải cách ly sau khi nhiễm hoặc tiếp xúc với người mắc Covid-19.
Lịch làm việc công khai của ông Trump không có buổi báo cáo tình báo nào kể từ ngày 1/10. Nhà Trắng cũng không gửi ra thông cáo hội đàm nào với lãnh đạo nước ngoài suốt nhiều tuần qua.
Ông Trump cũng không họp với tổ công tác chống dịch Covid-19 của Nhà Trắng nhiều tháng nay, và chưa có phát biểu nào về bão Eta đang hoành hành ở bờ biển Florida.
