BookTok tác động liên thế hệ

Theo NNS Magazine, ByteDance, công ty mẹ của TikTok gần đây tuyên bố rằng họ có kế hoạch xuất bản 10 đến 15 cuốn sách in hàng năm, bắt đầu từ năm 2025. Các thể loại bao gồm tiểu thuyết lãng mạn-kỳ ảo, lãng mạn, truyện tình yêu chậm nhiệt, truyện tuổi vị thành niên theo mô típ kinh điển "từ kẻ thù đến người yêu" và tiểu thuyết dành cho thanh thiếu niên, thể loại phổ biến nhất đối với thế hệ Z.

Động thái này diễn ra sau bước đầu tiên của công ty tiến vào mảng xuất bản số vào năm 2023: thông qua sự hợp tác với nhiều nhà xuất bản khác nhau, bao gồm HarperCollins.uk, Wh Smith, Bloomsbury, Bookshop.org. Vào tháng 8 năm 2023, TikTok đã ra mắt nhà xuất bản riêng của mình, 8th Note Press, để tự sản xuất sách của các tác giả được quảng bá trên nền tảng của họ.

BookTok đã vượt xa sức ảnh hưởng của thế giới số để tiến vào thế giới sách in. Ảnh: Business Insider.

Kể từ khi thành lập, 8th Note Press đã mua bản quyền của hơn 30 cuốn sách. Trong những năm gần đây, các bài đánh giá sách và chia sẻ phản ứng mạnh, bao gồm nhiều cảnh khóc lóc thảm thiết được cài đặt chế độ tua nhanh thời gian, đã trở nên rất nổi tiếng. Cho tới nay, đã có hơn 38 triệu bài đăng được gắn thẻ #BookTok, với khoảng 200 tỷ lượt xem có gắn hashtag này, đặc biệt, có 3 tỷ lượt xem từ Italy.

Hiện tượng này đã có tác động sâu sắc đến mức Viện Bách khoa toàn thư Italy Treccani, đã đưa BookTok thành một từ mới vào năm 2023, cũng như xác nhận vai trò của TikTok là Đối tác giải trí chính thức của Hội sách Turin trong năm thứ hai liên tiếp. Những nội dung dành cho lứa tuổi dưới 35, chiếm khoảng 80% những người sử dụng hashtag BookTok, đã tăng 15% trong chín tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm 2023, theo một nghiên cứu của New York Times.

Sự ra đời của BookTok

BookTok ra đời một cách tự phát trong thời gian phong tỏa từ tháng 3/2020, xuất phát từ một cộng đồng người dùng TikTok chia sẻ các đánh giá về sách, khơi dậy các cuộc tranh luận và đưa ra các thử thách đọc sách.

Cộng đồng BookTok góp phần truyền cảm hứng đọc sách liên thế hệ. Ảnh: The Guardian.

Điều bất ngờ là sự lựa chọn thường hướng đến các tác phẩm kinh điển, từ Pride and Prejudice (Kiêu hãnh và định kiến) ​​đến tác phẩm đương đại The Song of Achilles (Trường ca Achilles), được một sinh viên Chicago “hồi sinh” vào năm 2021. Các lựa chọn trải dài theo mốc thời gian và đa dạng, nhưng đều thông qua cách chia sẻ chạm đến cảm xúc của người đọc. Ví dụ, mục tiêu của @alifeofliterature, một tài khoản có hơn 270.000 người theo dõi trên TikTok, là "để mọi người cảm thấy những gì tôi cảm thấy".

Và từ việc lắng nghe những #booktoker chia sẻ về sách, độc giả cảm nhận được niềm thôi thúc phải tự mình đọc sách, tự mình chia sẻ cách diễn giải một đoạn trích hoặc kể lại một đoạn văn cụ thể. Từ đó, họ vội vã đến hiệu sách. Đây là một nguyên khiến The Song of Achilles, cuốn sách của Miller, sau nhiều năm bị thờ ơ trên kệ sách, đã tìm thấy khoảnh khắc vinh quang của mình, đạt 10.000 bản bán ra mỗi tuần.

Sức tác động liên thế hệ

Sự lan toả trải nghiệm này không chỉ diễn ra đối với thế hệ Z mà còn mang tính liên thế hệ. Những người trẻ tuổi bị cuốn hút trước một cốt truyện được chia sẻ trên TikTok và họ được thôi thúc chia sẻ điều đó với gia đình hoặc bạn bè.

Theo cách này, sự trao đổi diễn ra một cách thực tế, chuyển từ không gian mạng vào không gian gia đình, trong căn phòng khách ấm cúng, khơi dậy sự tò mò ở những thế hệ có thể lớn hơn, nhỏ hơn, những người từ lâu đã quen với các thể loại họ thường đọc.

Trong trường hợp của tiểu thuyết lãng mạn, các tác phẩm cổ điển của Charlotte Brontë hay Jane Eyre được khơi gợi lại. Với một sự đón nhận mới, dựa trên sự chia sẻ về cảm xúc, tiểu thuyết lãng mạn, vốn bị chế giễu và thường chỉ có độc giả là phụ nữ trẻ, đã giành được một vị trí mới trên diễn dàn văn học.

Giới xuất bản không thể thờ ơ

Trước làn sóng #BookTok, các nhà xuất bản không thể nằm ngoài vùng tác động này. Những cảm xúc được BookTok thổi bùng đã thúc đẩy thị trường, phá vỡ những hạn chế vốn có đối với một số phân khúc nhất định.

Theo dữ liệu do Hiệp hội Nhà xuất bản Italy thu thập, tác động của #booktok đối với thị trường xuất bản giúp nhiều đầu sách nằm ngoài phân khúc truyền thống lọt vào danh sách ăn khách, như trường hợp của The Fabricator of Tears của Erin Doom hoặc It Ends with Us của Colleen Hoover.

Do đó, ngày càng nhiều nhà xuất bản tìm kiếm sự hợp tác với những người sáng tạo nội dung. Trong cuộc đua xem ai có ảnh hưởng lớn nhất đến tăng trưởng doanh số, những người có lượng người theo dõi lớn, những tài khoản mạng xã hội đình đám đang dần lấn lướt tác giả và chất lượng tác phẩm thực sự của họ.

Bronstein, biên tập viên trưởng của 8th Note, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ New York Times: "Trước hết, chúng tôi nghĩ về nội dung độc giả quan tâm, ai đọc những cuốn sách này, những cuốn sách này được thảo luận ra sao, ở đâu, bằng cách nào? Sau tất cả mới là nhu cầu quan tâm đến thể loại sách".

Hiện nay, TikTok tự định vị mình là một bên tham gia tích cực khi có thể giúp các tác giả của mình nổi tiếng nhanh hơn và bán được nhiều sách hơn. Tuy nhiên, điều này kéo theo việc các nhà xuất bản phải tuân theo ý thích của nền tảng này, hay rộng hơn là của những xu hướng nền tảng đó tạo ra. Nhiều thể loại có thể không thu hút được công chúng vào thời điểm hiện tại, nhưng không có nghĩa là chúng có chất lượng thấp hay kém hấp dẫn hơn.