Trong cuốn hồi ký "The Room Where It Happened: A White House Memoir", tác giả - cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton - viết Tổng thống Donald Trump không muốn Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In cùng ông tham gia cuộc họp với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un tại Bàn Môn Điếm vào tháng 6/2019. Nhưng do ông Moon kiên quyết muốn vậy nên cuối cùng ông Trump đã đồng ý.
Cả hai phía đưa ra nhiều ý tưởng khác nhau cho cuộc gặp tại Khu phi quân sự, trong đó có sự mâu thuẫn về hình thức cuộc gặp và việc tổng thống Hàn Quốc nên xuất hiện ở đâu, khi nào, theo Yonhap.
 |
| Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In cùng phu nhân đón Tổng thống Trump trong tiệc tối ở Nhà Xanh hôm 29/6. Ảnh: Reuters. |
Ông Trump không muốn ông Moon xuất hiện
Tổng thống Moon gợi ý người đồng cấp Mỹ và Triều Tiên nên gặp mặt tại Bàn Môn Điếm, bên trong Khu phi quân sự, hoặc trên một tàu hải quân Mỹ, vì ông muốn "điều gì đó kịch tính để tạo động lực cho cuộc gặp thượng đỉnh thế kỷ theo quan điểm của ông Moon".
"Ông Trump đã cắt ngang cuộc độc thoại, thật may mắn, vì trước đó có vẻ như ông ấy đã ngủ gật, sau đó nói rằng ông ấy trân trọng ý tưởng của ông Moon. Tuy nhiên ông nhấn mạnh mong muốn rằng cuộc gặp tiếp theo phải nhằm đạt được thỏa thuận thực sự. Gặp mặt một lần nhưng không đạt thỏa thuận thì không phải là vấn đề, nhưng không ai muốn ra đi tay trắng hai lần như vậy", ông Bolton viết.
Cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ cho rằng tổng thống Hàn quốc vẫn lo ngại về mặt hình thức hơn là thực chất, "nhưng điều quan trọng nhất với ông Moon là phải thể hiện được rằng ông sẵn sàng tham gia cùng ông Kim và ông Trump".
"Ông Trump không tỏ ra gay gắt, nhấn mạnh rằng phải có một thỏa thuận để loại bỏ vũ khí hạt nhân của Triều Tiên trước khi có một hội nghị thượng đỉnh khác", tác giả cuốn hồi ký viết.
 |
| Tổng thống Trump và Tổng thống Moon đã trao đổi trước về cuộc gặp ở Khu phi quân sự với Triều Tiên. Ảnh: Reuters. |
Tuy nhiên, hai tháng sau, ông Trump đã tận hưởng khoảng thời gian vui vẻ trong cuộc gặp ông Kim tại Khu phi quân sự. Tổng thống Mỹ viết lời mời nhà lãnh đạo Triều Tiên trên Twitter khi đang ở Nhật Bản tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20.
Cựu cố vấn Bolton viết rằng ông Trump đã "kiềm chế mong muốn tham dự cuộc gặp của ông Moon, trong khi cuộc gặp ngày càng có khả năng trở thành hội nghị Kim - Trump".
"Ông Trump không muốn ông Moon ở cạnh, nhưng ông Moon đã quyết tâm có mặt, biến nó thành cuộc gặp ba bên nếu có thể", tác giả Bolton viết.
Cuộc tranh luận hậu trường
Trước khi đến khu phi quân sự DMZ vào ngày 30/6, Tổng thống Moon và Tổng thống Trump đã có cuộc gặp song phương tại Nhà Xanh để thảo luận chi tiết về kế hoạch cho hội nghị thượng đỉnh.
"Ông Moon hỏi về kế hoạch cho DMZ. Ông Trump nói chúng tôi không biết kế hoạch đó là gì. Trái với thực tế, ông Trump nói ông Kim đã yêu cầu gặp ông trước đó, nhưng đề nghị ông Trump và ông Moon đi tới DMZ và cùng gặp mặt, như vậy sẽ tốt hơn cho ông Moon", cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ viết.
Ông Bolton cho rằng điều này mâu thuẫn với những gì Tổng thống Trump từng nói với nhân viên của mình, vì vậy Ngoại trưởng Mike Pompeo đã ngắt lời để giải thích các thỏa thuận gần đây nhất với Triều Tiên, bao gồm cả hình thức cho cuộc gặp Trump - Kim.
 |
| Cuộc gặp của ông Trump và Kim ở Khu phi quân sự ngày 30/6/2019. Ảnh: Reuters. |
"Ông Moon nói rằng vấn đề tối quan trọng đối với Tổng thống Trump là tổ chức được cuộc gặp. Tuy nhiên, khi ông Kim tiến vào lãnh thổ Hàn Quốc, sẽ rất kỳ cục nếu ông Moon không có mặt. Ông Trump gợi ý người đồng cấp Hàn Quốc nên ra chào ông Kim, sau đó giao lại cho ông Trump và đi khỏi. Khi đó Ngoại trưởng Pompeo một lần nữa can thiệp, nói rằng phía Mỹ đã nêu quan điểm của ông Moon vào tối hôm trước nhưng phía Triều Tiên từ chối", cựu cố vấn Bolton chia sẻ.
Tổng thống Trump đáp rằng ông muốn có sự hiện diện của tổng thống Hàn Quốc, nhưng ông không thể làm những gì Triều Tiên không muốn. Ông Bolton coi đây là lời giải thích "hoàn toàn thiếu thực tế".
"Tổng thống Moon vẫn kiên trì, gợi nhắc lại vài lần các vị tổng thống đến thăm Khu phi quân sự, nhưng đây là lần đầu tiên tổng thống Hàn Quốc và Mỹ có thể đến đó cùng nhau", ông Bolton viết.
"Ông Trump đề nghị rằng có lẽ ông Moon có thể đưa ông từ Seoul đến Khu phi quân sự, và sau đó họ có thể gặp lại nhau tại căn cứ không quân Osan trong cuộc gặp gỡ và chào hỏi với lính Mỹ. Ông Moon cho rằng tốt hơn hết là ông ấy đi cùng với ông Trump tới trạm quan sát Ouellette ở Khu phi quân sự, sau đó họ sẽ quyết định làm gì tiếp theo", ông Bolton viết.
Cuối cùng, tác giả này cho biết: "Ông Trump nói rằng ông thoải mái với bất kỳ điều gì ông Moon muốn, và họ có thể đến trạm quan sát Ouellette cùng nhau".
 |
| Ông Kim và ông Trump đã trao đổi riêng mà không có ông Moon hôm 30/6/2019. Ảnh: Reuters. |
Trên thực tế, ngày 30/6/2019, Tổng thống Trump đã gặp riêng nhà lãnh đạo Triều Tiên tại DMZ mà không có sự tham gia của Tổng thống Moon.
Ông Moon chỉ cùng ông Trump đến Khu phi quân sự và xuất hiện chào người đồng cấp Triều Tiên.
Theo Wall Street Journal, tháp tùng tổng thống Mỹ đến Khu phi quân sự còn có con gái Ivanka Trump, con rể Jared Kushner - cả hai đều là cố vấn Nhà Trắng, Ngoại trưởng Mike Pompeo.
Chỉ vắng một người: cố vấn an ninh quốc gia John Bolton, người đang cách đó hàng nghìn dặm và trên đường đến Ulaanbaatar để gặp các quan chức Mông Cổ.
Tổng thống đã đưa tên ông Bolton vào phái đoàn đến DMZ, nhưng ông Bolton quyết định giữ cuộc hẹn ở Mông Cổ.
