Bóng ma bán độ ám ảnh giải Liên Minh, Liên Quân Mobile

Đi kèm với sự phát triển và phổ biến của eSports là hoạt động cá cược phi pháp. Gần đây, trên các web cờ bạc nhắm đến người dùng Việt Nam, ngoài thể thao truyền thống, các môn như Liên Minh Huyền Thoại, Liên Quân Mobile, DotA 2 cũng trở thành hạng mục để đặt cược.

Từ đây, những vụ việc dàn xếp tỉ số, bán độ cũng xuất hiện, tác động tiêu cực đến sự phát triển toàn ngành.

Loạt vụ bán độ bị phát giác

Từ khi game được thi đấu tại Việt Nam, các vụ việc bán độ cũng đi kèm như vùng xám của ngành. Thời kỳ đầu, Đông Nam Á vẫn là vùng trũng của eSports, người tham gia các game không được phát hành chính thức như DotA, CS:GO hoạt động tự phát, không được hỗ trợ bởi nhà phát hành. Giai đoạn này, nhiều vụ việc bán độ đã được xác nhận như Aces Gaming (DotA 2), Legends.GO (CS:GO).

Từ 2017, nền thể thao điện tử Việt Nam dần đi vào quy củ với hai đại diện nổi bật là Liên Quân Mobile và Liên Minh Huyền Thoại. Trò chơi có nhà phát hành trong nước, giải đấu chuyên nghiệp với nhiều cấp độ. Các đội eSports được quan tâm nhờ lượng khán giả xem giải khổng lồ. Game thủ có lương và được cam kết bằng hợp đồng.

Trừ Paletet, các thành viên trong đội hình này của SBTC Esports đều bị cấm thi đấu. Ảnh: SBTC.

Tuy vậy, tình trạng dàn xếp tỉ số ở các bộ môn này vẫn tồn tại, một số vụ việc bị phát giác.

Cuối năm 2023, đội eSports Liên Minh Huyền Thoại SBTC thi đấu ở cấp độ cao nhất tại Việt Nam bị ban tổ chức loại khỏi giải đấu sau nghi vấn bán độ. Trong thông báo xử phạt, phía Riot Games cho biết đội này đã “vi phạm nghiêm trọng quy định và điều lệ giải đấu”. 6 thành viên của tổ chức nói trên cùng quản lý bị cấm tham gia vào hoạt động eSports.

Sau vụ việc, một số thành viên của SBTC “thanh minh” rằng có tham gia cá cược nhưng không bán độ. Tuy nhiên nửa năm sau, hình phạt được chuyển từ cấm 3 năm thành vĩnh viễn sau quá trình điều tra. Theo quy định được trích dẫn, những người này đã có hành vi cá độ/bán độ trận đấu mình tham gia.

Đến tháng 3, giải đấu Liên Minh Huyền Thoại VCS phải tạm dừng khi ban tổ chức điều tra tiêu cực. Đây là điều chưa có tiền lệ trong lịch sử eSports chuyên nghiệp, bởi lượng bị nghi ngờ lên đến 32 người.

Gần như cả đội hình Rainbow Warrior đều bị cấm sau nghi vấn bán độ. Ảnh: VCS.

Sau điều tra, hàng loạt game thủ bị cấm thi đấu vĩnh viễn/có thời hạn. Trong đó, các trường hợp bị xử phạt năng là do cá độ/bán độ. Những game thủ bị cấm 1-2 năm bị xếp vào trường hợp biết hành vi tiêu cực nhưng không báo cáo.

Trong năm nay, hai tuyển thủ Liên Quân Mobile là NTzz và MN cũng bị ban tổ chức cấm thi đấu vĩnh viễn vì tiêu cực. Trong đó, NTzz được xác nhận đã tham gia cá độ. Trường hợp MN, người chơi này bị tố giác vi phạm quy định, nghi ngờ bán độ, bị phạt đến 150 triệu đồng.

Ngoài ra, ngành này còn có tình trạng các game thủ giải nghệ, phát trực tiếp trên các nền tảng, quảng cáo cho web cá độ, lôi kéo người xem tham gia hoạt động phi pháp.

Hệ lụy toàn ngành

eSports trở thành một hình thức giải trí được quan tâm tại Việt Nam. Mức độ phổ biến cao, dễ tiếp cận và có nhịp độ nhanh giúp bộ môn này dần áp đảo nhiều môn thể thao truyền thống về lượt quan tâm. Liên Quân Mobile hay Liên Minh Huyền Thoại chỉ xếp sau bóng đá về lượt theo dõi ở các kênh trực tuyến trong nước.

Mô hình cũng dần được chuyên môn hóa, được cộng đồng đón nhận thay vì cái nhìn thiếu thiện cảm như trước đây. eSports trở thành môn thi đấu tranh huy chương ở đại hội thể thao Đông Nam Á, châu Á, nhiều người chơi thành tích cao được phong danh hiệu kiện tướng…

eSports thành bộ môn quen thuộc trên các trang các cược phi pháp.

Tuy nhiên, các vụ việc bán độ, dàn xếp tỷ số, game thủ cờ bạc ảnh hưởng xấu đến hình ảnh bộ môn và sự phát triển toàn ngành.

Sau vụ việc của SBTC, giải Liên Minh Huyền Thoại cao nhất Việt Nam chỉ còn 7 đội thi đấu. Mức độ cạnh tranh và lượng người xem giảm sút. Kết hợp với đợt đình chỉ 32 tuyển thủ, lòng tin của khán giả vào giải đấu đi xuống nghiêm trọng. Chất lượng chuyên môn của VCS không được đảm bảo khi lượng lớn người chơi hàng đầu dính án phạt nặng, phải dừng thi đấu.

Vụ "thanh trừng" nhận còn được sự quan tâm của người hâm mộ Liên Minh Huyền Thoại khắp thế giới. Sự kiện khiến nhiều khán giả quốc tế có không có thiện cảm với VCS bởi sự thiếu chuyên nghiệp.

Đến cuối năm nay, Riot Games đã thông báo giáng cấp giải đấu quốc nội, gộp vào khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Đây là bước thụt lùi lớn, khiến nhiều tổ chức rút vốn, không tiếp tục đầu tư vào eSports Việt Nam.

Trong cuộc phỏng vấn với Tri Thức - Znews, ông TK Nguyen, CEO công ty chủ quản GAM Esports, đội vô địch VCS nhiều năm, cho rằng đây là một sự việc đáng buồn. “eSports vẫn là bộ môn non trẻ, tiêu cực là thứ song hành không ai mong muốn. Bóng đá có hàng trăm năm phát triển nhưng vẫn xuất hiện những vụ việc tương tự. Tôi tin tình hình sẽ tốt lên khi quy trình được chuyên nghiệp hóa”, ông TK nói.