Chi tiết đáng chú ý vụ thủ lĩnh tối cao Hamas 'vô tình' bị ám sát

Vào một buổi sáng thứ năm ở Washington, các quan chức cấp cao lần đầu nhận được thông tin và hình ảnh từ các đối tác Israel: Thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar có thể đã chết.

Trong hơn một năm kể từ cuộc tấn công của Hamas hôm 7/10/2023, lực lượng Israel - với sự hỗ trợ thầm lặng từ Mỹ - đã liên tục săn lùng kẻ chủ mưu. Họ từng nhiều lần áp sát mục tiêu, buộc ông Sinwar phải thay đổi nơi ẩn náu và gần như không bao giờ xuất hiện trên mặt đất, chỉ giao tiếp thông qua người đưa tin để tránh bị phát hiện bởi hệ thống giám sát điện tử, theo CNN.

Song sau hơn một năm, ông Sinwar bị phát hiện hoàn toàn tình cờ. Một số binh sĩ thuộc Lữ đoàn Bislach, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), đã lần theo dấu vết của một số người đàn ông giữa đống đổ nát ở miền Nam Gaza sau chiến dịch ném bom. Và tiếng súng nổ ra. Quân Israel lập tức bắn trả và cử một máy bay không người lái thăm dò một trong những tòa nhà đổ nát.

Chỉ sau khi cuộc đấu súng kết thúc và các binh sĩ quay lại hiện trường vào sáng hôm sau để kiểm tra đống đổ nát, họ mới nhận ra một trong những thi thể là ông Sinwar.

Cái chết của vị thủ lĩnh đặt dấu chấm hết cho cuộc săn lùng kéo dài hơn một năm, với sự can thiệp của cả cơ quan tình báo Mỹ và Israel. Ông Sinwar cũng là trung tâm trong các cuộc tranh luận về khả năng chấm dứt xung đột.

Quyết định định mệnh

CIA đã thành lập lực lượng đặc nhiệm để theo dõi ông Sinwar. Sau ngày 7/10, Mỹ cũng tăng cường năng lực tình báo trong khu vực để thu thập thông tin về Hamas và lãnh đạo của tổ chức này. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ tiết lộ thời điểm ông Sinwar bị tiêu diệt hoàn toàn là một bất ngờ.

Suốt nhiều tháng, các quan chức Israel và Mỹ đã có thể khoanh vùng khu vực mà ông Sinwar đang ẩn náu. Tuy nhiên, lãnh đạo Hamas di chuyển liên tục, khiến việc xác định chính xác vị trí của ông trở nên rất khó khăn.

Ông hoàn toàn tránh xa điện thoại di động và các phương tiện liên lạc điện tử, thay vào đó sử dụng ghi chú viết tay để chỉ đạo các chỉ huy quân sự bên trong Gaza và các quan chức Hamas tại Doha, những người đại diện cho ông trong các cuộc đàm phán về thỏa thuận ngừng bắn. Đôi khi, những người liên lạc phải chờ đợi vài ngày hoặc vài tuần để nhận được phản hồi từ ông Sinwar, vì người đưa tin cần thời gian.

Kể từ ngày 7/10/2023, ông Sinwar chưa xuất hiện công khai. Lần giao tiếp trực tiếp duy nhất của ông Sinwar với thế giới bên ngoài là thông qua một số lá thư. Gần đây nhất là tháng trước, khi ông viết thư cho thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah.

Nhóm vũ trang Lebanon cho biết ông Sinwar đã viết thư cho ông Nasrallah, tái khẳng định cam kết chiến đấu chống lại Israel và ủng hộ liên minh các nhóm vũ trang do Iran hậu thuẫn trong khu vực, được gọi là “trục kháng chiến”.

Thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar đã bị tiêu diệt vào ngày 17/10. Ảnh: New York Times.

Thủ lĩnh Hamas nổi tiếng là người rất cẩn trọng, thậm chí là ám ảnh với sự an toàn của bản thân. Hiện không rõ điều gì đã khiến ông xuất hiện trên mặt đất vào ngày 16/10 - quyết định định mệnh khiến ông rơi vào nguy hiểm.

“Những người như (ông Sinwar) không bao giờ có thể cảm thấy an toàn khi rời khỏi nơi ẩn náu”, một quan chức Mỹ cho biết.

Trong hơn một năm qua, hết lần này đến lần khác, lực lượng IDF dường như luôn chậm hơn ông Sinwar một bước.

Ít nhất ba lần trong năm 2024, IDF đã có thể tiến vào các đường hầm nơi ông Sinwar vừa ẩn náu. Theo một chỉ huy cấp cao của IDF, vào tháng 1, lực lượng Israel đã phát hiện ông từng ẩn náu trong một đường hầm dưới Khan Younis vào đầu tháng 10/2023 nhờ dấu vết DNA. CNN không thể xác nhận phân tích này.

Giới truyền thông quốc tế không thể độc lập tiếp cận Gaza kể từ khi cuộc xung đột nổ ra. Cách duy nhất là dưới sự giám sát của quân đội Israel. Điều này cũng có nghĩa các phóng viên chỉ được phép xem những gì Israel muốn họ thấy.

Vào tháng 2, Israel công bố một đoạn video được cho là hình ảnh ông Sinwar di chuyển trong một đường hầm ở Khan Younis cùng vợ, con và anh trai Ibrahim Sinwar chỉ vài ngày sau cuộc tấn công hôm 7/10/2023.

Khi Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tiến gần Khan Younis, có vẻ như ông đã di chuyển xuống phía nam. Tuần này, IDF cũng cho biết họ đã tìm thấy DNA của ông Sinwar trong một đường hầm ở Rafah, cách nơi 6 con tin bị giết vào tháng 8 vài trăm mét.

Vào ngày 17/10, ông Sinwar đã bị tiêu diệt tại khu vực Tal Al Sultan (Rafah), cách đường hầm đó không xa. Quân đội Israel đã bao vây khu vực này sau các cuộc tấn công của Hamas vào mùa hè.

Cuộc săn lùng gắt gao

Khi truy tìm các thành viên Hamas ẩn náu trong mạng lưới đường hầm rộng lớn, đôi khi IDF đã sử dụng chó, chồn và robot thay vì binh sĩ. Thỉnh thoảng, khi một con chó không quay lại mặt đất, IDF đặt nghi vấn có thể một số đoạn trong đường hầm sâu nhiều tầng dưới lòng đất bị thiếu oxy. Đôi khi, các robot bị bắn, xác nhận có sự hiện diện của Hamas.

Tuy nhiên, ông Sinwar vẫn luôn nằm ngoài tầm với. Dường như IDF không biết ông ở gần Tal Al Sultan cho đến sau vụ ám sát. Vào giữa tháng 9, IDF từng đưa một số phóng viên CNN và các phương tiện truyền thông khác đến khu vực này mà không hề có dấu hiệu cho thấy họ biết rằng ông Sinwar có thể đang ẩn náu tại đây.

Israel đã tiêu diệt nhiều quan chức Hamas. Ảnh: New York Times.

Đến sáng 17/10, các quan chức cấp cao của Israel và Mỹ duy trì liên lạc chặt chẽ khi IDF cố gắng xác nhận danh tính thi thể tìm thấy trong đống đổ nát ở phía Bắc Rafah. Song trước khi có xác nhận chính thức, hình ảnh thi thể của ông Sinwar đã khiến giới chức Mỹ tin tưởng rằng người bị cáo buộc đứng sau cuộc tấn công ngày 7/10/2023 thực sự đã bị tiêu diệt.

Sau đó, Israel đã sử dụng DNA và dấu vết nha khoa để xác nhận danh tính thi thể, đối chiếu với thông tin thu thập được trong thời gian ông Sinwar từng ngồi tù tại nước này.

Trong lần đối đầu cuối cùng, ông Sinwar cùng hai người khác đã ném lựu đạn và bắn vào các binh sĩ Israel, sau đó bị đáp trả bằng hỏa lực. Ông Sinwar đã mang theo 10.000 shekel Israel (2.700 USD) và một mình chạy vào tòa nhà khác.

Một video từ máy bay không người lái, được quân đội Israel công bố, cho thấy những hình ảnh cuối cùng của vị thủ lĩnh. Trong đó, một nhân vật che mặt ngồi một mình trên ghế, xung quanh là bụi và đống đổ nát. Người đàn ông này cầm một mảnh gỗ trong tay và ném vào máy bay không người lái ngay trước khi video kết thúc.

Trước đó, Mỹ đã thu thập nhiều thông tin tình báo cho thấy cái nhìn sâu sắc về tư tưởng của ông Sinwar. Theo CIA, có thời điểm ông phải đối mặt với sự chỉ trích vì thảm kịch ở Gaza, chịu áp lực chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn và chấm dứt xung đột với Israel từ chính các chỉ huy quân sự.

Trong những tháng gần đây, các quan chức Mỹ tin rằng ông Sinwar ngày càng trở nên cứng rắn hơn, cả trong quyết tâm chiến đấu với Israel ở Gaza và vận mệnh của bản thân. Một quan chức Mỹ nhận định vị thủ lĩnh không mong đợi sẽ sống sót qua cuộc chiến vì ông tin rằng cuối cùng bản thân sẽ bị tiêu diệt. Ông cũng không có động lực chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn, khiến các cuộc đàm phán luôn bị đình trệ.

Thay vì tìm kiếm hòa bình ở Gaza, các quan chức Mỹ nghi ngờ ông Sinwar muốn cuộc xung đột tiếp tục không có điểm dừng, khiến Israel sa lầy và làm tổn hại đến danh tiếng quốc tế của nước này. Đến cuối cùng, các quan chức tình báo Mỹ cho rằng ông Sinwar không quan tâm đến chính mạng sống của mình và quyết tâm tiếp tục cuộc chiến.