Với số người chết không ngừng gia tăng, sự lây lan diễn ra chóng mặt, diễn biến dịch virus corona những tuần qua có thể chỉ là khúc dạo đầu cho một "cuộc tấn công dữ dội", không chỉ tại Anh mà cả trên toàn cầu.
Zing.vn trích đăng bài viết trên Guardian của tác giả Gavin Francis, bác sĩ đa khoa ở thành phố Edinburgh, thuộc xứ Scotland, Vương quốc Anh. Bài viết kể lại trải nghiệm của tác giả từ khi Anh chưa có ca nhiễm virus corona nào đến ngày 20/3, khi Anh trở thành điểm nóng dịch bệnh tại châu Âu.
Ngày 13/1, một thông báo từ cơ quan Bảo vệ Sức khỏe Scotland (HPS) đã được gửi đến tất cả bác sĩ đa khoa ở xứ này, mô tả một "chủng virus corona mới ở Vũ Hán".
Tôi làm việc tại phòng khám nhỏ ở trung tâm Edinburgh với bốn bác sĩ, hai y tá và sáu nhân viên hành chính. Lần đầu tiên tôi nghe nói về virus này. "Báo cáo hiện tại không cho thấy bằng chứng lây truyền từ người sang người, không có lây nhiễm giữa nhân viên y tế", thông báo nói một cách trấn an.
Tôi bỗng nhớ lại virus gây Hội chứng Hô hấp Cấp tính Nặng (SARS) gần hai thập kỷ trước và trong thoáng chốc tự nhủ việc khống chế sự lây lan của chủng virus corona mới này sẽ nhanh chóng ra sao, giống như với SARS.
Một chợ hải sản đã bị đóng cửa và khử trùng. Báo cáo cho biết dù Vũ Hán là thành phố có 19 triệu dân, chỉ có ba chuyến bay mỗi tuần từ đó đến Vương quốc Anh và tác động có thể xảy ra là "rất thấp". Tôi nhún vai và tiếp tục công việc.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng chủng virus mới này khác về cơ bản so với SARS, dù vẫn thuộc họ virus corona. Từ "corona" đề cập đến những nhóm protein hình gai trên bề mặt của virus hình cầu, giống như hoa bách hợp mọc lên từ đai vương miện.
Dưới kính hiển vi điện tử, chúng trông giống như những hành tinh nhỏ, mỗi hành tinh đều có nhiều vệ tinh giận dữ vây quanh.
Chúng có kích thước tương đương virus cúm - 0,1 micron (1 micron = 1/1.000 mm) - và phổ biến ở nhiều loài động vật có vú khác nhau. Virus SARS lây cho con người từ loài cầy hương châu Á; Hội chứng Hô hấp Trung Đông (MERS) lây thông qua lạc đà.
Có vẻ như virus mới này có nguồn gốc từ dơi, nhưng liệu có một động vật có vú nào khác làm trung gian giữa dơi và người hay không là điều vẫn chưa chắc chắn.
 |
| Virus corona chủng mới, SARS-CoV-2, nhìn qua kính hiển vi điện tử. Ảnh: Reuters. |
Tối đó tôi gặp bạn, một bác sĩ tư vấn mới trở lại làm việc gần đây sau khoảng thời gian làm nghiên cứu. Cô làm tại một bệnh viện đa khoa cách Edinburgh khoảng 30 dặm, và đang thích thú khi được quay lại khám chữa bệnh, dù vẫn giật mình khi thấy khối lượng công việc đồ sộ khiến các đồng nghiệp của cô luôn căng như dây đàn.
"Năm nào cũng vậy", cô nói. "Tôi tự hỏi khi nào hội đồng y tế sẽ nhận ra chúng ta cần bao nhiêu giường cho mùa đông".
Một tuần sau, số ca nhiễm ở Trung Quốc lên đến 550 và số người chết là 17. Báo cáo mới đến trấn an tôi rằng nguy cơ lây nhiễm vẫn còn thấp, nhưng đính kèm một mẫu tờ khai cụ thể cần hoàn thành nếu tôi nghi ngờ ai đó nhiễm virus - cụ thể là bất cứ ai bay đến từ Vũ Hán.
Tôi rất bất bình nhưng không hoảng hốt khi một trường đại học yêu cầu các sinh viên Trung Quốc đang lo lắng hãy tìm đến bác sĩ. "Qua điện thoại!", tôi muốn họ thêm vào, "bảo họ liên lạc khám bệnh qua điện thoại!"
Ngày 30/1, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ban bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu. Số người chết ở Trung Quốc lên tới 170, và số ca được xét nghiệm dương tính đã lên tới gần 8.000. Các ca nhiễm khác được báo ở Ấn Độ và Philippines.
Virus corona đi vào phổi và gây tổn thương. Hầu hết trường hợp đều nhẹ. Trong trường hợp nghiêm trọng, nó dẫn đến triệu chứng khó thở vì phổi gặp khó khăn trong việc oxy hóa máu và có người cần đến mặt nạ dưỡng khí. Một phần trong số bệnh nhân này sẽ phải cần đến máy trợ thở tại khu hồi sức tích cực.
Trong những ngày đầu dịch bệnh bùng phát, tôi vẫn nghĩ virus này là thứ gì đó, giống như MERS và SARS, sẽ được khống chế. Là bác sĩ đa khoa, chúng tôi quen với sự gia tăng đột biến hàng năm số ca bệnh cúm - "cúm heo" năm 2009 hóa ra không nguy hiểm hơn nhiều so với cúm mùa trong mùa đông - mặc dù về mức độ ác tính và tỷ lệ lây lan, virus mới này có vẻ tồi tệ hơn.
Cùng ngày hôm đó, một bức thư khác được gửi đến, lần này là từ hội đồng y tế Lothian. Thư nói rằng khẩu trang và các thiết bị bảo vệ cá nhân khác sẽ sớm được gửi đến phòng khám, làm dấy lên những câu chuyện đùa mà chúng tôi hay nói, rằng chúng tôi sẽ được gửi cho một túi giấy và một vài chiếc găng tay nhựa mỏng dính bạn hay nhận được tại các trạm xăng. Khẩu trang y tế thực sự đã được chuyển đến vào cuối tuần đó, cùng với một cuộn tạp dề nhựa loại có thể xé.
Trong tuần, tôi làm việc tại phòng khám nhỏ ở Edinburgh, nhưng vào cuối tuần, thỉnh thoảng tôi làm thêm công việc đa khoa vào buổi tối tại một trung tâm "ngoài giờ" ở thành phố, phụ trách khu vực có dân số lớn hơn nhiều, với một nhóm bác sĩ và y tá khác.
Tôi nhận được email từ giám đốc khám bệnh của trung tâm khuyến cáo tôi nên nói với bất kỳ bệnh nhân nào từ Trung Quốc đại lục rằng họ chỉ cần tự cách ly nếu có triệu chứng, và những triệu chứng đó không bao gồm đau họng. Cho đến khi đó, tôi đã tự cho rằng sổ mũi và đau họng là dấu hiệu của việc nhiễm virus corona - đó triệu chứng mà đa số virus đường hô hấp gây ra.
Phòng khám của tôi đã lập một nhóm trên WhatsApp để cập nhật cho nhau. Hóa ra, nhóm này lại tốt cho việc chia sẻ video hài hước cũng như cập nhật khuyến cáo mới nhất của chính phủ.
Ngày 4/2, tôi bay sang Mỹ để nói chuyện tại Viện hàn lâm Khoa học New York về khoa học, y học và những điều kỳ diệu. United Airlines cảnh báo rằng tôi sẽ không thể nhập cảnh Mỹ nếu tôi từng đi Trung Quốc gần đây. Một số người đeo khẩu trang tại sân bay, nhưng tôi vẫn nghĩ đây là vấn đề mà việc phong tỏa tại Trung Quốc và lệnh cấm bay từ Vũ Hán sẽ giải quyết.
Đài phát thanh Radio New Zealand cũng đã liên lạc để hỏi liệu tôi có thể thực hiện một cuộc phỏng vấn không. Các mức độ vô lý của cách mà chúng ta đang được kết nối trở nên rõ ràng khi tôi ngồi xuống, khoanh chân và bị hội chứng lệch múi giờ, trong một phòng khách sạn ở New York để nói chuyện, qua Skype, với người dẫn chương trình ở nơi đã là 17h ngày mai.
Anh ấy hỏi tôi dự đoán thế nào về phạm vi lây lan của dịch bệnh này. Tôi nhớ đã nói rằng tôi không có quả cầu pha lê, nhưng những gì tôi thấy về các biện pháp kiểm soát lây nhiễm ở Trung Quốc có vẻ ấn tượng - Tôi rất hy vọng rằng virus sẽ được khống chế như cách SARS được khống chế, và các biện pháp cách ly sẽ có hiệu quả.
Ngày hôm đó, thống kê cho thấy 425 bệnh nhân ở Trung Quốc đã tử vong và số ca nhiễm, đối với những người đã được xét nghiệm, ở mức chỉ hơn 20.000.
Bay về từ sân bay Newark, tôi thấy mọi chiếc bàn ở ga đi đều có máy tính bảng đặt trên giá đỡ. Chúng tỏa sáng như máy đánh bạc, những trò giải trí hay cơ hội mua sắm.
Để nói chuyện với người đi cùng, bạn cần phải ló ra khỏi những màn hình này. Toàn bộ thức ăn và các khoản thanh toán đều được yêu cầu bằng cách chạm vào máy tính bảng. Có thể họ lau chúng thường xuyên, tôi nghĩ, khi nhìn một đứa trẻ ngoáy mũi rồi bắt đầu chơi với màn hình.
Khi tôi về nhà sau chuyến đi New York, vào đầu tháng 2, nguy cơ bắt đầu trở thành thực tế. Cuối tuần đó, số người chết ở Trung Quốc đã vượt qua dịch SARS năm 2002-2003 với 811 ca tử vong. Sau đó là kỳ nghỉ giữa kỳ. Cùng với vợ con, tôi đi về phía bắc đến Orkney để gặp bạn bè và làm việc thế chân trên một hòn đảo trong một tuần.
Tại Kirkwall, trên đường tới phà, một tin nhắn được gửi từ nhân viên của NHS (Dịch vụ Y tế Quốc gia) Orkney. Liệu tôi có thời gian ghé qua bệnh viện cho người ta lấy số đo để chọn một "chiếc khẩu trang vừa vặn khuôn mặt" hay không? Những chiếc khẩu trang này có hiệu quả trong việc ngăn chặn những giọt ho hay hắt hơi mang virus.
Tôi rất băn khoăn vì yêu cầu được đưa ra gấp như vậy - Liệu họ đã biết điều gì mà tôi không biết về dịch bệnh sắp đến hay không? Ở Orkney? Tôi có thời gian nếu tôi đến bệnh viện ngay bây giờ, tôi trả lời, nhưng chỉ có một giờ cho đến khi chuyến phà của tôi rời bến. "Không cần đâu", người ta trả lời, và thực sự là không.
Khi tôi trở lại Edinburgh tám ngày sau đó, mọi thứ đã thay đổi nhanh chóng. Trung tâm OOH hỏi tôi có thể đến để họ lấy số đo chọn khẩu trang vừa với khuôn mặt hay không. Song khi tôi cố gắng sắp xếp cuộc gặp với họ, khẩu trang đã hết.
Hướng dẫn mới nói rằng với các loại kiểm tra mà tôi thực hiện với tư cách bác sĩ, sử dụng khẩu trang ngăn chất lỏng và thực hiện theo các quy trình kiểm soát lây nhiễm thông thường - đeo tạp dề, găng tay, đồ bảo vệ mắt - là đủ. Khẩu trang vừa với khuôn mặt là dành cho những người thực hiện các quy trình - chẳng hạn như đặt nội khí quản và nội soi - trong thời gian đó bạn có thể bị bắn nước bọt, hoặc những thứ tệ hơn, vào người.
Một số người thấy khuyến cáo của chính phủ thiếu nhất quán một cách bực mình, nhưng rõ ràng là họ đang phải đưa ra các quyết định khó khăn với nguồn lực hạn chế và thời gian không còn nhiều. Là bác sĩ, chúng tôi được khuyến khích tránh tiếp xúc các trường hợp nghi ngờ phòng khi chúng tôi vô tình lây virus cho người khác, mặc dù virus chắc chắn đã lây lan trong các bệnh nhân của chúng tôi ở mức cao hơn số liệu chính thức.
  |
Vào ngày 21/2, vùng Lombardy báo các ca đầu tiên do lây nhiễm bên trong Italy, không phải người bay đến với virus. Cả vùng vẫn chỉ có vài ca được xác nhận. Vợ tôi đến từ Lombardy, không xa Pavia và cha mẹ cô ấy đã cách ly. Italy báo ca tử vong đầu tiên ở nước này vào ngày hôm sau, nhưng một số bệnh nhân của tôi vẫn đủ bàng quan về virus để bay đến đó trượt tuyết.
Trong bốn ngày tiếp theo, số ca nhiễm được xác nhận ở Italy đã nhảy vọt từ một chữ số lên đến 229, và Trung Quốc gần chạm mốc 80.000. Song Trung Quốc đã chậm lại trong khi Italy dường như đang tăng tốc: Ngày 25/2, một thông báo mới từ các chuyên gia y tế công cộng của NHS Lothian yêu cầu tôi nói với bất cứ ai đã ở Lomabrdy hoặc Veneto trong vòng 14 ngày qua, và những người có triệu chứng, rằng họ phải tự cách ly.
"Trước hết là để cho yên tâm", thông báo nói, "về vấn đề liên quan đến Italy, khu vực gây quan ngại chỉ là phía bắc Italy - phía bắc Pisa, Florence hoặc Rimini". Tôi không yên tâm.
Ngày hôm đó, tôi đã nói chuyện với một bệnh nhân trở về từ Milan, nhưng không có triệu chứng nào khác ngoài đau họng nhẹ, chuyện phổ biến với bất cứ ai vừa ra khỏi máy bay. Theo quy định tôi được phổ biến, anh ấy không phải tự cách ly. "Anh đã có nhiệt kế chưa?", tôi hỏi và vui vẻ nói rằng tôi sẽ ghé qua để xem anh ấy có bị sốt không, nhưng sau đó có nhiều cuộc gọi và yêu cầu hơn, và tôi đã không đến.
Tại trung tâm OOH ở Tây Lothian, vào tuần đầu tiên của tháng 3, người ta thấy rất rõ việc đi lại giữa Italy và Anh hàng tuần dày đến mức nào. Một trong số nhiều cuộc gọi: một người đàn ông đã bay về một ngày trước đó, từ phía nam Pisa, đang bị ho và sốt.
Theo hướng dẫn mà tôi được biết, anh đã ở một nơi rất xa về phía nam Italy nên không được coi là một trường hợp có nguy cơ - Tôi đã thông báo với anh rằng theo quy định chính thức anh không cần tự cách ly. Song lời khuyên đó làm tôi khó chịu, và tôi bảo anh, nếu có thể, hãy ở nhà và nghỉ làm ít nhất một tuần.
Một cuộc gọi khác là cho một gia đình vừa mới đi trượt tuyết về; căn cứ theo vị trí khu resort mà họ lưu trú, họ thuộc diện có nguy cơ, và họ được đề nghị đến hội đồng y tế công cộng để làm xét nghiệm. Điều này được thực hiện bằng cách gửi đi một mẫu tờ khai chính thức - các bác sĩ GP chúng tôi sau đó không nghe nói ai dương tính, ai không.
   |
  |
 |
   |
| Italy những ngày bị phong tỏa. Ảnh: Reuters, Getty, New York Times. |
Đầu tháng 3, hệ thống máy tính mà ở đó các bác sĩ đọc toàn bộ hồ sơ y tế, ghi lại từng tư vấn và giới thiệu bệnh nhân thăm khám chuyên khoa, đã thêm mã cho virus corona mới.
Mục đích là bất kỳ ai được đăng ký vào hệ thống với Covid-19, bệnh do chủng virus mới gây ra, đều được gắn mã đặc biệt giúp theo dõi sự lây lan của dịch bệnh, cũng như khối lượng công việc liên quan đến Covid-19 mà chúng tôi làm. Tại thời điểm này, "Khuyến cáo được đưa ra về 2019-nCoV" là mã duy nhất tôi có nhiều cơ hội sử dụng.
Để thực hiện việc "khống chế" virus, có vẻ như chúng tôi sẽ cần hàng trăm người nghe điện thoại để quyết định ai nên ở nhà tự cách ly và ai nên làm xét nghiệm - và sau đó hàng trăm người khác sẽ theo dõi mọi liên hệ. Việc xét nghiệm không cần đỗ xe đang diễn ra tại Edinburgh, dù hôm nay chỉ có một người đề cập đến virus trong số 30 bệnh nhân mà tôi đã gặp trực tiếp.
  |
Đến lúc này, nỗi sợ hãi đã lan rộng, với một số lời biện minh, và tôi cảm thấy tình hình bắt đầu trở nên vô cùng nghiêm trọng. Một phụ nữ lớn tuổi yêu cầu một lá thư cho công ty bảo hiểm để yêu cầu bồi thường cho kỳ nghỉ trọn gói của bà. Tôi giải thích rằng cho đến khi chính phủ thay đổi khuyến cáo, thư của tôi sẽ không tạo ra bất kỳ sự khác biệt, và bà rời đi với vẻ chán nản.
Theo dõi tin tức, các biện pháp mà Italy đang thực hiện dường như chưa từng thấy, nhưng cần thiết. Ngày xưa, khi tôi từng làm bác sĩ thám hiểm Nam Cực, tôi đã học với các bác sĩ quân y để lấy bằng về chăm sóc y tế trong thảm họa.
Chúng tôi học về việc xây dựng các bệnh viện dã chiến, về việc phân chia bệnh viện thành khu vực "sạch" và khu vực "bẩn", về việc lên kế hoạch tiêm phòng hàng loạt khẩn cấp, về chuỗi cung ứng y tế khẩn cấp. Thật đáng ngạc nhiên khi những biện pháp đó đang được thảo luận ở gần ngay nhà mình.
Sức nặng của cuộc khủng hoảng chỉ mới bắt đầu được cảm nhận. Thật kinh ngạc khi giờ tôi dửng dưng như vậy, nhưng vào ngày 6/3, tôi ra ngoài với bạn bè, nói đùa rất nhiều về huých khuỷu tay thay vì bắt tay. Tôi đứng trong góc một quán rượu chật ních người xem bóng bầu dục (xứ Anh chiến thắng xứ Wales).
Một người bạn bác sĩ ở Fife nói với tôi rằng cô ấy tin căn bệnh này đã lan rộng trong số các bệnh nhân của cô ấy - cô thấy nhiều người khó thở do virus hơn bình thường, nhưng không ai là người đã từng đi đến đến những khu vực "rủi ro", và không ai đáp ứng các tiêu chí để làm xét nghiệm.
Chúng tôi đã cùng nhau đến một buổi hòa nhạc cháy vé tại Hội trường Usher ở Edinburgh - sức chứa 2.200 người - đám đông hát, mọi người ôm nhau, mọi người giả vờ quên đi Covid-19 trong đêm ấy.
Một người bạn khác, một chuyên gia bệnh viện, nói với tôi trong một quán rượu đông người vào tối hôm đó rằng điều chúng tôi cần làm gấp là làm chậm sự lây lan của virus - cho chính phủ thêm thời gian, nhập thêm máy thở và trang bị cho các bệnh viện. Song anh ấy tự hỏi liệu chúng tôi có đang làm quá ít quá trễ hay không.
"Chúng ta có thể hết máy thở vào tháng 5", anh ấy nói. Bằng chứng từ Trung Quốc cho thấy nếu bạn mua máy thở sớm và triển khai chúng trong các bệnh viện mới, bạn sẽ giữ được mạng sống của bệnh nhân.
Ngày hôm sau, Italy thực hiện phong tỏa, nhưng người Anh vẫn được phép bay về nhà. Các siêu thị ở đó bắt đầu giao hàng miễn phí cho những người trên 65 tuổi.
Cha mẹ vợ tôi ít nhất còn có một khu vườn, một người hàng xóm cho bánh mì mới nướng qua hàng rào. Họ nuôi gà, trồng rau và garage có đủ mọi thứ. Có những câu chuyện đáng sợ về các bệnh viện không đủ máy thở và phòng mổ được sử dụng làm phòng hồi sức tích cực ở Lombardy.
Tôi thức dậy sáng 10/3 với tin nhắn trên WhatsApp từ một đồng nghiệp - một số ca Covid-19 đầu tiên ở Edinburgh đã được xác nhận, tất cả đều là người trở về từ Italy. Họ bị sốt, đau đầu và ho khan. Tất cả chúng tôi đều đã dự liệu, nhưng tin tức vẫn như một gáo nước lạnh dội vào mặt.
Mọi thứ trong cách chúng tôi làm việc sẽ phải thay đổi. Máy bay vẫn bay về từ Italy và Pháp. Các website bảo những người lo lắng gọi cho bác sĩ của họ, trong khi mỗi sáng chúng tôi kiểm tra email từ các hội đồng y tế địa phương và quốc gia để tìm khuyến cáo mới nhất. Đồ bảo hộ được dành cho nhân viên bệnh viện và đội ngũ y tế điều trị cho người nhiễm virus.
Chúng tôi quyết định cắt giảm 50% số cuộc thăm khám, lấp đầy không gian mới bằng các cuộc thăm khám qua điện thoại và sử dụng một mã mới trong hồ sơ y tế: "Khám qua điện thoại do những hạn chế liên quan Covid-19".
Tuy nhiên, một đồng nghiệp và tôi vẫn thực hiện năm chuyến ghé thăm vào ngày hôm đó để gặp những bệnh nhân sức khỏe yếu, già, ở một chỗ trong nhà - tất cả đều trên 85 tuổi (hai người trên 90 tuổi) và tất cả đều lo lắng về virus.
Họ là những người neo đơn nhất trong cộng đồng của chúng tôi. Song bởi vì bất kỳ bác sĩ nào cũng có thể nhiễm virus mà không có triệu chứng, việc cố gắng đánh giá vấn đề của họ trực tiếp giống như một sự xa xỉ - chúng tôi phải giảm thiểu việc đến thăm nhà.
Có rất câu nói đùa bộc lộ sự căng thẳng trong các bệnh nhân của tôi ngày hôm đó về "coronageddon" (thảm họa corona) sắp sửa xảy ra, nhưng chỉ có một người gọi điện đến, cho biết người ướt đẫm mồ hôi, ho khan và sốt 39 độ. Anh đã không đi nước ngoài trong nhiều tháng, và tôi bảo anh ở nhà ít nhất một tuần.
Tối hôm đó, các đồng nghiệp và tôi gặp nhau trong quán rượu mà cảm thấy như đang nhóm họp hội đồng chiến tranh. Chúng tôi kể cho nhau những câu chuyện mà chúng tôi nghe về bệnh nhân nhiễm virus và biện pháp để bảo vệ phòng khám nếu chúng tôi lần lượt từng người nhiễm virus.
Tôi nhớ lại việc lên kế hoạch gặp nhau khi dịch cúm heo xảy ra năm 2009, nhưng chúng không giống như thế này, và mối đe dọa khi đó thậm chí chẳng có gì là thật.
Vào ngày 11/3, WHO tuyên bố Covid-19 là một đại dịch. Các sự kiện diễn ra với tốc độ chưa từng thấy. Ngân sách chính phủ được giải phóng và NHS được thông báo họ sẽ có bất cứ thứ gì cần thiết. Chúng tôi sẽ chờ xem. Số người chết ở Trung Quốc tiếp tục giảm và chỉ có 19 ca nhiễm mới.
Một bức thư hữu ích được ký bởi các cơ quan y tế của chính phủ, hội đồng y tế, các trường hoàng gia và Hội đồng Y khoa Tổng hợp (GMC) cũng đã đến vào ngày 11/3. Thư nói rằng trong những tuần tới tôi sẽ có thể chứng kiến mọi chuyện vượt xa những gì tôi đã quen đối phó, nhưng tôi có thể yên tâm rằng GMC và hội đồng y tế sẽ hỗ trợ tôi và các quyết định của tôi trong cuộc khủng hoảng.
"Các bác sĩ có thể cần phải cắt bỏ, có thể là đáng kể, các thủ tục lâu nay để chăm sóc bệnh nhân trong hoàn cảnh dịch bệnh đạt đỉnh vô cùng thách thức". Thật tốt khi cảm thấy GMC đứng sau lưng tôi, thay vì đè lên lưng tôi, một sự thay đổi.
Trong số những bệnh nhân của tôi có một người bà phải nuôi toàn bộ các cháu của mình. Một người mẹ có con gái bảy tuổi bị sốt và ho hỏi liệu điều này phải chăng có nghĩa là cô bé cũng nên tự cách ly. Theo chỉ dẫn chính thức, câu trả lời vẫn là một từ "không" gây lo lắng - chúng tôi vẫn đang trong giai đoạn "khống chế" - nhưng tôi yêu cầu mọi người phải că cứ vào thực tế. Nếu họ cảm thấy không khỏe, hãy ở trong nhà và hạn chế tiếp xúc với người khác.
Bệnh nhân duy nhất không cảm thấy lo lắng là một người đàn ông bị ung thư đã di căn đến gan, người nghĩ rằng tất cả chúng tôi đều đang phản ứng thái quá.
Đến thời điểm này, chúng tôi đã làm hầu hết mọi thứ qua điện thoại, bao gồm cả việc kê đơn thuốc kháng sinh mà không gặp bệnh nhân, và đưa ra chẩn đoán về triệu chứng không khẩn cấp - biến bất cứ điều gì không phải là trường hợp khẩn cấp thành tương lai bình thường trong suy nghĩ.
Trong lúc uống cà phê sáng, đồng nghiệp của tôi đã nói đùa về việc cho chúng tôi mặc trang phục người nuôi ong, chỉ đến thăm những người bị bệnh nặng nhất ở nhà của họ với đồ bảo hộ kín mít. Nói chuyện đùa nhưng không khí không lấy gì làm vui vẻ.
Tôi đã dành cả buổi chiều để khám cho những người vô gia cư và những người không có địa chỉ cố định. Ban sáng, mọi người hỏi tôi về virus; dường như những người vô gia cư có những lo lắng cấp bách hơn. Khoảng một nửa định bắt tay tôi và nghĩ rằng tôi hèn nhát vì đưa khuỷu tay để thay thế.
Trước khi tôi rời khỏi phòng khám, Boris Johnson (Thủ tướng Anh) đã nói người dân có triệu chứng ho và cảm lạnh phải ở nhà trong một tuần. "Cuối cùng thì cũng nói", tôi nghĩ. Có lẽ mọi người sẽ xem việc này là nghiêm túc.
Chúng tôi lại được thông báo rằng thêm nhiều thiết bị bảo vệ sắp được chuyển đến, nhưng khẩu trang chống giọt bắn vẫn chưa có. Những người có râu làm việc với bệnh nhân Covid-19 đã được yêu cầu cạo đi, vì khẩu trang không có tác dụng nếu có râu ngăn cách giữa chúng và da. Bất cứ ai có lý do tôn giáo hoặc văn hóa để phản đối đều được yêu cầu nói chuyện với quản lý trực tiếp của họ.
Thứ Sáu ngày 13, và bầu không khí sợ hãi bao trùm cuộc họp buổi sáng trước tin tức từ Italy. Không có đủ máy thở hay y tá ở đó, và người ta đang được chôn cất mà không có tang lễ.
Nhóm phòng khám chúng tôi trên WhatsApp đã được đổi tên thành "Đội hình Chống Corona Trong mơ" trong một nỗ lực củng cố tinh thần lạc quan. Có không khí cam chịu lặng lẽ về những gì sắp xảy ra, nhưng cũng có câu chuyện hài hước.
Một trong những nhiệt kế của phòng khám bị vỡ, và tôi đã lên mạng để mua cái khác - một cái có giá 30 bảng đang được bán với giá giá 125 bảng. Song các nhà virus học luôn tìm hiểu về Covid-19, và với tất cả nỗi kinh hoàng của họ, kinh nghiệm của Trung Quốc và Italy có nghĩa là chúng ta chuẩn bị tốt hơn ở Anh so với chúng ta có thể.
  |
Một trong những bệnh nhân của tôi ngày hôm đó, một người đàn ông trong độ tuổi gần 90, nói với tôi rằng virus là cách mẹ tự nhiên đáp lại chúng ta. "Quá nhiều người", ông nói và cười khúc khích. "Tất cả những người già như chúng tôi đều cần phải dọn dẹp!". Tôi không chia sẻ sự hài hước của ông.
Một số người đã bị ho trong nhiều tuần, nhưng ngày càng trở nên tệ hơn, hỏi tôi rằng có phải họ nhiễm virus không - nhưng không có cách nào để biết, và tôi bảo tất cả họ ở nhà thêm một tuần nữa. Phòng xét nghiệm đã ngừng chấp nhận bệnh phẩm virus từ bác sĩ đa khoa, vì vậy trừ khi nhập viện, họ không được xét nghiệm. Và cũng trong ngày 13, cái chết đầu tiên ở Scotland, ngay tại Ediburgh, được công bố.
Tây Ban Nha cũng tiến hành phong tỏa như Italy, máy bay phải quay đầu khi đi được nửa đường. Việc Anh vẫn cho trường học mở cửa bị chỉ trích. Rõ ràng chúng ta cần những cách mới để làm chậm sự lây lan, đặc biệt là trong số những người trên 65 tuổi - họ là những người dễ nhiễm virus nhất.
Một trong các đồng nghiệp đã mua cho chúng tôi những bộ đồ bảo hộ toàn thân từ eBay để đi đến nhà dân, nếu có. Các sinh viên y khoa của Đại học Edinburgh đã mở dịch vụ chăm sóc thú cưng cho nhân viên NHS.
Ngày 17/3, phòng khám yên tĩnh đến lạ thường - đường phố vắng vẻ, không khí tràn đầy sự lo lắng và những ngày của tôi giờ đây giống như khúc dạo đầu cho những gì sắp xảy ra. Mọi người choáng váng vì hệ quả từ những chỉ dẫn của thủ tướng vào tối 16/3 - tránh ra ngoài, tránh đến nhà hàng và nhà hát, tự cách ly trong 14 ngày nếu bất cứ ai trong gia đình có triệu chứng. Khuyến cáo chưa từng có, cần thiết nhưng muộn màng.
Trong số 20 người tôi đã nói chuyện qua điện thoại, một cặp vợ chồng gần như chắc chắn đã nhiễm virus - đau đầu, sốt, ho, khó chịu và kiệt sức. Tôi đưa họ vào diện "nghi ngờ nhiễm virus corona" và khuyên họ ở nhà với cả gia đình và gọi cho chúng tôi nếu họ cảm thấy khó thở hơn trước.
Là nhân viên y tế, chúng tôi được yêu cầu làm theo khuyến cáo giống như mọi người khác: nghỉ 14 ngày nếu có ai trong nhà bị ho hoặc sốt. Các phòng khám gần chỗ tôi đã thiếu người và chúng tôi đang đòi hỏi việc xét nghiệm.
Nếu tôi bị ho nhưng âm tính với virus, tôi có thể tiếp tục làm việc. Tốt hơn nữa là một xét nghiệm nào đó trong tương lai có thể cho thấy liệu tôi đã nhiễm virus và phát triển khả năng miễn dịch hay chưa - thì tôi sẽ có thể làm việc ngoài giờ trong những tuần tới mà không phải sợ hãi.
Việc khám chữa bệnh ở bệnh viện đang bị hủy bỏ bất cứ khi nào có thể, mọi cuộc phẫu thuật tự chọn đều bị hoãn lại. Chúng tôi đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công dữ dội.
Vâng, chuẩn bị đối phó với đại dịch này là điều tốt, nhưng dù đáng sợ, mọi thứ cũng có thể trở nên tồi tệ hơn, và tôi không cảm thấy tức giận như một số đồng nghiệp của tôi trước với sự thoái thác quanh co của chính phủ đối với các quyết định to lớn và chưa từng có như vậy.
Vào ngày 18/3, tôi nghe nói các trường học sẽ đóng cửa, vì vậy vợ tôi và tôi sẽ phải đối mặt với sự tranh giành của bọn trẻ, virus và NHS. Vợ tôi đã liên lạc với bác sĩ của cô ấy ở Lombardy. Anh ấy nói tình hình rất cam go và chúc chúng tôi may mắn với những gì sắp tới.
Tôi đã nhắn tin cho một người trong ngành y tế ở Bắc Kinh, dịch giả tiếng Trung của tôi, người nói rằng mọi thứ đang được cải thiện, với số ca nhiễm mới còn rất ít.
"Như bạn biết, cách ly là biện pháp hiệu quả duy nhất để ngăn chặn virus", anh ấy thêm và yêu cầu tôi suy nghĩ về sức khỏe tinh thần của bệnh nhân cũng như nhu cầu thể chất của họ.
Anh kết thúc bằng một lưu ý lạc quan: "Mọi người sẽ phải thay đổi thói quen của mình trong một thời gian. Mùa xuân đang đến".
