 |
Trong 4 tháng kể từ khi Thủ tướng Boris Johnson thực hiện “canh bạc" mở cửa, dỡ bỏ hầu hết hạn chế phòng dịch Covid-19, nước Anh đã chuyển sang trạng thái bình thường mới theo một cách lạ lùng: Công chúng mặc kệ nhưng virus thì không. Hơn 40.000 ca mắc Covid-19 vẫn được ghi nhận mỗi ngày, trong khi 1.000 ca tử vong được báo cáo hàng tuần.
Tuy nhiên, theo Neil Ferguson - nhà dịch tễ học tại Đại học Hoàng gia London - chính những con số nghiệt ngã này đang giúp xứ sở sương mù “gần như đạt được miễn dịch cộng đồng" - trạng thái đưa Anh vượt qua làn sóng dịch bệnh mới đang càn quét khắp châu Âu.
Những tuyên bố trên từ cố vấn khoa học của chính phủ Anh làm nảy sinh một cuộc tranh luận về cách chống dịch của nước này, khi sẵn sàng để virus lây lan rộng rãi, cùng số ca tử vong cao, chỉ để đánh đổi sự trở lại bình thường về kinh tế, theo New York Times.
Triển vọng lạc quan tại Anh
Phát biểu trước một nhóm phóng viên quốc tế hôm 23/11, giáo sư Ferguson cho biết ông hy vọng nước Anh sẽ tránh được đợt bùng phát dịch Covid-19 mới đang lan rộng khắp lục địa trong những tuần gần đây.
Ông giải thích điều này một phần là do rất nhiều người Anh đã bị nhiễm bệnh kể từ khi lệnh phong tỏa được dỡ bỏ vào tháng 7, mang lại cho nước này khả năng miễn dịch tự nhiên cao hơn.
“Chúng ta có thể thấy một sự tăng nhẹ (các ca mắc Covid-19) trong vài tuần gần đây nhưng chúng ta gần như đã đạt mức miễn dịch cộng đồng", ông Ferguson nói. Ông cũng nhấn mạnh trong cuộc chiến chống dịch, Anh đang ở vị thế tốt hơn so với nhiều nước như Áo, Hà Lan và Đức - nơi các hạn chế được áp đặt lại trong bối cảnh tỷ lệ lây nhiễm gia tăng.
 |
| Thực khách tụ tập ở London sau khi các hạn chế chống dịch của Anh được dỡ bỏ vào mùa hè này. Ảnh: CNN. |
Bất chấp việc chính phủ Boris Johnson liên tục phủ nhận Anh theo đuổi chiến lược miễn dịch cộng đồng, những nghi ngờ vẫn kéo dài, đặc biệt là sau khi các lệnh hạn chế được dỡ bỏ vào ngày 19/7 - “ngày tự do" mà báo chí London tuyên bố.
Một số chuyên gia cho rằng Anh đang đặt người dân vào một cuộc thử nghiệm nhằm chứng tỏ một quốc gia đông dân với số ca nhiễm tăng mạnh sẽ đối phó tốt như thế nào khi các hạn chế được dỡ bỏ.
Trong khi đó, các quan chức y tế lập luận rằng sẽ tốt hơn nếu thấy các trường hợp mới gia tăng trong những tháng mùa hè, thay vì mùa đông khi virus có xu hướng lây lan dễ dàng hơn.
Nhưng ở một mức độ nào đó, chưa có một sự khác biệt đáng kể. Số ca mắc Covid-19 được ghi nhận ở Anh kể từ tháng 7 khi nước này mở cửa là 5 triệu. Giáo sư Ferguson cho biết con số này tương đương với 7,5% dân số và có thể tăng gấp đôi nếu những người không có triệu chứng được báo cáo thêm.
Tuy nhiên, theo ông, nhìn nhận trên khía cạnh khác, sự lây lan nhanh chóng của virus đã tăng cường khả năng miễn dịch ở những người trẻ tuổi và thanh thiếu niên chưa được tiêm chủng, thậm chí là cả với các cá nhân đã tiêm vaccine.
“Tỷ lệ miễn dịch tăng cao của Anh có nghĩa là hiện tại không cần thêm các hạn chế nào nữa, ngay cả khi số ca mắc Covid-19 tăng lên một chút”, ông Ferguson nói.
Dù vậy, cách tiếp cận này của Anh “không miễn phí”. Cái giá mà Anh phải trả cho tự do là số người tử vong do Covid-19 của nước này tiếp tục vượt xa các nước láng giềng.
 |
| Người già tiêm vaccine tại bệnh viện ở London, Anh. Ảnh: AP. |
Còn quá nhiều ẩn số
Tuy nhiên, một số chuyên gia y tế công cộng đã tỏ ra nghi ngờ lý thuyết của giáo sư Ferguson, đặc biệt là khi tỷ lệ nhiễm bệnh cao ở Anh cho thấy vẫn còn một lượng lớn dân số có ít hoặc không có khả năng miễn dịch.
“Đó là một tuyên bố táo bạo”, Devi Sridhar, người đứng đầu chương trình sức khỏe cộng đồng toàn cầu tại Đại học Edinburgh, cho biết. “Tôi không nghĩ những người lập mô hình có đủ dữ liệu để đánh giá liệu Anh đã đạt đến giai đoạn miễn dịch cộng đồng hay chưa”.
Theo Viện Mayo Clinic, miễn dịch cộng đồng xảy ra “khi phần lớn dân số miễn dịch với một loại bệnh, làm cho việc lây lan bệnh từ người này sang người khác khó có thể xảy ra. Kết quả là cả cộng đồng được bảo vệ - không chỉ những người đã đạt được miễn dịch".
Với sự lây lan nhanh chóng của biến chủng Delta, giáo sư Sridhar cho biết có thể nước Anh sẽ đạt đến ngưỡng đó nhưng phải đến sau mùa đông. Ngoài ra, nó còn phụ thuộc vào khả năng duy trì hiệu quả của vaccine và khả năng miễn dịch tự nhiên.
Bà Sridhar cũng cảnh báo về áp lực hệ thống y tế phải đối mặt từ tháng 12 đến tháng 2/2022, khi thời tiết lạnh hơn tăng nguy cơ mắc Covid-19 lẫn các bệnh cúm mùa.
Đối với những người hoài nghi khác, vẫn còn quá nhiều ẩn số để kết luận rằng đại dịch đang kết thúc ở Anh. Một số cho rằng lập luận của vị giáo sư Đại học Hoàng gia London chưa tính đến các yếu tố khác, như sự xuất hiện của biến chủng hay hiệu quả bảo vệ của vaccine đang suy giảm.
“Chúng ta không thực sự hiểu về Covid-19 và nhiều biến chủng mới của nó”, Tim Spector, giáo sư dịch tễ học di truyền tại Đại học King's College London, nói.
Ông Spector cho biết dự đoán trước đây về khả năng miễn dịch cộng đồng đã được chứng minh là sai và những giả định về điều kiện tiên quyết để đạt được ngưỡng này đang liên tục thay đổi.
 |
| Bức tường tưởng niệm những người đã qua đời vì Covid-19 ở London. Ảnh: AP. |
Vào năm 2020, các nhà khoa học cho biết một quốc gia có thể đạt được miễn dịch cộng đồng nếu khoảng 60% dân số của họ đạt được miễn dịch. Nhưng gần đây hơn, các nhà khoa học đã sửa đổi và ước tính tỷ lệ cần là 85%, hoặc cao hơn. Thậm chí, một số người cho rằng ở Mỹ, điều này có thể không bao giờ xảy ra.
Các mô hình dịch tễ học cũng không tính đến khả năng miễn dịch có thể suy yếu dần theo thời gian, dẫn đến việc duy trì miễn dịch cộng đồng một cách liên tục là điều rất khó thực hiện.
“Vaccine có tác dụng một phần. Nhưng ở những người khác nhau, chúng suy giảm theo mức độ khác nhau. Với khả năng miễn nhiễm suy yếu, đó có lẽ là một trận chiến bất phân thắng bại giữa virus và con người", giáo sư Spector nói.
Theo New York Times, đằng sau cuộc tranh luận về khả năng miễn dịch cộng đồng là câu hỏi về việc liệu chính phủ Anh có đúng khi mở cửa kinh tế - xã hội vào mùa hè năm ngoái, ngay cả khi virus vẫn đang lây lan rộng rãi trong cộng đồng.
“Chúng tôi hành động như thể Anh tốt hơn nhiều so với các nước khác ở châu Âu, nhưng thực tế chúng tôi đã chấp nhận số người chết và tỷ lệ mắc Covid-19 cao hơn trong thời gian dài", giáo sư Sridhar cho biết. "Chính phủ nói rằng 40.000 ca mắc Covid-19 mỗi ngày là một câu chuyện thành công".
