Theo luật pháp Mỹ, chủ tịch Hạ viện là người đứng thứ hai trong danh sách tạm thời đảm nhận vai trò lãnh đạo đất nước, sau phó tổng thống, nếu tổng thống không thể thực hiện nhiệm vụ vì bất cứ lý do gì.
Trường hợp cả tổng thống và phó tổng thống cùng lúc không thể thực hiện nhiệm vụ rất ít khả năng xảy ra. Song với việc Tổng thống Donald Trump, 74 tuổi, đã xác nhận nhiễm Covid-19, trong khi Phó tổng thống Mike Pence, 60 tuổi, có tiếp xúc gần với ông trước đó, kịch bản bà Pelosi tạm thời tiếp quản Nhà Trắng đang được cân nhắc.
Sau tin tức gây chấn động hôm 1/10, chuyên gia y tế Jonathan Reiner của CNN nói bà Pelosi cần được cách ly ngay lập tức để chuẩn bị cho tình huống trên.
 |
| Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi. Ảnh: AFP. |
Theo Washington Post, Điều II của Hiến pháp Mỹ trao cho quốc hội quyền "chuẩn bị cho trường hợp cả tổng thống và phó tổng thống đều bị cách chức, hoặc qua đời, hoặc từ chức, hoặc không thể thực hiện nhiệm vụ, tuyên bố quan chức nào khi đó sẽ đảm nhận chức vụ tổng thống".
Năm 1947, Quốc hội Mỹ đã thông qua Đạo luật Kế nhiệm Tổng thống để cụ thể hóa quy định này. Theo luật, chủ tịch hạ viện và chủ tịch thượng viện tạm quyền là những người tiếp theo trong danh sách tiếp quản vai trò tổng thống, sau đó đến các thành viên nội các, bắt đầu với ngoại trưởng.
Nếu bà Pelosi không thể hoặc không đồng ý tiếp quản, thì vai trò sẽ được chuyển giao cho Thượng nghị sĩ Charles E. Grassley của bang Iowa, người đang là chủ tịch thượng viện tạm quyền. Đây là nhân vật số 2 thượng viện sau phó tổng thống, người được mặc định là chủ tịch Thượng viện dù không phải thượng nghị sĩ.
Trong khi đó, Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp Mỹ quy định một tổng thống không đủ năng lực về mặt sức khỏe có quyền lựa chọn tạm thời chuyển giao quyền lực cho phó tổng thống và có thể đòi lại quyền lực của mình bất cứ khi nào họ thấy mình phù hợp với nhiệm vụ.
Kể từ khi tu chính án này được phê chuẩn vào năm 1967, các tổng thống mới chỉ áp dụng ba lần, New York Times cho hay. Năm 1985, Tổng thống Ronald Reagan phải làm nội soi và nhanh chóng chuyển giao quyền lực cho Phó tổng thống George H.W. Bush (Bush cha), dù ông không viện dẫn rõ ràng Tu chính án thứ 25 cho quyết định này.
Tổng thống George W. Bush (Bush con) đã viện dẫn tu chính án này trong hai lần tạm thời chuyển giao quyền lực cho Phó tổng thống Dick Cheney, vào các năm 2002 và 2007, cũng vì tổng thống phải làm nội soi.
Vào mùa xuân năm nay, Nhà Trắng nói rằng họ không có kế hoạch cho trường hợp cả Tổng thống Trump và Phó tổng thống Pence đều không thể thực hiện nhiệm vụ.
"Đó thậm chí không phải là điều mà chúng tôi đang giải quyết", Kayleigh McEnany, thư ký báo chí Nhà Trắng, cho biết. "Chúng tôi đang giữ sức khỏe cho tổng thống, cho phó tổng thống và bạn biết đấy, họ đang khỏe mạnh vào thời điểm này và họ sẽ tiếp tục như vậy".
