 |
Xuân Bắc đang trở thành tâm điểm của dư luận. Nhưng không phải vì anh vừa có vai diễn để đời, xuất hiện trong chương trình truyền hình nổi tiếng hay gây chú ý khi đảm nhận vị trí MC, giám khảo.
Nghệ sĩ Ưu tú, Giám đốc Nhà hát kịch Việt Nam được nhắc đến vì câu chuyện khác.
Cụ thể, sau khi Táo quân 2023 lên sóng và nhận những khen, chê từ công chúng, Xuân Bắc có bài viết dài trên trang cá nhân với tiêu đề “Cú tát của mẹ”. Anh kể câu chuyện một người con chê bánh chưng Tết mẹ nấu không ngon, từ đó dẫn đến tranh cãi trong bữa ăn tất niên. Người con cho rằng năm nào cũng ăn một món nên ngán và muốn thay đổi người gói bánh. Ngay sau đó, người này bị mẹ tát và nhận giáo huấn từ cha.
“Mâm cơm 30 thì mày cắm đầu vào ngấu nghiến rồi mày chê. Mày là đồ 'ăn cháo đá bát'. Mày có biết mẹ mày gói bánh, luộc bánh vất vả thế nào không... Cứ cho là mày có quyền chê đi thì chê phải cho đúng nhá. Có giỏi năm sau mày gói bánh đi xem nào", trích bài viết của Xuân Bắc.
Thật không khó để nhận ra Xuân Bắc ví người mẹ gói bánh chưng là ê-kíp thực hiện Táo quân còn người con trai hỗn láo, “ăn cháo đá bát” chính là bộ phận khán giả chê chương trình.
Xuân Bắc bị phản ứng
Không lâu sau khi bài viết của Xuân Bắc được đăng tải trên mạng xã hội, hàng nghìn lượt chia sẻ, bình luận của công chúng để lại, đa phần là lên án, chỉ trích. Một ngày sau, nghệ sĩ xóa bài viết trên trang cá nhân nhưng vẫn giữ nội dung tương tự trên fanpage của anh với hơn 2,4 triệu lượt người theo dõi.
Zing liên hệ với nghệ sĩ Xuân Bắc để nhận phản hồi nhưng anh khóa máy.
Khi Xuân Bắc im lặng, công chúng càng phản ứng mạnh mẽ hơn. Trên các nền tảng mạng, “cơn bão” chỉ trích đang hướng về nam nghệ sĩ và chưa có dấu hiệu dừng lại.
 |
| Xuân Bắc và các nghệ sĩ trong chương trình Táo quân 2023. |
Nhà văn Sương Nguyệt Minh nêu quan điểm: "Thực ra, nghệ sĩ biểu diễn nếu khán giả thích thì phải bỏ tiền ra mua vé để thưởng thức. Cũng như nhà văn sáng tạo tác phẩm, người đọc thích thì bỏ tiền ra mua. Xuân Bắc và các nghệ sĩ trong chương trình Táo quân hàng năm lên sóng được nhận thù lao, tiền này từ Đài Truyền hình trả, mà Đài là của Nhà nước. Ở đây là quan hệ cộng sinh, nghệ sĩ và công chúng, không ai phải hàm ơn ai. Cho nên nói người chê Táo quân ăn cháo đá bát là vô minh”.
Còn nhà thơ Phan Hoàng chia sẻ: "Người làm nghệ thuật nên biết lắng nghe khen chê từ khán giả một cách thận trọng. Không vì sự khen chê mà kiêu ngạo hay tự ái, đánh mất bản lĩnh sáng tạo, gây phản cảm về hình ảnh của mình trong mắt mọi người".
Chung quan điểm, độc giả @vuquang chia sẻ anh không tin đây là câu chữ của một nghệ sĩ nổi tiếng, đặc biệt hơn khi Xuân Bắc giữ vai trò quản lý của Nhà hát kịch Việt Nam.
Anh chia sẻ: “Bài viết như một cú tát mà Xuân Bắc dành cho khán giả đại chúng trong dịp năm mới. Đã là nghệ sĩ, phải chấp nhận những chê khen, diễn xuất hay, dở từ người xem. Nghệ sĩ nước ngoài, sao hạng A, không ai lên mạng xã hội để phản ứng, thua đủ với người hâm mộ như vậy”.
Tài khoản @lananh_nguyen cho biết chị là fan của Xuân Bắc lâu năm, theo dõi quá trình hoạt động nghệ thuật lẫn thiện nguyện của anh. Tuy nhiên, sau bài đăng vừa qua của Xuân Bắc, chị quyết định hủy theo dõi nam nghệ sĩ.
“Tôi bất ngờ khi đọc được bài viết của nghệ sĩ Xuân Bắc. Thay vì tiếp nhận, khiêm tốn lắng nghe ý kiến từ công chúng, anh ngụ ý chửi khán giả ăn cháo đá bát, không có quyền phán xét, khen chê. Điều này thể hiện sự trịch thượng, coi thường công chúng. Xuân Bắc vừa là nghệ sĩ, vừa là nhà quản lý, không nên có hành xử như vậy”, độc giả này chia sẻ.
Đông đảo khán giả cho rằng Xuân Bắc cần xin lỗi khán giả và thể hiện sự cầu thị của mình thay vì thái độ im lặng.
“Tại sao nghệ sĩ nỗ lực để xây dựng cho mình một hình ảnh đẹp đẽ trên màn ảnh, sân khấu, truyền thông rồi lại tự tay hủy hoại bản thân vì phát ngôn, bài viết sai lệch trên mạng xã hội. Nghệ sĩ nên nhanh chóng lên tiếng xin lỗi khán giả", độc giả @tienle viết.
Nghệ sĩ Xuân Bắc đang ảo tưởng quyền lực
Trao đổi với Zing, ông Lê Ngọc Sơn, Chủ tịch hãng quản trị Berlin Crisis Solutions (BCS), cho biết thông qua bài đăng gây tranh cãi của Xuân Bắc, có thể nhìn nhận nhiều điều về quan điểm sai lệch của một bậc phụ huynh, nhà quản lý và hơn hết là nghệ sĩ. Đồng thời, cho thấy sự cảm tính của Xuân Bắc trong cách ứng xử trước truyền thông, công chúng.
Theo ông Sơn, ở vai trò nghệ sĩ, Xuân Bắc tự “lột trần” phông văn hóa, tri thức của anh khi đăng tải bài viết “chửi” khán giả “núp” dưới hình thức truyện ngụ ngôn nhưng đầy lỗi chính tả, cấu trúc lủng củng với những ngôn từ thô lỗ như “mày, tao”, “ngu đỉnh điểm”, “sử tô”, “mày không ăn thì mày cút”, “đồ ăn cháo đá bát”…
 |
| Nghệ sĩ Xuân Bắc bị phản ứng vì bài đăng ẩn ý chửi khán giả "ăn cháo đá bát". |
“Dịp đầu năm mới, người ta thường dùng những lời hay ý đẹp, câu chúc tốt lành dành cho nhau. Nhưng Xuân Bắc - một nghệ sĩ, người làm văn hóa - lại thiếu văn hóa khi đăng bài chửi dài như một cú tát vào mặt công chúng. Cách người này chia sẻ dưới hình thức truyện ngụ ngôn là 'đánh lận con đen', để phủi bỏ trách nhiệm nếu bị công chúng phản ứng. Trong câu chuyện này, Xuân Bắc là người ăn cháo đá bát chứ không phải công chúng, khán giả”, ông Lê Ngọc Sơn nhìn nhận.
Theo ông Sơn, Xuân Bắc đang ảo tưởng quyền lực và sức mạnh bản thân khi coi thường những phê bình từ công chúng. Xuân Bắc tự đặt người nghệ sĩ ở một vị trí cao hơn, là “người cha, người mẹ” và khán giả là “con”. “Cha mẹ” là người ban phát, có quyền quyết định tất cả. “Con cái” không có quyền nêu quan điểm, ý kiến, hay phán xét, chê bai theo hướng ngược lại.
“Trong cuộc sống, người bình thường đã phải soi chiếu vào các chuẩn mực pháp luật, đạo đức, văn hóa để biết mình được nói và làm gì. Nghệ sĩ lại càng phải cẩn trọng hơn nữa. Những phát ngôn, hành xử không đúng mực của họ không chỉ ảnh hưởng đến bản thân, người quen mà còn kéo theo một lượng lớn người hâm mộ đang nhìn theo họ như hình mẫu để học hỏi. Một nghệ sĩ có văn hóa, học thức luôn ý thức rất rõ về sự ảnh hưởng và vai trò dẫn dắt đám đông của mình”, ông Sơn trao đổi thêm.
Cơ quan quản lý nên vào cuộc
Ông Sơn nói, từ lâu nghệ sĩ và khán giả hoạt động theo quan hệ cung - cầu. Nghệ sĩ chân chính cần biết cách chấp nhận những khen, chê từ công chúng để hoàn thiện bản thân. Hơn nữa, nghệ sĩ có lòng tự trọng nghề nghiệp, khi thấy kịch bản chương trình, vai diễn hoặc mờ nhạt, không còn sức hút thì nên từ chối. Nếu chấp nhận lên sóng ở những vai diễn, vở diễn đó, buộc lòng phải hứng chịu những phản ứng tiêu cực từ người hâm mộ.
Chuyên gia cho biết ở tại Đức, nghệ sĩ luôn tôn trọng tuyệt đối công chúng của họ. Nghệ sĩ tại đây hiểu rằng không có khán giả thì không tồn tại khái niệm nghệ sĩ. Vì thế, không bao giờ xảy ra sự việc nghệ sĩ lên mạng xã hội chửi bới, xúc phạm khán giả theo hình thức trực tiếp hay gián tiếp.
Theo ông, việc NSƯT Xuân Bắc im lặng, không lên tiếng trước vụ việc là một khâu trong chu trình xử lý khủng hoảng truyền thông. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, động thái kể trên là cũ kỹ, lạc hậu, cho thấy sự vô trách nhiệm của một người nghệ sĩ.
“Ngay lúc này, Xuân Bắc phải lên tiếng xin lỗi khán giả. Đó là cách thể hiện trách nhiệm của mình với khán giả. Đồng thời, nếu tự trọng, anh phải xin từ chức Giám đốc Nhà hát kịch Việt Nam. Các cơ quản lý, trong đó có Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phải vào cuộc để có hình thức xử lý phù hợp”, ông Lê Ngọc Sơn nêu quan điểm.
Sách về Tết Táo quân
Có nhiều văn bản, nghiên cứu chỉ ra nguồn gốc, tục lệ, cùng các nghi thức cúng Táo quân vào 23 tháng chạp hàng năm. Trong cuốn Việt Nam phong tục tập hợp các bài viết trên Đông Dương tạp chí (1915), Phan Kế Bính dành một dung lượng nhỏ nói về Tết Táo quân.
