 |
Một lao động xa quê ở thành phố Bảo Định, miền Bắc Trung Quốc, đã cho bạn bè "mượn" 3 thẻ tín dụng đứng tên mình để bù đắp khoản nợ 2.500 nhân dân tệ (380 USD). Anh chưa bao giờ nghĩ đến việc sau này mình bị bắt vì tội bán thẻ tín dụng bất hợp pháp được các nhóm tội phạm sử dụng để rửa tiền đánh bạc trực tuyến.
Vụ bắt giữ này nằm trong "Chiến dịch Phá thẻ" được tiến hành trên toàn Trung Quốc. Giới chức truy quét các giao dịch qua thẻ ngân hàng và hoạt động bán thẻ bất hợp pháp trước tình trạng gian lận viễn thông và cờ bạc trực tuyến xuyên biên giới.
Mục tiêu của chiến dịch là cắt đứt liên kết giữa SIM điện thoại di động và thẻ ngân hàng với người dùng không phải là chủ thẻ đã đăng ký. Các tài khoản trên hai nền tảng thanh toán trực tuyến, WeChat Pay của Tencent và Alipay của Alibaba, cũng bị nhắm đến.
Theo một quan chức ở bộ phận công nghệ thông tin thuộc Bộ Công an Trung Quốc, loại hình tội phạm mới này đã tạo ra ngành làm ăn bất hợp pháp với lực lượng lao động từ 5 đến 6 triệu người.
Hệ thống thanh toán và rửa tiền phức tạp bắt nguồn từ những người chơi nhỏ lẻ ở một số vùng xa xôi nhất của Trung Quốc, như lao động xa quê ở Bảo Định. Những người này cho các nhóm tội phạm nước ngoài mượn hoặc thuê thẻ ngân hàng hay mã QR thanh toán. Sau đó, các nhóm tội phạm dùng chúng để giúp những kẻ đánh bạc phi pháp giấu tiền, thường sử dụng tiền điện tử (tiền ảo) USDT của Tether.
Trong 9 tháng đầu năm 2020, cảnh sát đã truy quét 1.700 nền tảng cờ bạc trực tuyến và 1.400 ngân hàng ngầm, liên quan đến các giao dịch bất hợp pháp với tổng giá trị lên đến hơn 1.000 tỷ nhân dân tệ (153 tỷ USD), theo dữ liệu từ Bộ Công an Trung Quốc. Năm 2019, lực lượng chức năng truy quét 7.200 vụ đánh bạc trực tuyến với tổng giá trị 18 tỷ nhân dân tệ.
Trong chuỗi cờ bạc trực tuyến xuyên biên giới, thanh toán di động ngày càng đóng vai trò quan trọng. Là nước dẫn đầu trong lĩnh vực thanh toán di động, Trung Quốc đã tích cực thúc đẩy việc thanh toán bằng cách dùng điện thoại quét mã QR, một loại mã vạch.
Ở Trung Quốc, ngay cả một gánh hàng rong cũng sở hữu mã QR riêng để nhận thanh toán di động. Sự tiện lợi liên quan đến thanh toán di động đã thu hút các nhóm tội phạm cờ bạc.
"Nền tảng chạy điểm"
Vì mọi hình thức cờ bạc đều là bất hợp pháp theo luật Trung Quốc, nếu một công dân Trung Quốc muốn chơi trên các website đánh bạc trực tuyến ở nước ngoài, trở ngại đầu tiên là đặt cọc tiền. Do đó, họ thường sử dụng các nền tảng thương mại điện tử hàng đầu để tiến hành các giao dịch lớn được ngụy trang dưới dạng giao dịch mua sắm trực tuyến hợp pháp.
Ví dụ, một phóng viên của Caixin đã cố gắng gửi 100 nhân dân tệ vào một website đánh bạc có tên DreamGaming qua ngân hàng trực tuyến. Giao dịch cho thấy tiền đã được chuyển đến tài khoản Alipay liên kết với một cửa hàng tạp hóa. Website đánh bạc đó không còn truy cập được nữa, với một thông báo cho biết website "chứa đựng nội dung bất hợp pháp".
 |
| Các nền tảng thương mại điện tử hàng đầu Trung Quốc được sử dụng để tiến hành các giao dịch chuyển tiền đánh bạc ngụy trang dưới dạng giao dịch mua sắm trực tuyến hợp pháp. Ảnh: Caixin. |
Các website đánh bạc trực tuyến thường sử dụng "nền tảng chạy điểm" để rửa tiền của người đánh bạc, khiến số tiền này trông giống các khoản thanh toán hợp pháp. Để gửi tiền, con bạc truy cập vào một liên kết thanh toán trên một trang web kết nối với nền tảng chạy điểm.
Nền tảng này giống như một ứng dụng gọi xe. Một thành viên đã đăng ký của nền tảng sẽ "nhận đơn đặt hàng" và tải tiền lên bằng tài khoản ngân hàng đã mua hoặc mượn của người khác. Sau đó, tiền được chuyển đến website đánh bạc ở nước ngoài.
Theo cảnh sát, các nền tảng thu hoa hồng từ 2,5% đến 4% cho mỗi giao dịch và người đã đăng ký làm thành viên của nền tảng nhận được 1% đến 2%.
Các mạng xã hội của Trung Quốc như WeChat và Weibo thường đăng quảng cáo tuyển dụng lao động bán thời gian và nhiều quảng cáo trong số này được đăng bởi các nền tảng chạy điểm.
Quảng cáo nói mỗi người được tuyển dụng sẽ được trả 500 đến 1.000 nhân dân tệ khi họ cung cấp số căn cước, thẻ ngân hàng, số điện thoại di động và "tấm chắn USB", công cụ bảo vệ tiền của người dùng trong giao dịch ngân hàng trực tuyến.
Nếu có thể cung cấp thêm thông tin, chẳng hạn như giấy phép kinh doanh, con dấu kinh doanh, tài khoản ngân hàng doanh nghiệp cùng "tấm chắn USB", số tiền họ nhận được có thể lên đến 1.500-2.000 nhân dân tệ.
Đối với một số thanh niên thất nghiệp ở các thành phố nhỏ và vùng nông thôn, cơ hội kiếm 1.000 nhân dân tệ từ việc cho thuê tài khoản ngân hàng hoặc mã QR của họ là sự cám dỗ lớn.
Và nếu càng có nhiều giao dịch thông qua tài khoản của họ, họ càng có thể kiếm được nhiều tiền hoa hồng. Tất nhiên, họ có nguy cơ bị bắt vì tham gia các hoạt động bất hợp pháp.
Hồi tháng 6, cảnh sát ở khu tự trị Quảng Tây đã triệt phá một đường dây cờ bạc trực tuyến xuyên biên giới, trong đó số tiền được giao dịch thông qua các nền tảng chạy điểm lên đến 30 tỷ nhân dân tệ.
Một kênh khác để gửi tiền vào các website đánh bạc trực tuyến là thông qua việc nạp tiền cho điện thoại di động. Các giao dịch này được ngụy trang dưới dạng nạp tiền bình thường cho cho SIM điện thoại nhưng thực chất là chuyển tiền đến các website đánh bạc.
Rửa tiền điện tử
Sau khi các nền tảng chạy điểm thu tiền từ người đánh bạc, tiền sẽ đến tay những kẻ tổ chức đánh bạc như thế nào? Con đường truyền thống là thông qua các ngân hàng ngầm, nơi diễn ra hoạt động trao đổi ngoại tệ và mua bán xuyên biên giới bất hợp pháp. Các ngân hàng ngầm phi pháp này đã tồn tại từ lâu ở Trung Quốc để giúp công dân chuyển tiền ra khỏi đất nước và mua tài sản ở nước ngoài.
Một thực tế mới liên quan đến USDT của Tether, loại tiền điện tử liên kết với giá trị của đồng USD. Mục tiêu ban đầu của tiền điện tử này là giải quyết vấn đề giá trị biến động quá mức. Năm 2019, USDT đã vượt qua Bitcoin để trở thành tiền điện tử được giao dịch nhiều nhất trên thị trường theo khối lượng.
 |
| Tiền ảo USDT được sử dụng rộng rãi trong việc rửa tiền, cờ bạc và các hoạt động bất hợp pháp khác. Ảnh: Caixin. |
USDT được sử dụng rộng rãi trong việc rửa tiền, cờ bạc và các hoạt động bất hợp pháp khác, theo giám đốc điều hành tại một nền tảng blockchain. Hồi tháng 10, chi nhánh của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc ở thành phố Huệ Châu, miền Nam Trung Quốc, đã bắt giữ hàng loạt người liên quan đến hoạt động cờ bạc trực tuyến xuyên biên giới.
Đây là đợt trấn áp đầu tiên đối với các hoạt động liên quan đến USDT. Trong một bài đăng trên blog, ngân hàng cho biết 77 nghi phạm đã bị bắt vì sử dụng USDT trong các giao dịch xuyên biên giới để rửa tiền đánh bạc với tổng giá trị gần 120 triệu nhân dân tệ.
Hầu hết giao dịch USDT trong vụ Huệ Châu được thực hiện trên Huobi, sàn giao dịch tiền điện tử có trụ sở tại Seychelles. Sàn này được thành lập bởi Leon Li, người đã tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa và từng là kỹ sư tại Oracle. Các website đánh bạc trực tuyến sử dụng tiền của con bạc để mua USDT trên Huobi và sau đó bán đi số tiền điện tử này, "rửa" số tiền phi pháp thành dòng tiền hợp pháp.
Bộ Công an Trung Quốc đã ra lệnh cho Huobi và các nền tảng trao đổi USDT khác tăng cường nỗ lực chống rửa tiền bằng cách bổ sung bước xác minh nhận dạng qua video trong quá trình giao dịch. Song các sàn giao dịch đã không làm như vậy.
Một quản lý tại Huobi cho hay công ty đã hoàn thành đợt nâng cấp lớn nhất trong việc kiểm soát rủi ro rửa tiền hồi tháng 8 mà không nêu rõ các biện pháp được thực hiện.
Leon Li, người sáng lập Huobi và Xu Mingxing, người sáng lập sàn giao dịch Bitcoin OKEx được cho là đã hợp tác với cảnh sát để điều tra hoạt động rửa tiền cho cờ bạc trực tuyến.
Cảnh sát Huệ Châu cho biết các nền tảng chạy điểm và sàn giao dịch tiền điện tử đặt máy chủ của họ ở nước ngoài, gia tăng thách thức mà cảnh sát phải đối mặt trong quá trình điều tra.
Khó xác định
Đối với các nền tảng thanh toán trực tuyến như WeChat Pay và Alipay, thách thức lớn là xác định tài khoản của người dùng nào thực sự là nền tảng chạy điểm.
Theo bà Guo Qianting, tổng giám đốc trung tâm chống rửa tiền của Ant Group, khi nhìn vào dữ liệu các tài khoản có thể được sử dụng bởi các nền tảng chạy điểm, số lượng giao dịch thường nhỏ và nhiều trong số đó dường như là các khoản thanh toán thông thường để tiêu dùng. Bà nói việc tìm kiếm nền tảng chạy điểm trong những người dùng thường xuyên giống như mò kim đáy bể.
 |
| Vịệc tìm kiếm nền tảng chạy điểm trong những người dùng thường xuyên giống như mò kim đáy bể. Ảnh: Caixin. |
Một kênh rửa tiền khác là các nền tảng công việc thời vụ, nơi cung cấp người làm thời vụ và dịch vụ trả lương cho các công ty trong lĩnh vực giao đồ ăn, gọi xe và thương mại điện tử. Hơn 10.000 nền tảng như vậy đã xuất hiện ở Trung Quốc kể từ năm 2018.
Một số trong đó là các nhà cung cấp dịch vụ cho các công ty hợp pháp, bao gồm Meituan Dianping và Didi Chuxing. Song nhiều nền tảng khác được sử dụng để rửa tiền đánh bạc trực tuyến.
Hồi tháng 5, chi nhánh của Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc tại Tương Đàm, tỉnh Hồ Nam, đã phát hiện các giao dịch đáng ngờ trên một nền tảng cung cấp nhân lực.
Công ty đã có hơn 200 triệu nhân dân tệ giao dịch tiền mặt chỉ trong hơn 10 ngày, và hầu hết giao dịch diễn ra trong giờ làm việc bất thường. Cảnh sát phát hiện công ty này rửa tiền cho các nhóm gian lận viễn thông.
Tháng trước, một nền tảng khác, được hỗ trợ bởi Ant Group, nhà cung cấp dịch vụ thanh toán trực tuyến lớn tại Trung Quốc, đã bị điều tra vì nghi ngờ rửa tiền.
Beijing Bujiao Technology bị nghi ngờ đã phát hành giả các hóa đơn thuế giá trị gia tăng có tổng giá trị hơn 1,3 tỷ nhân dân tệ. Một số hoạt động rửa tiền của công ty liên quan đến cờ bạc xuyên biên giới.
