Lenacapavir được tiêm 2 lần/năm và theo các thử nghiệm lâm sàng có thể giảm nguy cơ lây nhiễm HIV tới hơn 99,9% - được xem như bước tiến tương đương một loại “vaccine chức năng” mạnh.
Theo chương trình hợp tác, hãng Gilead Sciences sẽ cung cấp Lenacapavir không lợi nhuận cho 2 triệu người trong 3 năm, dù các tổ chức y tế cho rằng con số này vẫn thấp so với nhu cầu thực tế và giá thương mại hiện nay vượt ngoài khả năng chi trả của phần lớn người dân. Thuốc hiện có giá khoảng 28.000 USD/năm tại Mỹ.
Tại Nam Phi, nơi khoảng 20% người trưởng thành sống chung với HIV, một đơn vị nghiên cứu thuộc Đại học Wits phụ trách triển khai trong khuôn khổ chương trình do Tổ chức Sức khỏe toàn cầu Unitaid - cơ quan y tế thuộc Liên hợp quốc, tài trợ. Unitaid không công bố số người tiêm đợt đầu tại quốc gia này. Trong khi đó, Zambia và Eswatini đã tiếp nhận 1.000 liều từ tháng trước và dự kiến triển khai nhân Ngày Thế giới phòng chống AIDS 1/12. Ba quốc gia trên kỳ vọng mở rộng phân phối mũi tiêm toàn quốc vào năm tới.
 |
| Châu Phi triển khai tiêm thử nghiệm rộng rãi thuốc Lenacapavir nhằm phòng ngừa HIV. Ảnh: Shutterstock. |
Theo số liệu của Chương trình Phối hợp của LHQ về HIV/AIDS (UNAIDS) năm 2024, số người nhiễm HIV khu vực Đông và Nam Phi chiếm khoảng 52% trong tổng số 40,8 triệu người nhiễm HIV toàn cầu. Dự kiến phiên bản thuốc tương đương (generic) sẽ có mặt từ năm 2027 với giá rẻ hơn - chỉ khoảng 40 USD/năm, phân phối tại hơn 100 quốc gia theo thỏa thuận giữa Unitaid, Quỹ Gates và các nhà sản xuất Ấn Độ.
Trong hơn một thập kỷ qua, phương pháp dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) dạng uống đã giúp giảm lây nhiễm HIV, nhưng việc phải dùng thuốc hàng ngày là rào cản lớn trong mở rộng tiếp cận.
Cùng ngày, tại Pakistan, Thủ tướng Shehbaz Sharif cũng kêu gọi tăng cường nỗ lực quốc gia trong phòng chống HIV/AIDS, nhấn mạnh đảm bảo tiếp cận bình đẳng với các dịch vụ phòng ngừa, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc - đặc biệt cho các nhóm dễ bị tổn thương.
Trong thông điệp hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống AIDS, ông Sharif khẳng định cần phá bỏ rào cản xã hội, thay đổi cách nhìn nhận về HIV/AIDS vì “bảo vệ sức khỏe là quyền cơ bản của con người”. Lãnh đạo Pakistan nêu cam kết mở rộng điều trị cho nhóm nguy cơ cao, phòng lây truyền từ mẹ sang con, đảm bảo nguồn máu an toàn, giảm lây nhiễm liên quan sử dụng ma túy và chấm dứt phân biệt giới. Ông kêu gọi mọi người “lắng nghe tiếng nói của người sống chung với HIV và cùng nhau hành động để hướng tới một Pakistan không còn HIV/AIDS”.
Thủ tướng Sharif nhấn mạnh cần chiến lược toàn diện hơn về tuyên truyền cộng đồng, nâng cấp chăm sóc y tế hiện đại và huy động phối hợp xã hội, nhằm bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.
